Spodoptera frugiperda: Συναγερμός για επικίνδυνη πεταλούδα που καταστρέφει τις καλλιέργειες

H Spodoptera frugiperda είναι μία επιβλαβής για τις καλλιέργειες πεταλούδα που έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή της στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2023.

Μέχρι σήμερα έχει εντοπιστεί σε 7 περιοχές της χώρας και προκαλεί σοβαρά προβλήματα στους αγρότες.

Ποιες καλλιέργειες απειλεί η εν λόγω πεταλούδα

Συνολικά έχουν καταγραφεί πάνω από 350 είδη φυτών που προσβάλλονται από το Spodoptrea frugiperda, αν και προτιμά να προσβάλει κυρίως ετήσια ποώδη φυτά της οικογένειας των αγρωστωδών, όπως είναι το καλαμπόκι, σόργο, σιτηρά, ρύζι, γρασίδι, κλπ. Μπορεί όμως να προκαλέσει σημαντικές ζημιές και σε καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, κολοκυνθοειδή, κράμβες, φιστίκια, μηδική, κρεμμύδι, φασόλια, τομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές. Η ζημιά μπορεί να μειώσει σημαντικά την παραγωγή, ιδιαίτερα όταν το Spodoptera frugiperda απαντά σε μεγάλους πληθυσμούς.

Πού έχει εμφανιστεί το Spodoptera frugiperda
Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα Παρασκευή (29/3) η Περιφέρεια Αττικής, η εν λόγω πεταλούδα έχει επιβεβαιωθεί επίσημα στις Περιφερειακές Ενότητες Λακωνίας, Ηρακλείου, Λασιθίου, Ανατολικής Αττικής, Εύβοιας και Λέσβου και Χανίων.

Τα στάδια ανάπτυξης του Spodoptera frugiperda

Το έντομο ωοτοκεί τη νύχτα, εναποθέτοντας τα αυγά του σε ομάδες των 150-200 αυγών στα κατώτερα φύλλα των φυτών. Κάθε θηλυκό μπορεί να εναποθέσει περισσότερα από 1.000 αυγά. Τα αυγά καλύπτονται από ένα προστατευτικό υλικό που παράγουν τα θηλυκά έντομα χρώματος κίτρινου έως ροζ.

Μετά από 2-3 ημέρες από τα αυγά εκκολάπτονται οι προνύμφες (κάμπιες), οι οποίες στην αρχή έχουν χρώμα πράσινο με μαύρο κεφάλι.

Στα πρώτα τους ηλικιακά στάδια τρέφονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, προκαλώντας χαρακτηριστική ζημιά. Καθώς μεγαλώνουν γίνονται καφέ, εμφανίζουν καβαλιστική συμπεριφορά και καταναλώνουν ολόκληρα τμήματα των φύλλων. Οι προνύμφες των τελευταίων ηλιακών σταδίων είναι νυκτόβιες, προκαλούν γενική αποφύλλωση των φυτών και μπορούν να μεταναστεύσουν σε μεγάλες αποστάσεις προκειμένου να αναζητήσουν νέες καλλιέργειες.

Μόλις η προνύμφη ολοκληρώσει την ανάπτυξή της πέφτει στο έδαφος και σε βάθος 2-8 εκατοστά σχηματίζει ένα νυμφικό κελί από χώμα και μετάξινα νήματα, εντός του οποίου μετατρέπεται σε νύμφη. Οι νύμφες έχουν λαμπερό καφέ χρωματισμό.

Το τελικό έντομο που θα προκύψει έχει δυο διαφορετικά φύλλα (αρσενικό, θηλυκό), έχει μήκος σώματος περίπου 1,6 εκατοστά και φτερά γκρίζου – καφέ χρωματισμού.

Κατά τους ζεστούς θερινούς μήνες ο βιολογικός κύκλος ολοκληρώνεται σε 30 ημέρες, ενώ σε ψυχρότερες εποχές διαρκεί από 60 έως 90 ημέρες. Δεν παρουσιάζει το φαινόμενο της διάπαυσης, επομένως δραστηριοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, εφόσον το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Λίγο πριν τα νέα έντομα ξεκινήσουν ωοτοκία πετούν και μπορούν να μετακινηθούν αρκετά χιλιόμετρα.

Τα μέτρα της Ε.Ε για το Spodoptera frugiperda

Για την πρόληψη της εισαγωγής, της εγκατάστασης και της διασποράς του Spodoptera frugiperda στο έδαφος της Ένωσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει ειδικά μέτρα σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2023/1134.

Για την εξάλειψη (άρθρο 9 του ΚΑΝ. (ΕΕ) 2023/1134) του επιβλαβούς οργανισμού S. frugiperda στις προσβεβλημένες περιοχές θα πρέπει να ληφθούν τα παρακάτω μέτρα:

1. Επεμβάσεις με φυτοπροστατευτικά προϊόντα εγκεκριμένα κατά του επιβλαβούς οργανισμού

2. Λήψη μέτρων για την αποφυγή μεταφοράς εδάφους από αγρούς στους οποίους έχει διαπιστωθεί η παρουσία του, και απαγόρευση της διακίνησης του ανώτερου στρώματος του εδάφους και των χρησιμοποιημένων καλλιεργητικών υποστρωμάτων εκτός της προσβεβλημένης ζώνης

3. Επιμελής καθαρισμός των αγροτικών μηχανημάτων και λήψη μέτρων υγιεινής στα συσκευαστήρια

4. Λήψη μέτρων για την καταστροφή των ζιζανίων και της αυτοφυούς βλάστησης με άροση ή ψεκασμό με κατάλληλα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα, στις περιπτώσεις όπου διαπιστωθεί η παρουσία του S. frugiperda σε εγκαταλειμμένους αγρούς ή σε αυτοφυή φυτά εντός των καλλιέργειών.

5. Συχνή και τακτική επιθεώρηση των θερμοκηπιακών και φυτωριακών εκμεταλλεύσεων και άμεση ενημέρωση των υπεύθυνων φυτοϋγειονομικών Υπηρεσιών και εφαρμογή φυτοπροστατευτικών προϊόντων στις περιπτώσεις όπου διαπιστωθεί η παρουσία του S. Frugiperda

6. Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τα άρθρα 14 και 15 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, σε κάθε περίπτωση ο επαγγελματίας ή άλλο πρόσωπο είναι υποχρεωμένο να γνωστοποιεί την παρουσία υπόπτων συμπτωμάτων ή και ατόμων (μάζες αυγών, προνύμφες, νύμφες, ενήλικα) στην τοπική φυτοϋγειονομική υπηρεσία. Η μη συμμόρφωση των υπόχρεων προς τις υποδείξεις των φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών συνιστά φυτοϋγειονομική παράβαση και εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 34α και 35 του Ν. 2147/1952 (Α’ 155).

Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ΚΑΝ. 2023/1134 η διακίνηση:

καρπών των ειδών Capsicum (πιπεριάς), Momordica L., Solanum aethiopicum L., Solanum macrocarpon L. και Solanum melongena (μελιντζάνας)
φυτών του είδους Asparagus officinalis L., εκτός των μίσχων που καλύπτονται από χώμα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, της ζωντανής γύρης, των φυτών σε ιστοκαλλιέργεια και των σπόρων
φυτών του είδους Zea mays L., εκτός της ζωντανής γύρης, των φυτών σε ιστοκαλλιέργεια, των σπόρων και των κόκκων
φυτών των ειδών Chrysanthemum L., Dianthus L. και Pelargonium l’Hérit. ex Ait., εκτός των σπόρων

τα οποία πέρασαν ένα τμήμα της ζωής τους σε οριοθετημένες περιοχές εκτός των οριοθετημένων περιοχών θα είναι δυνατή μόνον εφόσον συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο.