Τι συμβαίνει με τον «Άνθρωπο του Βιτρούβιου» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι – Το μυστικό μήνυμα που κρύβει

Ο “Άνθρωπος του Βιτρούβιου” αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι και θεωρείται επίσης ένας από τους αισθητικούς κανόνες της Αναγέννησης.

Όπως αποκαλύπτει τώρα ένας Ιταλός ερευνητής, ο “Άνθρωπος του Βιτρούβιου” περιέχει ένα κρυφό μήνυμα, έναν μυστικό κώδικα, κάνοντας την πραγματικότητα της τέχνης να ξεπερνά τη μυθοπλασία της λογοτεχνίας και της μεγάλης οθόνης.

“Πολλά κρυμμένα μυστικά”

Σύμφωνα με τον ιστορικό Τέχνης Ρομπέρτο Κόνκας (Κάλιαρι 1952), μέσα στο ίδιο το σχέδιο υπάρχουν πολλά κρυμμένα μυστικά. Μετά από 30 χρόνια συλλογισμού πάνω στο θέμα και 7 εντατικής έρευνας, ο Κόνκας τόνισε στο ιταλικό πρακτορείο ANSA ότι είναι έτοιμος να αποκαλύψει στο νέο βιβλίο του πως ουσιαστικά ο «Άνθρωπος του Βιτρούβιου» είναι μία ευρηματική και ιδιοφυής απεικόνιση του αλγόριθμου που χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες, από τον 4ο έως τον 17ο αιώνα, για να επαληθεύσουν ότι τα έργα τους πληρούν τη «Χρυσή Τομή», τη Divina Porportione (Θεία Διάσταση), τους γεωμετρικούς κανόνες που είχε επιβάλλει η Καθολική Εκκλησία στους καλλιτέχνες για την οικοδόμηση και τη φιλοτέχνηση των μεγάλων θρησκευτικών έργων.

Τη μεγάλη τομή σε αυτήν τη νέα θεωρία αποτελεί η υπόθεση πως η κεντρική φιγούρα του Ανθρώπου του Βιτρούβιου δεν απεικονίζει ένα πρόσωπο, αλλά δύο. Πρόκειται για δύο διαφορετικές αναπαραστάσεις ενός άνδρα σε δύο διαφορετικές ηλικίες, ενός ώριμουα και ενός νέου. Επίσης, δεν έχει αποκλειστεί η πιθανότητα να απεικονίζεται και ένας τρίτος.

«Αυτή η έρευνα είναι συναρπαστική σαν ένα θρίλερ και περίπλοκη σαν ένα μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο», επισημαίνουν ορισμένα δημοσιεύματα στον ιταλικό Τύπο, που εξεπλάγη για το πώς κατόρθωσε ο εφυής καλλιτέχνης να προστατεύσει αυτήν την αριθμητική και γεωμετρική σχέση μέσα στο σχέδιό του επί τόσους αιώνες.

Ο ίδιος ο Κόνκας σημειώνει πως συνέλαβε αυτήν την υπόθεση το 2012, όταν παρατήρησε πως το πρόσωπο που απεικονίζεται στον Άνθρωπο είναι στην πραγματικότητα διπλό. «Το δεξί μάτι είναι το μάτι ενός ώριμου ανθρώπου, ενώ το αριστερό ενός νεότερου (…). Εάν έγραφε συνέχεια προς τα αριστερά ο Ντα Βίντσι οφείλεται στο γεγονός ότι είχε μάθει να χρησιμοποιεί τον καθρέφτη και σε αυτήν την περίπτωση τον χρησιμοποίησε για να αναπαραστήσει την πλήρη μορφή του σχεδίου», αναφέρει.

Η διάσωση των γεωμετρικών κανόνων

Κατά τον Κόνκας, ο Ντα Βίντσι φιλοτέχνησε αυτόν τον καλλιτεχνικό γρίφο «επειδή φοβόταν μήπως με τον καιρό χανόταν ο κανόνας που χρησιμοποιούσαν οι αρχιτέκτονες, οι καλλιτέχνες κι οι ποιητές». Όπως υπενθυμίζει, «η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε ήταν στην Αψίδα του Κωνσταντίνου, μεταξύ 315 και 325», όμως με την πάροδο των αιώνων είχε αρχίσει να ατονεί η εφαρμογή του «κι αυτό το διαπιστώνουμε ευρέως στα έργα του Μιχαήλ Άγγελου και στην ίδια τη “Τζοκόντα” του Ντα Βίντσι».

Η φυσική διάσωση αυτών των γεωμετρικών κανόνων ήταν πολύ σημαντική, όχι μόνο καλλιτεχνικά αλλά και για τις δομές εξουσίας εκείνων των καιρών, αφού και η αρχιτεκτονική και η τέχνη με τη συμβολική δύναμη και αξία τους είχαν κεφαλαιώδη σημασία για την εκκλησία και την πολιτική. Όμως, «εάν ο Ντα Βίντσι απεκάλυπτε ότι ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου αφορούσε αυτούς ακριβώς τους κανόνες, θα κατέληγε στην πυρά», παρατηρεί ο Κόνκας.

Η ιστορία του έργου

Το σχέδιο, διαστάσεων 35Χ26 εκατ., φιλοτεχνήθηκε το 1490 και βασίστηκε στα κείμενα του Ρωμαίου αρχιτέκτοντα Βιτρούβιου, που έζησε τον 10ο αιώνα π.Χ. Ο Βιτρούβιος υποστήριζε πως εάν η ανθρώπινη μορφή μπορούσε να χωρέσει ταυτόχρονα σε έναν κύκλο κι ένα τετράγωνο τότε έχουμε την ιδανική διάσταση ή τη Χρυσή Τομή.

Το διάσημο σχέδιο βρέθηκε πάλι στην επικαιρότητα πρόσφατα λόγω της διαμάχης που είχε ξεσπάσει μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας σχετικά με τη μεταφορά του από τη Βενετία, όπου φυλάσσεται, στο Μουσείο του Λούβρου, όπου διοργανώνεται μεγάλη αναδρομική έκθεση για τα 500 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου δασκάλου της Αναγεννησιακής Τέχνης.