Κλιματική αλλαγή: Η χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 1.200 χρόνων σε Ισπανία και Πορτογαλία

Η κλιματική αλλαγή αλλάζει τις βροχοπτώσεις στη Δυτική Ευρώπη και απειλεί την παραγωγή λαδιού και κρασιού στην Ιβηρική Χερσόνησο: η ξηρασία που ζουν το τελευταίο διάστημα τμήματα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας δεν έχει προηγούμενο τα τελευταία 1.200 χρόνια, εκτιμά αμερικανική μελέτη.

Η λειψυδρία αποδίδεται στο «Υψηλό των Αζορών», ένα σύστημα υψηλής ατμοσφαιρικής πίεσης που περιστρέφεται με τη φορά των δεικτών του ρολογιού πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό και επηρεάζει τον καιρό στη Δυτική Ευρώπη.

Η μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Geoscience προειδοποιεί ότι, λόγω της κλιματικής αλλαγής, το σύστημα «έχει αλλάξει δραματικά τον τελευταίο αιώνα».

«Οι μεταβολές στο κλίμα του Βόρειου Ατλαντικού δεν έχουν προηγούμενο την τελευταία χιλιετία» γράφουν οι ερευνητές.

Μείωση βροχοπτώσεων

Χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα για να προσομοιώσουν το κλίμα της περιοχής τα τελευταία 1.200 χρόνια, η ομάδα διαπίστωσε ότι το σύστημα υψηλής πίεσης άρχισε να εξαπλώνεται γεωγραφικά πριν από περίπου 200 χρόνια, όταν άρχισε να ανεβαίνει η συγκέντρωση του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα, κύριου αερίου του θερμοκηπίου.

Τον 20ό αιώνα η διόγκωσή του επιταχύνθηκε ακολουθώντας την άνοδο των εκπομπών άνθρακα.

Στην επόμενη φάση της μελέτης, οι ερευνητές εξέτασαν σταλαγμίτες από σπήλαια της Πορτογαλίας για να εκτιμήσουν τα επίπεδα βροχόπτωσης στο παρελθόν. Η ανάλυση έδειξε ότι οι χειμώνες στη Δυτική Ευρώπη έγιναν όλο και πιο ξηροί καθώς το Υψηλό των Αζορών επεκτείνεται.

Η μελέτη παραπέμπει σε προηγούμενες εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες τα επίπεδα βροχόπτωσης στην Ιβηρική θα μπορούσαν να μειωθούν κατά ακόμα 10 έως 20 τοις εκατό μέχρι τα τέλη του αιώνα, κάτι που θα καθιστούσε την αγροτική παραγωγή της περιοχής «από τις πιο ευάλωτες στην Ευρώπη».

Το καλοκαίρι, το σύστημα των Αζορών φέρνει θερμό αέρα στην επιφάνεια και δημιουργεί καυτές, ξηρές συνθήκες στην Ιβηρική και τη Δυτική Μεσόγειο. Το χειμώνα, αντίθετα, φέρνει βροχές στην ενδοχώρα.

Οι βροχές αυτές μειώνονται, ειδικά από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Απειλή για την αγροτική παραγωγή

Αν και μέχρι σήμερα δεν είχε υπολογιστεί η επίδραση των φυσικών διακυμάνσεων στο Υψηλό των Αζορών, οι συντάκτες της μελέτης αποδίδουν τη διόγκωση του συστήματος στην κλιματική αλλαγή.

Μια από τις προηγούμενες μελέτες στις οποίες παραππέμπει η δημοσίευση υπολόγιζε ότι οι εκτάσεις της Ιβηρικής όπου μπορούν να καλλιεργηθούν αμπελώνες θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 25% μέχρι το 2100, ή και να χαθεί εντελώς, λόγω της ξηρασίας.

Άλλες ερευνητικές ομάδες προβλέπουν μείωση της παραγωγής ελαιολάδου στη νότια Ισπανία κατά 30% μέχρι το τέλος του αιώνα.

Ήδη οι αμπελοκαλλιεργητές εξετάζουν μέτρα όπως η μεταφορά των αμπελώνων τους σε μεγαλύτερο υψόμετρο.