Πολιτισμός
«Πιστεύω ότι ο Τζον χρησιμοποίησε τη Γιόκο για να τον βοηθήσει να διαλύσει τους Beatles» λέει ο 83χρονος ηθοποιός και μίμος, Νταν Ρίχτερ, ο οποίος έζησε και εργάστηκε με τον Τζον Λένον και τη Γιόκο Όνο ως προσωπικός τους βοηθός από το 1969 έως το 1973.
Ήταν παρών στην ηχογράφηση του τελευταίου άλμπουμ του συγκροτήματος, Abbey Road, όπου ο Λένον επέμενε ότι η δεύτερη σύζυγός του θα έπρεπε να έχει κεντρική -και ανταγωνιστική- παρουσία.
Εκείνη την εποχή η Όνο ανάρρωνε από τα τραύματα που είχε υποστεί σε πρόσφατο αυτοκινητιστικό ατύχημα και ο Ρίχτερ περιγράφει ότι την τοποθέτησαν «σε αυτό το γιγαντιαίο ορειχάλκινο κρεβάτι, όλο καλυμμένο με λευκά, με ένα λευκό νυχτικό, ακριβώς στη μέση του στούντιο… Έτσι, όταν κάθεσαι στην κονσόλα το μόνο που βλέπεις είναι η Γιόκο σε ένα κρεβάτι. Το υπόλοιπο συγκρότημα ήταν απλά τρομοκρατημένο».
«Το μυαλό της ήταν εξαιρετικό»
Ο Ρίχτερ, ο οποίος πρωταγωνίστησε στην εναρκτήρια σκηνή της κλασικής ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ του 1968, «2001: A Space Odyssey», εξακολουθεί να βρίσκει πολλά να θαυμάσει στον παλιό του φίλο Λένον, ο οποίος πέθανε πριν από 42 χρόνια. Ο Ρίχτερ μόλις ηχογράφησε ένα επεισόδιο του podcast «The Great British Scandal – The Ballad of John and Yoko», με θέμα το πώς πρωτογνωρίστηκαν.
Μιλώντας μέσω video link από το σπίτι του στη Σιέρα Νεβάδα, λέει ότι «εκείνη τη στιγμή ο Τζον ήθελε να τελειώνουμε με τους Beatles… Ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα γι’ αυτόν. Πώς διαλύεις τους Beatles; Άξιζαν εκατομμύρια δολάρια. Ήταν μια τεράστια επιχείρηση. Ο Πολ θα συνέχιζε για πάντα. Και ο Τζον είχε αποφασίσει ότι δεν θα πήγαινε πουθενά και δεν θα έκανε τίποτα χωρίς τη Γιόκο. Εκεί λοιπόν ήταν, στο κρεβάτι στο στούντιο…».
Ο Ρίχτερ συνάντησε για πρώτη φορά την Όνο στο Τόκιο, το 1964. Χειραφετημένη από τους πλούσιους γονείς της, εργαζόταν ως σερβιτόρα και ήταν παντρεμένη με τον δεύτερο σύζυγό της, τον παραγωγό ταινιών και προωθητή τέχνης Άντονι Κοξ. Μοιράζονταν ένα διαμέρισμα σε σοφίτα με τον Ρίχτερ και την πρώτη του σύζυγο Τζιλ. «Είχαμε αυτές τις ατελείωτες συζητήσεις…» λέει ο Ρίχτερ. «Το μυαλό της ήταν εξαιρετικό».
«Δεν ήθελα να κάνουν χρήση»
Ο Ρίχτερ και η Τζιλ διατήρησαν τη φιλία τους με την Όνο και κατέληξαν να ζουν μαζί της και με τον Λένον αφού αγόρασαν το Tittenhurst Park, μια παλαιά γεωργιανή εξοχική κατοικία, στο Ascot, το καλοκαίρι του 1969. Εκείνη την εποχή, ο Ρίχτερ προσπαθούσε να απαλλαγεί από τη συνήθεια της ηρωίνης, όπως και ο Λένον και η Όνο, οι οποίοι είχαν αρχίσει να τη χρησιμοποιούν μετά την αποβολή της Όνο, τον Νοέμβριο του 1968 και συνέχισαν να βασίζονται σε αυτήν μετά το αυτοκινητιστικό τους ατύχημα το 1969.
Ο Ρίχτερ προμήθευε το ζευγάρι με ηρωίνη κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του Abbey Road. «Δεν ήθελα να κάνουν χρήση» λέει. «Αλλά πραγματικά δεν ήθελα να κάνουν χρήση ηρωίνης του δρόμου και να αυτοκτονήσουν». Αναστενάζει. «Υπήρχε ένας μύθος ότι τα ναρκωτικά ήταν το κλειδί για τη δημιουργικότητα. Μπορεί να είναι και μπορεί και να μην είναι. Ο κόσμος πίστευε ότι η Μπίλι Χόλιντεϊ και ο Τσάρλι Πάρκερ ήταν καλύτεροι καλλιτέχνες εξαιτίας των ναρκωτικών; Δεν το νομίζω».
Βγάζει το καπέλο στην ταχύτητα με την οποία ο Λένον και η Όνο έκοψαν τη συνήθειά τους (εμπνέοντας το τραγούδι Cold Turkey του Λένον), μαζί με τον ίδιο. «Αν και κάπνιζαν ακόμα χόρτο. Ο Τζον προσπαθούσε να μην πίνει. Ήταν ένας βίαιος μεθύστακας, η χειρότερη πλευρά του έβγαινε όταν έπινε, γι’ αυτό και πίναμε μαζί Coca Cola».
Ο Ρίχτερ, ο οποίος βοηθούσε το ζευγάρι με διάφορες διαδικαστικές εργασίες, άρχισε να εργάζεται επίσημα για αυτούς το 1971, αφού τους συνόδευσε σε ένα καταστροφικό ταξίδι στη Μαγιόρκα, όπου η Όνο επισκεπτόταν την επτάχρονη κόρη της, Κιόκο.
Ενώ ο Ρίχτερ ήταν έξω και αγόραζε παπούτσια για την Κιόκο, ο Λένον συνελήφθη όταν η τοπική αστυνομία πίστεψε ότι αυτός και η Όνο είχαν απαγάγει το παιδί. Το επόμενο πρωί ο Ρίχτερ έδωσε συνέντευξη Τύπου για λογαριασμό τους και το ζευγάρι τον έπεισε να γίνει μέλος του προσωπικού τους.
Ο Ρίχτερ λέει ότι ο Λένον και η Όνο ήταν χαλαροί εργοδότες. Μια μέση μέρα βοηθούσε να ελέγξει την αλληλογραφία τους και τους πήγαινε τα πιο σημαντικά γράμματα στο κρεβάτι τους μαζί με το πρωινό τους. Λέει επίσης ότι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσο ο Λένον όσο και ο ΜακΚάρτνεϊ κατέληξαν να παντρευτούν γυναίκες που είχαν γεννηθεί μέσα στον πλούτο.
«Και οι δύο κατέληξαν με γυναίκες που ήξεραν πώς να ασχολούνται με χρήματα, ακίνητα, εταιρείες, προσωπικό… Ένα από τα πράγματα που με εξέπληξαν στον Τζον όταν τον πρωτογνώρισα ήταν πόσο λίγα ήξερε από αυτά τα πράγματα. Αποκαλούσε τον εαυτό του εργατική τάξη, αλλά στην πραγματικότητα ήταν κατώτερη μεσαία τάξη».
Ο Λένον ήταν επίσης αποφασισμένος να συμβαδίσει με τους άλλους Beatles. Ο Ρίχτερ τον θυμάται να επιστρέφει από το Friar Park (το νεογοτθικό αρχοντικό του Τζορτζ Χάρισον κοντά στο Henley) λέγοντας: «Μπορούσα να δω νερό από το παράθυρο του Τζορτζ. Νομίζεις ότι θα μπορούσαμε να βάλουμε μια λίμνη εδώ;». Αλλά η μεγαλύτερη αντιπαλότητα παρέμεινε με τον Πολ. «Τον ενοχλούσε που ο Πολ μπορούσε να γράψει αυτές τις γλυκές μελωδίες όπως το Yesterday και το Hey Jude. Αυτός δεν μπορούσε να το κάνει αυτό. Ήταν απλά πολύ πικρόχολος ή πολύ έξυπνος…».
Ο Ρίχτερ θυμάται την ένταση που κατέκλυζε τη ζωή στο Tittenhurst όταν «ο Τζον έβαλε κάποιον να φτιάξει μια λίστα με όλα τα τραγούδια των Beatles και μετά έπρεπε να πούμε ποια ήταν δικά του και ποια του Πολ». Κουνάει το κεφάλι του. Στη συνέχεια γελάει με την ανάμνηση μιας εκδρομής σε ένα «φανταχτερό εστιατόριο που είχε μπάντα. Όταν είδαν τον Τζον να μπαίνει μέσα άρχισαν να παίζουν το Yesterday. Ο Τζον ήταν τόσο εκνευρισμένος!».
Όσον αφορά την ασφάλεια γύρω από τον Λένον, ο Ρίχτερ είχε πάντα έντονη επίγνωση ότι «ο Τζον ήταν στόχος και το ήξερε. Υπήρχαν συνεχώς επιστολές από εμμονικούς θαυμαστές. Άνθρωποι στις πύλες του Tittenhurst». Θυμάται ότι ήταν πεπεισμένος ότι ο Λένον επρόκειτο να δολοφονηθεί σε μια επίσκεψή του για να συναντήσει τον Μπομπ Ντίλαν στο ξενοδοχείο Plaza στη Νέα Υόρκη. Ο Ρίχτερ βγήκε πρώτος από το αυτοκίνητο για να ελέγξει αν τα πράγματα ήταν ασφαλή και τρομοκρατήθηκε από έναν άνδρα που τους πλησίαζε γρήγορα, ενώ έβαζε το χέρι του στην τσέπη του. «Νόμιζα ότι θα πέθαινα» λέει. «Τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν η ασφάλεια του ξενοδοχείου που ήρθε να δει αν χρειαζόμασταν βοήθεια! Μετά συνειδητοποίησα ότι ο Μπομπ στεκόταν εκεί όλη την ώρα, εντελώς απαρατήρητος, με στολή παραλλαγής και γελούσε».
Ο Ρίχτερ ένιωθε πάντα ότι η Όνο ήταν θύμα μισογυνισμού. «Δεν της αποδόθηκε αναγνώριση για τη δουλειά που έκανε στη Νέα Υόρκη και ο Τόνι Κοξ πήρε περισσότερο από το μερίδιο που του αναλογούσε για πολλές από τις δουλειές που έκαναν στην Ιαπωνία, μόνο και μόνο επειδή ήταν άντρας». Όσο για τον Λένον, ο Ρίχτερ λέει ότι «δεν χρειαζόταν κανέναν… Ήταν ένας Δάντης και η Γιόκο ήταν ο Βιργίλιος του, ο οδηγός του στον κόσμο της τέχνης».
Ο Ρίχτερ είδε για τελευταία φορά την Όνο πριν από τρία χρόνια στο Λος Άντζελες σε μια συναυλία-αφιέρωμα στο έργο της. «Συναντηθήκαμε στα παρασκήνια, βγήκε σε αναπηρικό καροτσάκι. Απλά κρατήσαμε ο ένας το χέρι του άλλου και αρχίσαμε και οι δύο να κλαίμε. Μπορούσα να δω πόσο αδύναμη ήταν. Είπα: «Θεέ μου, Γιόκο θυμάμαι όταν όλοι σου φερόταν τόσο άσχημα και τώρα σε χειροκροτούν όρθια!». Ήταν πολύ συγκινητικό».
