Παντερμαλής: «Δεν υπήρξε ποτέ οθωμανικό φιρμάνι για να αποσπάσει ο Έλγιν τα γλυπτά από τον Παρθενώνα»

«Η Ελλάδα είναι ο γενέθλιος τόπος των Γλυπτών του Παρθενώνα, η Αθήνα είναι η πόλη τους, η Ακρόπολη και το Μουσείο της είναι ο φυσικός τους χώρος. Το μοναδικό μέρος στη Γη, όπου μπορεί να έχει κάποιος την ανεπανάληπτη εξαίσια αισθητική εμπειρία του Παρθενώνα και των Γλυπτών του», δήλωσε, μεταξύ άλλων, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μυρσίνη Ζορμπά, κατά τη σύντομη ομιλία της στη Διεθνή Ημερίδα για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, που πραγματοποιείται σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Η ημερίδα συνδιοργανώνεται από την Προεδρία της Δημοκρατίας, το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, τη διεθνή ένωση για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα και το Μουσείο της Ακρόπολης.

Στην έρευνα που διεξάγει το Μουσείο Ακρόπολης και αφορά τη χρονική περίοδο 1800-1831, δηλαδή, το τέλος της Τουρκοκρατίας και τη μετατροπή της Ακρόπολης σε αρχαιολογικό χώρο, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, Δημήτρης Παντερμαλής. Αφού διηγήθηκε τρεις ιστορίες βανδαλισμού των Γλυπτών από τον Έλγιν, ο κ. Παντερμαλής μίλησε και για την πρόσφατη τοποθέτηση των δυο Τούρκων επιστημόνων, της καθηγήτριας Zeynep Aygen και του ιστορικού Orhan Sakin, που ερευνούν τα οθωμανικά αρχεία και οι οποίοι τον περασμένο Φεβρουάριο παρουσίασαν στο Μουσείο Ακρόπολης μέρος της έρευνάς τους, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

«Είναι η πρώτη φορά που ρίχνουμε το φως (σ.σ.: στα οθωμανικά αρχεία) γιατί ως τώρα ό,τι έχει γραφτεί είναι με βάση όσα ξέρουμε από τους δυτικούς συγγραφείς. Εμάς μας ενδιαφέρει και τι πραγματικά συνέβαινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία εκείνη την περίοδο και κατά πόσο ισχύει ο ισχυρισμός ότι υπάρχει ένα φιρμάνι (σ.σ.: για την απόσπαση και μεταφορά των Γλυπτών του Παρθενώνα)», επεσήμανε ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, αναφερόμενος στην παρουσίαση των δύο Τούρκων επιστημόνων.

Όπως υπενθύμισε ο κ. Παντερμαλής, «στην ομιλία της η κ. Aygen είχε πει ότι οι αρχαίοι λίθοι ήταν σπουδαίοι και για τους Τούρκους και γι’ αυτό σώθηκαν μνημεία. Ο μόνος αρμόδιος στην αυτοκρατορία να επιτρέψει μετακίνηση μνημείου ήταν ο ίδιος ο σουλτάνος.

Το έγγραφο που σώζεται και το οποίο ονομάζουν “φιρμάνι” δεν είναι φιρμάνι, δεν είναι διαταγή. Είναι μια διοικητική επιστολή από τον καϊμακάμη της Κωνσταντινούπολης στις αρχές της Αθήνας, δηλαδή, στον βοεβόδα και στον καδή της πόλης. Και είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον, όταν διαβάσει κανείς τα ντοκουμέντα της άλλης πλευράς, της αγγλικής, ότι και εκεί φαίνεται με μεγάλη σαφήνεια ότι δεν πρόκειται για άδεια η οποία επιτρέπει την απογύμνωση του Παρθενώνα, αλλά για άδεια η οποία αφορά στο ψάξιμο και στην ανασκαφή των όγκων των χωμάτων γύρω από τον Παρθενώνα. Εκεί λέει, κανείς από τους γενιτσάρους της Ακρόπολης να μην εμποδίσει να πάρουν αυτά που είχαν πέσει με τον βομβαρδισμό του Μοροζίνι. Η απόσπαση από το κτίριο δεν αναφέρεται πουθενά», σημείωσε ο κ. Παντερμαλής, όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Την περίοδο της λεηλασίας της Ακρόπολης «είχαν εκδοθεί άδειες, αλλά ήταν για ταξίδια ώστε να μην πληρώσουν φόρους, να έχουν ασφάλεια και κατάλυμα και ο Έλγιν και ο Φίλιπ Χαντ που ήταν ο εκπρόσωπός του, αλλά όχι άδεια να αφαιρεθούν λίθοι και γλυπτά από το ίδιο το μνημείο», συμπλήρωσε ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, αναφερόμενος στην τοποθέτηση της κ. Zeynep Aygen. «Γνωρίζουμε ότι για να μετακινηθούν τέσσερα θραύσματα μιας σαρκοφάγου, χρειάστηκαν τέσσερα φιρμάνια και σε κάθε φιρμάνι έπρεπε να λέγεται με ακρίβεια τι είναι αυτό που θες να πάρεις, όχι απλώς κάποιοι λίθοι. Άρα υπάρχουν πάρα πολλά ασθενή σημεία τα οποία η τουρκική πλευρά ερευνά και είμαστε ευτυχείς που μπορούμε να έχουμε μια ιστορικά αποδεδειγμένη εικόνα για το πώς λειτουργούσαν οι υπηρεσίες εκείνη την εποχή, τι ήταν απαραίτητο να γίνει. Τότε είναι κατανοητά και τα δυτικά κείμενα, όπου αυτή η επιστολή αναφέρεται ως φιρμάνι χωρίς να είναι», κατέληξε ο κ. Παντερμαλής.

«Τα γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν μια ιδιαίτερη περίπτωση αρπαγής και μεταφοράς ξένων καλλιτεχνημάτων γιατί αφαιρέθηκαν από μνημεία μοναδικής καλλιτεχνικής αξίας, που σώζονται ως σήμερα και τα οποία αποτελούν σύμβολο του ευρωπαϊκού πολιτισμού», δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο Χριστόφορος Αργυρόπουλος, δικηγόρος και πρόεδρος του Ιδρύματος «Μελίνα Μερκούρη» και της Ελληνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.

«Η σημερινή πρωτοβουλία προερχόμενη από την Προεδρία της Δημοκρατίας και προσωπικά από έναν Πρόεδρο που είναι ο πιο ενδεδειγμένος για να υποστηρίξει με τα πιο σοβαρά, επιστημονικά, ιστορικά, νομικά, αλλά και ηθικά επιχειρήματα τα δίκαια του Παρθενώνα και της χώρας μας, δηλώνουν την άσβεστη επιθυμία της Ελλάδας και του λαού μας να συνεχιστεί η εθνική αυτή προσπάθεια και να στείλουμε όλοι μαζί και όλο πιο δυνατό το μήνυμα ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα έχουν πατρίδα. Έχουν ταυτότητα, μνήμη και φωνή και ότι αυτή η φωνή γίνεται όλο και πιο ισχυρή», επεσήμανε, μεταξύ άλλων, η Μαριάννα Βαρδινογιάννη, πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO.

Ακολούθησαν η παρουσίαση και οι αναλύσεις των τρεχουσών εξελίξεων από επιστήμονες διεθνούς κύρους, καθώς και οι ομιλίες των εκπροσώπων των Εθνικών Επιτροπών για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Τα συμπεράσματα της Ημερίδας θα ανακοινωθούν στο τέλος της εκδήλωσης από τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Δρ. Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.