Καιρός
Η Ευρώπη δεν ήταν προετοιμασμένη για την υπερβολική ζέστη που γνώρισε αυτόν τον κολασμένο Ιούλιο, σημειώνει σε άρθρο του το Politico.
Αυτό είναι προφανές, τονίζει, από τον αριθμό των νεκρών από το κύμα καύσωνα μέχρι στιγμής – με περισσότερους από 2.000 ανθρώπους να έχει γίνει γνωστό ότι έχουν πεθάνει στην Ισπανία και την Πορτογαλία, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί όταν δημοσιοποιηθούν δεδομένα στη Γαλλία, την Βρετανία, το Βέλγιο και την Ολλανδία, καθώς και από μεγάλο μέρος της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, όπου η ζέστη παρέμεινε και αυτό το Σαββατοκύριακο.
Η ανετοιμότητα της Ευρώπης φάνηκε όταν τεράστιες φλόγες εξαπλώθηκαν στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία την περασμένη εβδομάδα και, αντί να αναπτύξει επιπλέον πυροσβεστικά αεροσκάφη, η Ευρωπαϊκή Ένωση συζητούσε για την αγορά τους.
Θα μπορούσε επίσης να φανεί στον αντίκτυπο που είχε το κύμα καύσωνα σε ολόκληρη την οικονομία – με την ενέργεια, τις μεταφορές και τις τεχνολογικές υποδομές να δυσκολεύονται να λειτουργήσουν σε θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Καθώς οι θερμοκρασίες έσπασαν τα ρεκόρ όλων των εποχών στην ευρωπαϊκή ήπειρο, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, οι επιστήμονες του κλίματος προειδοποίησαν ότι δεν πρόκειται για κάποιο περίεργο περιστατικό: Τέτοιες ακραίες και ακόμα υψηλότερες θερμοκρασίες θα επιστρέφουν όλο και πιο συχνά λόγω της κλιματικής αλλαγής, προειδοποίησαν.
Αν και η σοβαρότητα του καύσωνα ήταν νέα, η αντίδραση και οι προφυλάξεις που λαμβάνουν – ή δεν λαμβάνουν – οι κυβερνήσεις για την ακραία ζέστη, μπορούν να καθορίσουν πόσοι θα πεθάνουν, καθώς και το επίπεδο διαταραχής της κοινωνίας και της οικονομίας, σημειώνει το Politico.
«Άδικα χαμένες οι ζωές που χάνονται από τους καύσωνες»
«Το θέμα είναι πραγματικά το πώς το αντιμετωπίζουμε», δήλωσε ο Maarten van Aalst, διευθυντής του κέντρου του Ερυθρού Σταυρού για το κλίμα και μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή. «Κατά κάποιο τρόπο, αυτές οι εκατοντάδες ζωές που χάνονται κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα είναι όλες ζωές που πάνε άδικα χαμένες».
Στο υψηλότερο επίπεδο, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης απλώς αποτυγχάνουν να σχεδιάσουν επαρκώς για έναν πιο θερμό πλανήτη. Όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν εκπονήσει εθνικά σχέδια για το πώς θα αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Όμως, συχνά είναι ανεπαρκώς σχεδιασμένα και χωρίς χρηματοδότηση.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, κάθε χώρα μέλος καλείται να αναφέρει πόσα δαπανά για τη λεγόμενη «προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» – συνολικά και ανά τομέα.
Η ανάλυση του Politico σχετικά με τις εκθέσεις τους δείχνει ότι 20 από τις 27 χώρες είτε παρέχουν περιορισμένες, είτε καθόλου λεπτομέρειες σχετικά με τα σχέδια των δαπανών τους.
«Απλώς δεν έχουν», δήλωσε ο Wouter Vanneuville, ειδικός σε θέματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA).
Αντιμετώπιση καταστροφών
Η ζέστη είναι η πιο θανατηφόρα φυσική καταστροφή στην Ευρώπη. Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, ένας αριθμός 76.000 έως και 128.000 ανθρώπων έχασαν τη ζωή τους από κύματα καύσωνα, σύμφωνα με τα στοιχεία του EEA που κοινοποιήθηκαν στο Politico.
Όμως, ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων λόγω καύσωνα, τις τελευταίες δεκαετίες, δεν καταγράφηκε στην τυπικά ζεστή Ισπανία ή την Ιταλία, αλλά στη Γερμανία, γεγονός που αναδεικνύει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές πολιτικές και τα επίπεδα προετοιμασίας.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, λιγότερες από τις μισές από τις 27 χώρες της ΕΕ διαθέτουν σχέδια δράσης για τη διαχείριση των επιπτώσεων της ακραίας ζέστης στην υγεία – και από αυτές που διαθέτουν, περισσότερες από τις μισές δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς.
Η καταστροφική αντιπυρική περίοδος της Ευρώπης
Η μέχρι στιγμής αντιπυρική περίοδος της ΕΕ καταγράφεται ως πιο καταστροφική και από αυτήν του 2017.
Αρκεί να σημειωθεί ότι το 2017 ήταν η χειρότερη αντιπυρική περίοδος από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS), το 2000!
Κι όμως, η γερμανική γραφειοκρατία είναι χειρότερη από την ελληνική!
Πέντε χρόνια αφότου το γερμανικό υπουργείο Περιβάλλοντος ζήτησε τοπικά σχέδια δράσης για τη θερμότητα, μια έρευνα σε 300 γερμανικές περιφερειακές αρχές από την εφημερίδα Die Zeit διαπίστωσε ότι το 80% δεν είχε κανένα πρωτόκολλο.
Η χώρα επίσης δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις δασικές πυρκαγιές, με τον ρυθμό και την κλίμακα που καταπίνουν τώρα τεράστιες εκτάσεις γης. Μόνο στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας ξέσπασαν 11 πυρκαγιές σε τέσσερις ημέρες.
Ακόμη και όταν τρέχουν σε φλεγόμενα χωράφια και δάση, οι πυροσβέστες παλεύουν με έναν μπερδεμένο γραφειοκρατικό ιστό, δήλωσε ο Ulrich Cimolino της Ένωσης Γερμανικών Πυροσβεστικών Σωμάτων.
Οι αρχηγοί των Σωμάτων πρέπει να ζητήσουν πυροσβεστικά ελικόπτερα από το τοπικό κέντρο διοίκησης, το οποίο πρέπει να ζητήσει από την περιφερειακή κυβέρνηση, η οποία πρέπει να ρωτήσει το ομοσπονδιακό υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο στη συνέχεια ελέγχει εάν είναι διαθέσιμοι πιλότοι της περιφερειακής ή ομοσπονδιακής αστυνομίας ή στρατού για να πετάξουν.
Και σημειώνει χαρακτηριστικά το Politico: «Συγκρίνετε αυτό με την Ελλάδα, όπου οι αρχές ανέπτυξαν αυτή την εβδομάδα 15 αεροσκάφη για να καταπολεμήσουν τις φλόγες στην περιοχή της Αθήνας, μέσα σε 26 λεπτά από τον εντοπισμό της φωτιάς».
Οικονομικό πλήγμα
Το κίνητρο για την προσαρμογή στις υψηλότερες θερμοκρασίες είναι επίσης οικονομικό. Σε πολλά μέρη της Ευρώπης, το κύμα καύσωνα «είδε» κρίσιμες υποδομές να καταρρέουν λόγω των υψηλών θερμοκρασιών.
Στο Λονδίνο, το αεροδρόμιο του Λούτον αναγκάστηκε να αναστείλει τις πτήσεις μετά από ζημιές στον διάδρομο προσγείωσης λόγω της ζέστης. Μεγάλο μέρος του σιδηροδρομικού δικτύου του Ηνωμένου Βασιλείου έκλεισε.
Στην Ολλανδία, το Άμστερνταμ κατέφυγε σε ψεκασμό νερού στις γέφυρές του για να τις διατηρήσει λειτουργικές, ενώ στην Ιταλία ο αυτοκινητόδρομος και οι σιδηροδρομικές γραμμές, που συνδέουν την Τεργέστη με την υπόλοιπη χώρα, έπρεπε να κλείσουν καθώς μεγάλες πυρκαγιές ξέσπασαν στην περιοχή.
Στη Γαλλία και το Βέλγιο, τα πυρηνικά εργοστάσια σταμάτησαν ή περιόρισαν τη λειτουργία τους, καθώς το νερό ψύξης έγινε πολύ ζεστό.
Ακόμη και ο κυβερνοχώρος δεν είναι απρόσβλητος από τη ζέστη. Τόσο η Google, όσο και το τμήμα cloud της Oracle υπέστησαν «βλάβες» των μονάδων ψύξης στο Ηνωμένο Βασίλειο την περασμένη εβδομάδα – με την Oracle να επισημαίνει ως αιτία τις «υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες».
Τα κέντρα δεδομένων της Ευρώπης, τα οποία τροφοδοτούν όλα τα είδη των καθημερινών διαδικτυακών δραστηριοτήτων, είναι δύσκολο να διατηρηθούν δροσερά στις καλύτερες εποχές. Αυτός είναι ένας από τους λόγους, για τους οποίους τα κέντρα δεδομένων ορισμένων από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας έχουν τοποθετηθεί σε βόρεια κλίματα και κυρίως δίπλα σε πηγές νερού, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ψύξη των διακομιστών.
Η προσαρμογή των υποδομών και των πόλεων, ώστε να γίνουν ανθεκτικές στη ζέστη, θα έχει επίσης υψηλό κόστος.
Τα περισσότερα σπίτια της Βόρειας Ευρώπης είναι κατασκευασμένα για να συγκρατούνμ παρά να αποβάλλουν τη θερμότητα και, συνήθως, δεν διαθέτουν μονάδες κλιματισμού, πράγμα που σημαίνει ότι η μετατροπή τους θα απαιτήσει μαζικές ανακαινίσεις.
Τα ισπανικά σπίτια κλιματίζονται περίπου τέσσερις φορές περισσότερο από τα γαλλικά. Οι εκτιμήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο κυμαίνονται από 1-5% των κατοικιών.
Οι πόλεις τείνουν επίσης να σχεδιάζονται, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το πώς η θερμότητα μπορεί να παγιδευτεί όταν ο υδράργυρος ανεβαίνει σε ακραία επίπεδα, δημιουργώντας το φαινόμενο της «θερμικής νησίδας».
Η αντιμετώπιση ενός θερμότερου μέλλοντος θα σημάνει τη φύτευση δέντρων, την προσαρμογή των οικοδομικών κανονισμών και την επένδυση σε υλικά που μπορούν να αντιμετωπίσουν τη ζέστη και το κρύο.
Αλλαγή νοοτροπίας
Το τελευταίο σύνορο της προετοιμασίας βρίσκεται στο μυαλό των Ευρωπαίων, καταλήγει το άρθρο του Politico.
Ακόμα και όταν οι μετεωρολογικές υπηρεσίες εξέδιδαν όλο και πιο αγωνιώδεις προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο που εγκυμονεί η ζέστη – ρεκόρ, πολλοί άνθρωποι ετοίμασαν τα μπάρμπεκιου και τις αντηλιακές κρέμες τους, έτοιμοι για καλοκαιρινή διασκέδαση.
Πρόκειται για ένα «γρίφο», δήλωσε ο van Aalst, επειδή για τους περισσότερους ανθρώπους η ζέστη είναι διαχειρίσιμη. «Μπορούμε να γελάσουμε με την ιδέα ότι μια ωραία μέρα στην παραλία είναι ένα επικίνδυνο φαινόμενο. Αλλά αυτές είναι οι πραγματικές επιπτώσεις, που μόλις είδαμε στις δικές μας χώρες», όπως είπε.
Στη Γερμανία, ακόμη και οι δομές που είναι υπεύθυνες για ευάλωτα άτομα, όπως τα ιδρύματα φροντίδας και οι παιδικοί σταθμοί, συχνά δεν αντιμετωπίζουν τις υψηλές θερμοκρασίες ως απειλή.
Την περασμένη εβδομάδα στη Βαυαρία, όπου καμία τοπική διοίκηση δεν έχει καταρτίσει σχέδιο δράσης για τη ζέστη, «στους 36 βαθμούς Κελσίου, τα σχολεία εξακολουθούσαν να διεξάγουν αθλητικούς αγώνες και μετά εκπλήσσονται όταν τα παιδιά καταρρέουν», δήλωσε ο Herrmann από τη Συμμαχία για την Προστασία του Κλίματος και την Υγεία.
«Δεν έχουμε ακόμη αυτό το κοινωνικό αντανακλαστικό, να αναγνωρίσουμε τον κίνδυνο της ζέστης», επισήμανε.
