Ισχυροί σεισμοί μεγέθους 7,7 και 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλόνισαν την Τουρκία και τη Συρία με χιλιάδες ανθρώπινες ζωές να έχουν ήδη χαθεί χωρίς ακόμα κανείς να ξέρει ποιος θα είναι ο τελικός απολογισμός την στιγμή που όλοι αναρωτιούνται ποια είναι τα πιθανά σημεία στον πλανήτη που θα μπορούσαν να υποστούν τέτοιου μεγέθους σεισμικές δονήσεις.
Όπως είναι φυσιολογικό έκδηλη είναι η ανησυχία στην Ελλάδα και στις χώρες του «Δακτυλίου της φωτιάς» ως προς το αν μπορεί να συμβεί κάτι παρόμοιο και σε αυτές.
Ο καθηγητής Σεισμολογίας του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος, κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής του συνέντευξης, δήλωσε ότι έπειτα από το φονικό «χτύπημα» του Εγκέλαδου, πως «κάποια στιγμή θα βιώσουμε στον ελληνικό χώρο έναν σεισμό σαν της Τουρκίας και θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες».
Ερωτηθείς αν ένας σεισμός σαν αυτόν της Τουρκίας, γινόταν στην Ελλάδα, και στην περίπτωση αυτή αν θα είχε και στη χώρα μας τις ίδιες συνέπειες, ο κ. Παπαζάχος είπε ότι τέτοιοι σεισμοί έχουν γίνει στην Ελλάδα, «απλά δεν θυμόμαστε και πολλά γι’ αυτούς, γιατί έχουμε σχετικά βραχεία μνήμη».
Υπενθύμισε τους σεισμούς των 7,5 Ρίχτερ στην Αμοργό το 1956 και των 7,2 Ρίχτερ στην Κεφαλονιά το 1953.
Οι χώρες που ανησυχούν ιδιαίτερα είναι αυτές που ανήκουν στον περιβόητο «Δακτύλιο της φωτιάς».
Ο Πύρινος στέφανος του Ειρηνικού καλούμενος και Δακτύλιος της φωτιάς είναι η περιοχή στη λεκάνη του Ειρηνικού Ωκεανού όπου λαμβάνουν χώρα μεγάλος αριθμός σεισμών και ηφαιστειακών εκρήξεων. Έχει πεταλοειδές σχήμα 40.000 χιλιομέτρων και σχετίζεται με μία συνεχή σειρά ωκεάνιων τάφρων, ηφαιστειακών τόξων, και ηφαιστειακών ζωνών ή/και κινήσεις τεκτονικών πλακών. Περιλαμβάνει 452 ηφαίστεια και περιέχει πάνω από το 75% των ενεργών και ανενεργών ηφαιστείων του κόσμου!
Κάποιες φορές αποκαλείται και περι-Ειρηνική ζώνη ή περι-Ειρηνική σεισμική ζώνη.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο, η Τουρκία βίωσε περισσότερους από 60 σεισμούς με μέγεθος μεγαλύτερο από 2,5 Ρίχτερ την περασμένη ημέρα.
«Η περιοχή όπου σημειώθηκε ο σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου είναι σεισμικά ενεργή», ανέφερε το USGS τη Δευτέρα.
Οι μεγαλύτεροι σεισμοί είναι λιγότερο συχνοί, αλλά εξακολουθούν να είναι συχνό φαινόμενο. Τον περασμένο Νοέμβριο, η Τουρκία υπέστη σεισμό μεγέθους 5,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ . Σεισμός 7,0 Ρίχτερ έπληξε το Αιγαίο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας το 2020.
Ο σεισμός της Δευτέρας συνέβη επειδή δύο μέρη του φλοιού της γης κινήθηκαν το ένα δίπλα από το άλλο οριζόντια κατά μήκος μιας γραμμής ρήγματος, ένα φαινόμενο γνωστό ως ρήγμα ολίσθησης.
Η Τουρκία αναθεώρησε πολλούς από τους οικοδομικούς της κώδικες το 2000, αλλά πολλά παλαιότερα κτίρια παρέμειναν ευάλωτα και κατέπεσαν στους πρόσφατους σεισμούς.
«Αυτά που έχουν καταρρεύσει χρονολογούνται πριν από το έτος 2000», είπε στο Al Jazeera ο Μουσταφά Ερντίκ, καθηγητής στο Παρατηρητήριο Kandilli και το Ινστιτούτο Ερευνών Σεισμών του Πανεπιστημίου Bogazici στην Κωνσταντινούπολη .
Υπό το φως των πρόσφατων καταστροφών, τι προβλέπουν όμως οι ερευνητές και ποιες εκτιμήσεις κάνουν για τα όσα σημειώνονται προκαλώντας εικόνες Αποκάλυψης στον πλανήτη:
Οι επόμενοι σεισμοί;
Οι περισσότεροι από τους σεισμούς του πλανήτη συμβαίνουν κατά μήκος του χείλους του Ειρηνικού σε μια περιοχή γνωστή ως το Δαχτυλίδι της Φωτιάς.
Το Μεξικό είναι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μελέτη περίπτωσης. Η χώρα βρίσκεται πάνω από τρεις τεκτονικές πλάκες, καθιστώντας την σεισμικά ενεργή. Το 1985, ένας σεισμός έπληξε την πρωτεύουσα, σκοτώνοντας περισσότερους από 10.000 .
H γεωλογία της περιοχής το κάνει έτσι ώστε οι δονήσεις από κοντινές περιοχές να διοχετεύονται προς την Πόλη του Μεξικού, καθιστώντας οποιαδήποτε σεισμική δραστηριότητα απειλή.
Η μεξικανική πρωτεύουσα είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας πόλης των Αζτέκων Tenochtitlan, ενός νησιού στη μέση μιας λίμνης. Ο ξερός βυθός της λίμνης που αποτελεί πλέον το θεμέλιο της σύγχρονης μητρόπολης ενισχύει το τρέμουλο από τους σεισμούς.
Οι σεισμογενείς χώρες το γνωρίζουν καλά: Η Ιαπωνία υπήρξε επιθετική όσον αφορά την τακτική ενημέρωση των οικοδομικών της κωδίκων για να αντέχει σε σεισμούς. Τα αναθεωρημένα πρότυπα έχουν εν μέρει τροφοδοτήσει την κατασκευαστική έκρηξη της Ιαπωνίας παρά τη μείωση του πληθυσμού της.
Το Μεξικό έχει επίσης αυξήσει τα πρότυπα για νέες κατασκευές. Οι νόμοι που θεσπίστηκαν μετά τον σεισμό του 1985 απαιτούσαν από τους κατασκευαστές να λογοδοτούν για το μαλακό έδαφος στην πρωτεύουσα και να ανέχονται κάποιο βαθμό μετακίνησης.
Εν τω μεταξύ, το Ιράν έχει περάσει από διάφορες εκδοχές των εθνικών προτύπων δόμησης για την ανθεκτικότητα σε σεισμό. Και η Αλάσκα αναπτύσσει στρατηγικές μετριασμού των ζημιών από σεισμό και σχέδια αντιμετώπισης εδώ και χρόνια.
Σε χώρες όπως το Ιράν, υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ του τρόπου με τον οποίο κατασκευάζονται τα κτίρια στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας ζει σε αγροτικές περιοχές , όπου τα σπίτια χτίζονται χρησιμοποιώντας παραδοσιακά υλικά όπως τούβλα λάσπης και πέτρα αντί από οπλισμένο σκυρόδεμα και χάλυβα.
Αυτό είναι ένα μεγάλο μέρος του γιατί τα θύματα είναι τόσο υψηλά όταν οι σεισμοί χτυπούν απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.
Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι πέφτουν σε χώρες που δεν έχουν μεγάλο σεισμό στη μνήμη τους και επομένως δεν έχουν προετοιμαστεί για αυτούς ή δεν έχουν τους πόρους για να το κάνουν.
Η έλλειψη ενός ενιαίου οικοδομικού κώδικα οδήγησε σε πολλούς από τους περισσότερους από 150.000 θανάτους στην Αϊτή που προήλθαν από τον σεισμό μεγέθους 7,0 Ρίχτερ του 2010.
Ο μεγάλος σεισμός έρχεται πραγματικά στις Ηνωμένες Πολιτείες
Το New Yorker κέρδισε ένα βραβείο Πούλιτζερ το 2015 για την αναφορά του σχετικά με την πιθανότητα ενός τεράστιου σεισμού που θα συγκλονίσει τον Βορειοδυτικό Ειρηνικό – «τη χειρότερη φυσική καταστροφή στην ιστορία της Βόρειας Αμερικής», η οποία θα επηρεάσει 7 εκατομμύρια ανθρώπους και θα εκτείνεται σε μια περιοχή που καλύπτει 140.000 τετραγωνικά μίλια.
Ο πιθανός σεισμός θα μπορούσε να φτάσει σε μέγεθος μεταξύ 8,7 και 9,2 Ρίχτερ, μεγαλύτερος από τον μεγαλύτερο αναμενόμενο σεισμό από το ρήγμα του San Andreas, του οποίου οι επιστήμονες αναμένουν να κορυφωθούν σε μέγεθος 8,2 Ρίχτερ.
Μεγάλοι σεισμοί αναμένονται επίσης σε χώρες όπως η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία και άλλα μέρη του Δακτυλίου της Φωτιάς.
Δεν ξέρουμε πότε θα λάβουν χώρα αυτοί οι σεισμοί.
«Στην επιχείρηση, μιλάμε για αυτό το σενάριο [Βορειοδυτικού Ειρηνικού] εδώ και δεκαετίες», είπε ο ερευνητής Beroza. «Δεν θα έλεγα ότι έχουμε καθυστερήσει, αλλά μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή».
Έτσι, ενώ η Καλιφόρνια έχει από καιρό προετοιμαστεί για μεγάλους σεισμούς με οικοδομικούς κώδικες και σχεδιασμό καταστροφών, ο Βορειοδυτικός Ειρηνικός μπορεί να είναι απροετοίμαστος….
Τι προκαλεί τους σεισμούς;
Ένας σεισμός συμβαίνει όταν τεράστια τμήματα του φλοιού της γης περνούν ξαφνικά το ένα δίπλα στο άλλο.
Αυτά τα μπλοκ, που ονομάζονται τεκτονικές πλάκες, βρίσκονται στην κορυφή του μανδύα της γης, ένα στρώμα που συμπεριφέρεται σαν ένα πολύ αργά κινούμενο υγρό για εκατομμύρια χρόνια.
Αυτό σημαίνει ότι οι τεκτονικές πλάκες συγκρούονται μεταξύ τους με την πάροδο του χρόνου. Μπορούν επίσης να γλιστρήσουν το ένα πάνω στο άλλο, ένα φαινόμενο που ονομάζεται υποβύθιση.
Τα μέρη στον πλανήτη όπου το ένα πιάτο συναντά το άλλο είναι τα πιο επιρρεπή σε σεισμούς.
Οι συγκεκριμένες επιφάνειες όπου κομμάτια γης γλιστρούν το ένα δίπλα στο άλλο ονομάζονται ρήγματα.
Καθώς οι πλάκες κινούνται, η πίεση συσσωρεύεται πέρα από τα όριά τους, ενώ η τριβή τις κρατά στη θέση τους.
Όταν το πρώτο κατακλύζει το δεύτερο, η γη σείεται καθώς η κλειστή ενέργεια διαχέεται.
Οι επιστήμονες κατανοούν καλά αυτά τα είδη σεισμών, που περιλαμβάνουν εκείνους που προέρχονται από το ρήγμα του San Andreas στην Καλιφόρνια και το ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας στην Τουρκία. Ωστόσο, σεισμοί μπορούν να συμβούν και μέσα στις τεκτονικές πλάκες, καθώς η πίεση κατά μήκος των άκρων τους προκαλεί παραμορφώσεις στη μέση. Αυτοί οι κίνδυνοι είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν και να μετρηθούν.
«Η κατανόησή μας για αυτούς τους σεισμούς εντός της πλάκας δεν είναι τόσο καλή», δήλωσε ο καθηγητής γεωφυσικής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ Γκρεγκ Μπερόζα.
Ένας σεισμός μέσα σε μια τεκτονική πλάκα έχει λιγότερα ενδεικτικά σημάδια από αυτά που συμβαίνουν στις γραμμές ρηγμάτων, πρόσθεσε.
Μερικοί σεισμοί είναι σίγουρα ανθρωπογενείς
Η τεράστια επέκταση των υδραυλικών ρωγμών στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αφήσει μια επιδημία σεισμού στον απόηχο της. Δεν είναι η πραγματική θραύση του σχιστολιθικού βράχου που οδηγεί σε δονήσεις, αλλά η έγχυση εκατομμυρίων γαλονιών λυμάτων υπόγεια.
Οι επιστήμονες λένε ότι το νερό που εγχέεται διευκολύνει τους βράχους να γλιστρήσουν ο ένας δίπλα στον άλλο. “Όταν κάνετε έγχυση υγρού, λιπαίνετε τα σφάλματα”, είπε η Marine Denolle καθηγήτρια Σεισμολογίας του πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.
Το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο τους αποκαλεί «προκαλούμενους σεισμούς» και ανέφερε ότι στην Οκλαχόμα, ο αριθμός των σεισμών αυξήθηκε σε 2.500 το 2014, 4.000 το 2015 και 2.500 το 2016.
Οι άνθρωποι προκαλούν σεισμούς και με άλλο τρόπο: Η ταχεία άντληση νερού από υπόγειες δεξαμενές έχει επίσης αποδειχθεί ότι προκαλεί σεισμούς σε πόλεις όπως η Τζακάρτα, είπε η Denolle.