Οι βοριάδες «διώχνουν» τις μέδουσες από τις ελληνικές παραλίες

Στους ανέμους με βόρεια διεύθυνση εναποθέτουν τις ελπίδες τους για παραλίες ελεύθερες μωβ μεδουσών εναποθέτουν τις ελπίδες τους οι παραθεριστές του Αυγούστου. Η τρέχουσα εικόνα στο μεγαλύτερο τμήμα των ελληνικών θαλασσών είναι πολύ καλύτερη και σαφώς πιο ευοίωνη για το υπόλοιπο του καλοκαιριού από ό,τι ήταν πχ προ διμήνου.

Η απομάκρυνση των επικίνδυνων μωβ μεδουσών, μολονότι επ’ ουδενί δεν μπορεί ακόμη να χαρακτηριστεί ως ολοκληρωτική, είναι αισθητή. Και ανταποκρίνεται στη συμπεριφορά των βοριάδων οι οποίοι πνέουν, κυρίως στο Αιγαίο, περίπου από το τέλος Ιουνίου.

Επί του παρόντος παρατηρείται αραίωση των πληθυσμών και διασπορά τους, ενώ μέσω των social media δημοσιοποιούνται, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, κρούσματα δειγμάτων από μωβ μέδουσες σε λουόμενους. Κατ’ αυτό τον τρόπο επιβεβαιώνεται ότι οι μέδουσες εξακολουθούν να περιφέρονται στον Αργοσαρωνικό και τις ακτές της Αττικής, στις Κυκλάδες, αλλά και τα νησιά του Ιονίου.

Με δεδομένο ότι οι μέδουσες είναι παθητικά όντα, δηλαδή δεν μετακινούνται με κάποιου είδους αυτόνομη βούληση, αναζητώντας πχ τροφή, καλύτερες συνθήκες θαλάσσιου περιβάλλοντος προς αναπαραγωγή κ.λπ, ο παράγοντας του ανέμου είναι καθοριστικός για την ενίσχυση ή αποκλιμάκωση που εμφανίζει η συγκέντρωση πληθυσμού, εν προκειμένω των μωβ μεδουσών.

Οι ωκεανολόγοι επισημαίνουν ότι η κλιματική κρίση και η άνοδος της θερμοκρασίας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για τη μαζική μετανάστευση προς το Αιγαίο και το Ιόνιο θαλασσίων οργανισμών όπως οι μέδουσες (καθώς και άλλων, ελάχιστα φιλικών προς τον άνθρωπο ειδών, όπως λ.χ. οι λαγοκέφαλοι). Οι ειδικοί επιστήμονες, δε, τονίζουν ότι το κοινό δεν θα πρέπει να παρασύρεται από μια παροδική ύφεση. Οι μωβ μέδουσες ακολουθούν έναν κύκλο παραμονής ανά γεωγραφική περιοχή τριετούς, περίπου, διάρκειας.

Αν, λοιπόν, ισχύει αυτό ως κανόνας, τότε η πλήρης απαλλαγή των ελληνικών παραλιών από τις μωβ μέδουσες αναμένεται τον ερχόμενο χειμώνα. Συνεπώς, επί του παρόντος απαιτείται προσοχή και ενημέρωση, τόσο για τα παρεπιδημούντα είδη μεδουσών, όσο και για τις όποιες παρενέργειες μπορεί να επιφέρει η τυχαία επαφή μαζί τους. Διότι εκτός από τις μωβ, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές μέδουσες, στην πλειονότητά τους ακίνδυνες -αν και αποκρουστικές στην όψη.

Συνοψίζοντας, η τρέχουσα κατάσταση σε ό,τι αφορά στις μωβ μέδουσες ανά την ελληνική επικράτεια συνίσταται σε μια γενική αραίωση του πληθυσμού τους. Μετά από το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου, οι βοριάδες απομάκρυναν τις μωβ μέδουσες από τις περισσότερες παραλίες του Αργοσαρωνικού, ωθώντας τες προς τις Κυκλάδες. Αντιστοίχως, παρόμοια μετακίνηση υπήρξε στην Κέρκυρα.

Ακολούθως, ως το τέλος του Ιουλίου, οι θάλασσες «καθάρισαν» ακόμη περισσότερο, σε βαθμό που να θεωρείται ότι το πρόβλημα εξαφανίστηκε τελείως. Το συμπέρασμα αυτό, όμως, ήταν μάλλον βεβιασμένο και αντανακλούσε τον σχετικό ευσεβή πόθο -ασχέτως εάν από αρκετά ΜΜΕ καλλιεργήθηκε η εικόνα της βεβαιότητας.

Σε κάθε περίπτωση, ο περιορισμός των μωβ μεδουσών είναι υπαρκτός και καταγράφεται από τους επιστήμονες με την επιφύλαξη της περαιτέρω συστηματικής παρατήρησης. Πολύ πιο έγκυρη βάση για την πρόγνωση θεωρείται η εικόνα των θαλασσών το φθινόπωρο. Εάν τον Οκτώβριο οι μωβ μέδουσες θα έχουν εξαφανιστεί, τότε θα μπορεί να θεμελιωθεί η πρόβλεψη ότι το καλοκαίρι του 2023 οι παραλίες της Ελλάδας θα είναι πλήρως απαλλαγμένες και ασφαλείς.

Ως προς τις πηγές πληροφόρησης, συνιστάται στους παραθεριστές και τους λουόμενους να συμβουλεύονται το Jellyreport, το εβδομαδιαίο δελτίο για τις μέδουσες, όπως δημοσιεύεται στον ιστότοπο www.biodiversitygr.org από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας. Επίσης, από τον ίδιο οργανισμό έχει δημιουργηθεί στο Facebook η σελίδα «Μέδουσες στην Ελλάδα» (https://www.facebook.com/groups/medouses), ενώ πάντα χρήσιμο παραμένει το iNaturalist, είτε στο διαδίκτυο είτε ως εφαρμογή για φορητές συσκευές.

Όμως, ακόμη και εκ μέρους του Παρατηρητηρίου τονίζεται ότι η ενημέρωση σχετικά με τις μωβ μέδουσες προϋποθέτει φιλτράρισμα της πληροφορίας, εφόσον επί της ουσίας είναι ανεπίσημη και μη συστηματική. Και, πάνω από όλα, ψυχραιμία.