Η ταινία που θα γίνει ντοκιμαντέρ: «Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι»

Η άγνωστη, ολοκληρωμένη ιστορία πίσω από το «Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι», μια ταινία-ορόσημο στην πορεία του παγκόσμιου κινηματογράφου πρόκειται να αποτυπωθεί σε μορφή ντοκιμαντέρ. Και μάλιστα, ο ένας από τους δύο σκηνοθέτες της νέας σειράς, η οποία θα τιτλοφορηθεί «Tango» κατά πάσα πιθανότητα, θα είναι ο Βραζιλιάνος José Padilha, διάσημος χάρη στην τεράστια επιτυχία της προηγούμενης δουλειάς του, το Narcos.

Το «Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι», ένα φιλμ του 1973, είναι ένα ερωτικό, αισθησιακό δράμα, μια απόπειρα του σπουδαίου Ιταλού σκηνοθέτη Μπερνάρντο Μπερτολούτσι να περιεργαστεί τη σκοτεινή και βάναυση πλευρά του έρωτα, προχωρώντας πέρα από ταμπού και προκαταλήψεις. Βεβαίως, το ζήτημα δεν ήταν οι προκαταλήψεις, αλλά κυρίως οι επαλείψεις εκείνες που έφεραν το «Ταγκό» στο μάτι ενός παγκόσμιου κυκλώνα επικρίσεων και έξαλλων αντιπαραθέσεων. Υπήρξε απαγόρευση προβολής σε κάποιες χώρες, ενώ ακόμη και ποινικές ευθύνες για απεικόνιση βιασμού επιρρίφθησαν εις βάρος του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.

Η περιβόητη σκηνή με το βούτυρο, το οποίο χρησιμοποίησε ο Μάρλον Μπράντο εν είδει λιπαντικού για να σοδομίσει τη Μαρία Σνάιντερ, αναγορεύτηκε αυτοστιγμεί σε μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες στιγμές της 7ης Τέχνης, σχεδόν από καταβολής της. Με τον πάταγο της εξωφρενικά άσεμνης εικονογραφίας, εισήλθε στο πάνθεον των πλέον προκλητικών σκηνών που καταγράφηκαν ποτέ σε σελιλόιντ, όπου και κατέλαβε περίοπτη θέση. Εξαιτίας της καταχρηστικής προβολής του βουτύρου σαν κομμάτι του παρά φύσιν σαρκικού έρωτα επί της οθόνης, ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, ο Μάρλον Μπράντο και η Μαρία Σνάιντερ αντιμετώπισαν σφοδρή κριτική σαν συντελεστές σε πορνογραφικό έργο.

Όπως είναι φυσικό, το νέο ντοκιμαντέρ προτίθεται να αναλύσει την anal σκηνή, η οποία έμελλε να γίνει πιο διάσημη από την ίδια την ταινία. Διότι, ακόμη και όσοι έχουν ευκαιριακή σχέση με το σινεμά, ενδεχομένως να μην έχουν δει ποτέ ολόκληρο το «Ταγκό», είναι όμως μάλλον ή βέβαιο ότι έχουν δει το επίμαχο απόσπασμα, με τον γηράσκοντα Μπράντο να βατεύει στο πάτωμα του παρισινού διαμερίσματος όπου διαδραματίζεται σχεδόν ολόκληρη η υπόθεση τη Μαρία Σνάιντερ -η οποία στην ταινία έμοιαζε ακόμη πιο μικρή, κι ας ήταν τότε μόλις 19 ετών.

Επ’ αυτού είναι χαρακτηριστική η δήλωση του José Padilha επ’ ευκαιρία της ανακοίνωσης ότι πρόκειται να γυριστεί ντοκιμαντέρ για το «Τανγκό». Ο Βραζιλιάνος κινηματογραφιστής είπε ότι «ο σκηνοθέτης και οι υπόλοιποι ηθοποιοί της ταινίας κέρδισαν την αναγνώριση και την επιτυχία, παραμελήθηκε όμως ο πόνος της Μαρίας Σνάιντερ. Είμαι ενθουσιασμένος που θα διερευνήσουμε μια ιστορία γύρω από την ηθική της τέχνης, ένα ζήτημα το οποίο, ενώ είναι πολύ σημαντικό, συχνά παραβλέπεται».

Ο J. Padilha μιλά για την εκ των υστέρων αποκάλυψη και την καταγγελία της Μαρίας Σνάιντερ ότι ο Μπερτολούτσι, με συνεργό τον Μπράντο, την εξαπάτησαν και την εξέθεσαν παγκοσμίως. Η Σνάιντερ γνώριζε ότι το σενάριο περιελάμβανε μια αισθησιακή σκηνή πρωκτικού σεξ, τόσο τολμηρή όσο θα μπορούσε να συγχωρείται σε μια μη πορνογραφική ταινία. Όμως, στην πραγματικότητα ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι είχε συνεννοηθεί με τον Μάρλον Μπράντο, πίσω από την πλάτη της Σνάιντερ, να χρησιμοποιηθεί το βούτυρο πριν από την υποτιθέμενη διείσδυση. Η νεαρή ηθοποιός αιφνιδιάστηκε, αλλά δεν αντέδρασε επί τόπου και εξακολούθησε να παίζει το ρόλο της ώστε να ολοκληρωθεί το γύρισμα χωρίς πρόβλημα. Εξάλλου ήταν γνωστό ότι ο Μπερτολούτσι αναζητούσε τον μέγιστο δυνατό ρεαλισμό, την πλέον πιστή προσομοίωση της πραγματικότητας.

Στο βούτυρο όμως, σε αυτό το λιπαρό γαλακτοκομικό προϊόν όπου βούτηξε τα δάχτυλά του ο Μάρλον Μπράντο πριν διακορεύσει τη συμπρωταγωνίστριά του υπό τις εντολές του auteur Μπερτολούτσι, δεν γλίστρησε μόνο η καριέρα της Μαρίας Σνάιντερ. Κατακρημνίστηκε επίσης εν όλω η ψυχική της ισορροπία. Δεν έχασε μόνο το δρόμο της ως κινηματογραφικό αστέρι που αίφνης αντιμετωπιζόταν σαν σύμβολο του σεξ -ή σχεδόν πορνοστάρ- αλλά και ως άτομο.

Το βούτυρο έγινε η σφραγίδα της ύπαρξής της και οποιοσδήποτε τη συναντούσε μετά από το «Ταγκό», της φερόταν σαν να ήταν αποκλειστικά και μόνο αυτό που κατέγραψε η κάμερα του Μπερτολούτσι. Η Μαρία Σνάιντερ δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει το σοκ της διασημότητας που ήταν ταυτόχρονα και ο έσχατος διασυρμός της. Δεν βρήκε ποτέ τη δύναμη να αντιμετωπίσει όλους εκείνους που τη χλεύαζαν ή ακόμη και την κακομεταχειρίζονταν, μπερδεύοντας το «Ταγκό» με την πραγματική ζωή.

Η επιτυχία έγινε ένας αφόρητος εφιάλτης για τη Μαρία Σνάιντερ, η οποία αναζήτησε διέξοδο στα ναρκωτικά και άλλες καταχρήσεις. Στη διεθνή κινηματογραφική συντεχνία απέκτησε τη φήμη της αφερέγγυας και της αλλοπρόσαλλης, καθώς εγκατέλειπε τα γυρίσματα χωρίς προειδοποίηση, κάτι που είχε κάνει στον διαβόητο «Καλλιγούλα», όταν διαπίστωσε το πόσο τολμηρές ήταν οι σκηνές των ρωμαϊκών οργίων. Τα βρόντηξε φωνάζοντας «ηθοποιός είμαι, όχι πόρνη». Ήταν όμως αργά πια για τα αποφασιστικά «όχι».

Το 2007 η Μαρία Σνάιντερ είπε για το «Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι» ότι «θα έπρεπε να έχω καλέσει αμέσως τον ατζέντη και το δικηγόρο μου, να έρθουν στο γύρισμα. Δεν μπορείς να εξαναγκάσεις κάποιον να κάνει κάτι που δεν είναι γραμμένο στο σενάριο, όμως εγώ τότε αυτό δεν το ήξερα. Ο Μάρλον μού είχε πει “Μαρία, μη αγχώνεσαι, ταινία γυρίζουμε, αυτό είναι όλο”. Ωστόσο, στη διάρκεια του γυρίσματος και παρόλον ότι αυτά που μου έκανε ο Μάρλον δεν γίνονταν στα αλήθεια, εγώ δεν υποκρινόμουν πως έκλαιγα. Τα δάκρυά μου ήταν αληθινά. Ένιωσα ατιμασμένη, κάπως σαν να με είχαν βιάσει, τόσο ο Μάρλον όσο και ο Μπερτολούτσι. Αφ’ ότου τελείωσε η σκηνή, ο Μάρλον δεν ήρθε να με παρηγορήσει ούτε να ζητήσει συγνώμη. Ευτυχώς, γυρίστηκε με τη μία και δεν υπήρχε επανάληψη».

Ο ίδιος ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι παραδέχτηκε ότι είχε αποκρύψει από τη Σνάιντερ όσα σκόπευε να κάνει στη σκηνή του βιασμού. Μόνο που ήταν πια αργά, έστω και για την καθυστερημένη συγγνώμη που θα μπορούσε να απαλύνει κάπως τον βαριά τραυματισμένο ψυχισμό της Μαρίας Σνάιντερ. Διότι, ενώ ο Μπερτολούτσι μίλησε για το παρασκήνιο του «Ταγκό» το 2013, η Σνάιντερ είχε αποβιώσει δύο χρόνια πριν, μόλις στα 58 της χρόνια, υποκύπτοντας στον καρκίνο του στήθους.

Εύλογα, λοιπόν, ο José Padilha μαζί με τη συν-σκηνοθέτιδα Lisa Brühlmann, στο σπονδυλωτό ντοκιμαντέρ για το «Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι» θα εστιάσουν στο πώς μια σκηνή βιασμού κατέστρεψε οριστικά την επαγγελματική και προσωπική ζωή της Μαρίας Σνάιντερ. Σε μια ιστορική συγκυρία κυριαρχίας του #MeToo, η τραυματική εμπειρία της νεαρής ηθοποιού φαντάζει σαν συστατικό για μια σίγουρη επιτυχία.

Η σειρά ντοκιμαντέρ «Tango» θα είναι ο πρώτος καρπός της συνεργασίας ανάμεσα στον κολοσσό CBS Studios και την Stampede Ventures, μια ανεξάρτητη εταιρεία παραγωγής, την οποία ίδρυσε ο πρώην πρόεδρος της Warner Bros, Γκρεγκ Σίλβερμαν.

Σε ό,τι αφορά στα καινούργια γυρίσματα, η παραγωγή θα στραφεί στην Ιταλία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, προκειμένου να αναπαραστήσει την προπαρασκευαστική περίοδο, πριν από την έναρξη γυρισμάτων για το «Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι». Το νέο υλικό θα συνδυαστεί με το αρχειακό, στο οποίο εμφανίζονται τα κύρια πρόσωπα της υπόθεσης, δηλαδή ο Μπερτολούτσι, η Σνάιντερ και ο Μπράντο.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε η CBS, «η ταινία ‘Το Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι’ υπήρξε αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων από την πρώτη στιγμή της προβολής της, τον Ιανουάριο του 1973. Ο Μπράντο και ο Μπερτολούτσι αποκόμισαν σημαντικά οικονομικά οφέλη – η ταινία απέφερε έσοδα 186 εκατ. δολαρίων. Ο πρωταγωνιστής και ο σκηνοθέτης απέσπασαν επαίνους από τους κριτικούς, καθώς και υποψηφιότητες για βραβεία Όσκαρ. Η Σνάιντερ, όμως, στοχοποιήθηκε και διαπομπεύτηκε εξαιτίας της συμμετοχής της στην ταινία, κάτι που την οδήγησε στο ολισθηρό μονοπάτι των εθισμών και στα προβλήματα με την ψυχική της υγεία. Η μόνη αποζημίωση την οποία έλαβε ποτέ για το ρόλο της στο φιλμ ήταν 4.000 δολάρια».