Η τραγική ιστορία πίσω από τη Γκουέρνικα του Πικάσο – To γεγονός που συντάραξε τον ζωγράφο

Ο διάσημος πίνακας Γκουέρνικα δημιουργήθηκε από τον κυβιστή ζωγράφο Πικάσο τον Ιούνιο του 1937.

Ο τίτλος του αναφέρεται στην ομώνυμη πόλη που βομβαρδίστηκε από τα ναζιστικά αεροπλάνα κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου, ένα γεγονός που κατέστρεψε τα τρία τέταρτα της αρχαίας πόλης, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας εκατοντάδες αμάχους στη διαδικασία.

Η Γκουέρνικα είναι μια ελαιογραφία σε μέγεθος τοιχογραφίας, και πολλοί κριτικοί τέχνης θεωρούν ότι είναι ένας από τους πιο συγκινητικούς και ισχυρούς αντιπολεμικούς πίνακες στην ιστορία.

Παρά το γεγονός ότι η Guernica του Πικάσο παράχθηκε εντυπωσιακά γρήγορα, δεν προέκυψε από το πουθενά. Αυτός ο πίνακας είναι αποτέλεσμα ετών καλλιτεχνικής παραγωγής και εικαστικού πειραματισμού, καθώς και της προσωπικής επένδυσης του καλλιτέχνη στη σφοδρή πολιτική της Ισπανίας.

Η ισπανική δημοκρατική κυβέρνηση, τότε εν μέσω του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, είχε ζητήσει από τον Πάμπλο Πικάσο να δημιουργήσει έναν πίνακα για το περίπτερο της στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1937.

Ενώ τα γερμανικά και σοβιετικά περίπτερα στην ίδια εκδήλωση ήταν γιγάντια αρχιτεκτονικά εκθέματα εξουσίας και την εξουσία, η Ισπανική Δημοκρατία, που χρειαζόταν απεγνωσμένα οικονομική υποστήριξη, επέλεξε μια μέτρια δομή γεμάτη με παγκόσμιας κλάσης μοντέρνα τέχνη. Ο Πάμπλο Πικάσο δέχτηκε την παραγγελία χωρίς πολλή σκέψη τον Ιανουάριο του 1937, συμφωνώντας να κάνει μια ζωγραφική σε μέγεθος τοιχογραφίας.

Είναι ενδιαφέρον ότι το αρχικό σχέδιο του Πικάσο για το έργο του ήταν αναμφισβήτητα απολιτικό, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Ισπανικής Δημοκρατίας επέμενε ότι το κομμάτι πρέπει να φέρει ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα. Δεν ήταν σίγουρος για το τι έπρεπε να ζωγραφίσει στην αρχή, ο καλλιτέχνης αρχικά ετοιμάστηκε να δημιουργήσει μια σύνθεση που να απεικονίζει έναν ζωγράφο στο στούντιό του, απέναντι από ένα γυμνό μοντέλο που ξαπλώνει σε έναν καναπέ.

Ωστόσο, ήταν ένα τραγικό γεγονός που άλλαξε τη γνώμη του Πάμπλο, κάνοντάς τον να αλλάξει εντελώς την πορεία του σχεδιασμού του.

Στις 26 Απριλίου 1937, ο Φρανσίσκο Φράνκο διέταξε τη λεγεώνα των Ναζί να ρίξει βόμβες πάνω από τη μικρή πόλη Γκουέρνικα. Ο βομβαρδισμός επρόκειτο να πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της μέρας, πράγμα που σήμαινε ότι οι άμαχοι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, καθώς και άνδρες, θα ήταν έξω στις δημόσιες πλατείες. Ως το πρώτο μέρος όπου εγκαθιδρύθηκε η δημοκρατία στην περιοχή των Βάσκων της Ισπανίας, η πόλη Γκουέρνικα ήταν ένας συμβολικός στόχος.

Ο άγριος βομβαρδισμός που έλαβε χώρα εκείνη την ημέρα σκότωσε εκατοντάδες ανθρώπους και ήταν η πρώτη περίπτωση στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο κατά τον οποίο μια ανυπεράσπιστη πόλη δέχτηκε επίθεση. Όπως αμέτρητοι άλλοι, ο Πικάσο άνοιξε την πρωινή του εφημερίδα στις 27 Απριλίου για να βρει εικόνες από την καταστροφή της Γκουέρνικα.

Εικόνες και ιστορίες που κάλυπταν το γεγονός κατέστρεψαν τον καλλιτέχνη που εκείνη την εποχή ήταν ήδη πολύ συνηθισμένος να ζει στο Παρίσι, την Πόλη του Φωτός.

Δεδομένου ότι ο Πικάσο ήταν αφοσιωμένος αριστερός και η ιδέα του πολέμου έμεινε στο μυαλό του από τότε που επικρίθηκε ότι δεν πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο βομβαρδισμός της Γκουέρνικα τον επηρέασε βαθιά. Μετά από λίγες μέρες επεξεργασίας των συναισθημάτων του, πήγε στο στούντιο του στη Rue des Grands Augustins και ξεκίνησε νέα σκίτσα για την παραγγελία της Δημοκρατίας.

Σε μόλις ενάμιση μήνα, ολοκληρώθηκε η τεράστια τοιχογραφία και ο ζωγράφος παρέδωσε το τελειωμένο έργο.

Η διεθνής άνοδος της δημοτικότητας του πίνακα, έδωσε μια νέα ζωή πέρα από τον καμβά. Το κομμάτι έγινε συνώνυμο με μέρη όπου ανυπεράσπιστοι πολίτες δέχθηκαν επίθεση. Και με αυτόν τον τρόπο, άρχισε να αποκτά ιδιαίτερη απήχηση για τους αντιπολεμικούς διαδηλωτές που άρχισαν να αντιμετωπίζουν το κομμάτι ως πηγή κινήτρου και την τραγωδία της ισπανικής πόλης ως αναφορά.