Πολιτιστικά Νέα
Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονται τα εγκαίνια και η λειτουργία στο Ηράκλειο της μοναδικής έκθεσης στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς με τίτλο: «Άγιοι Βρακοφόροι και Φουστανελάδες, Εικονογραφία Νεομαρτύρων από την Κρήτη και άλλες περιοχές».
Το παλαιότερο έργο της έκθεσης από το 1836 ενώ τα νεότερα φτάνουν μέχρι τις μέρες μας.
Τα εγκαίνια της ξεχωριστής έκθεσης με τους Κρητικούς Βρακοφόρους Αγίους αλλά και τους Αγίους Φουστανελάδες από την υπόλοιπη Ελλάδα θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 22 Οκτωβρίου στις 18:00 στο Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης «Αγία Αικατερίνη Σιναϊτών» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης.
Η έκθεση με τα σπάνια έργα Χριστιανικής Τέχνης αποτελεί συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης με το παραπάνω Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης και εντάσσεται στο 2ο φεστιβάλ Κρήτης της Περιφέρειας το οποίο έχει την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σύμφωνα με τους συνδιοργανωτές οι προετοιμασίες στο χώρο του Μουσείου Χριστιανικής Τέχνης ολοκληρώνονται για τα εγκαίνια και την λειτουργία της μοναδικής έκθεσης, ενώ ήδη από την πρόσφατη δημοσιοποίηση του όλου θέματος, από τα τοπικά και Αθηναϊκά ΜΜΕ το ενδιαφέρον του κλήρου, των φιλότεχνων,
Χριστιανικών συλλόγων από την Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα είναι πολύ μεγάλο.
Οι συνδιοργανωτές της έκθεσης, Περιφέρεια Κρήτης -2ο φεστιβάλ Κρήτης και Μουσείο Χριστιανικής τέχνης “Αγ Αικατερίνη Σιναιτών”, απευθύνουν ανοιχτό κάλεσμα στα εγκαίνια αλλά και στην λειτουργία της έκθεσης που θα διαρκέσει έως το τέλος του έτους 31 Δεκεμβρίου 2022.
Παράλληλα στην έκθεση και στην σημαντικότητα της αναφέρονται σε δηλώσεις τους, αλλά και σε κείμενα τους στον οδηγό -κατάλογο της έκθεσης, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κκ Ευγένιος, ο Πρόεδρος του Μουσείου Χριστιανικής Τέχνης “Αγ Αικατερίνη των Σιναϊτών”, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος Τέχνης και Σύγχρονου Πολιτισμού (με ευθύνη το 2ο φεστιβάλ Κρήτης) Βαγγέλης Ζάχαρης, ο Αντιπρόεδρος του Μουσείου Χριστιανικής Τέχνης “Αγ Αικατερίνη των Σιναϊτών” Νίκος Γιγουρτάκης, ο Μητροπολίτης Ρόδου κκ Κύριλλος ο Αν. Καθηγητής ΠΑΕΑΚ, Δ/ντης του ΠΙΣ, Δρ Εμμανουήλ Δουνδουλάκης, η Αν. Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης Δρ. Μαρίνα Δετοράκη -Flusin, η Αρχαιολόγος, επιμελήτρια του Μουσείου Χριστιανικής Τέχνης «Αγ Αικατερίνη των Σιναϊτών», Δρ. Έφη Ψιλάκη.
Επίσης στην οργανωτική λειτουργία της έκθεσης και των εγκαινίων συμμετέχουν ο δημοσιογράφος -συλλέκτης έργων τέχνης Μιχάλης Κρασάκης, ο Δημοσιογράφος, συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης, η διαχειρίστρια πολιτισμού και υπεύθυνη για την επιμέλεια του 2ου φεστιβάλ Κρήτης της Περιφέρειας Ιωάννα Γιάνναρη, κ.α.
Στην έκθεση, η οποία έχει εικαστικό, θρησκευτικό και κοινωνικό περιεχόμενο, οι επισκέπτες θα έχουν ελεύθερη είσοδο και θα μπορούν να δουν 46 συνολικά αγιογραφίες από την Ελλάδα, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Ανάμεσά τους ο φημισμένος Άγιος Γεώργιος Φουστανελάς από τα Ιωάννινα, οι Βρακοφόροι Άγιοι Μανουήλ και Ιωάννης των Σφακίων, οι Τέσσερις Νεομάρτυρες του Ρεθύμνου, η Αγ Μαρία Μεθυμοπούλα, ο Αγ Ιωάννης Φραγκοπούλου, ο Αγ Μύρωνας, ο Αγ Ιωάννης ο δραγάτης, ο Αγ Μαθιός, ο Αγ Γεώργιος ο Διβόλης, ο Αγ Μάρκος ο Κρής, οι Φουστανελάδες Άγιοι της Σαμοθράκης, η Αγία Αργυρή της Προύσας και πολλές ακόμα μοναδικής ομορφιάς και σπανιότητας αγιογραφίες.
Σύμφωνα με τους συνδιοργανωτές, για πρώτη φορά, Κλήρος, Θεσμικοί εκπρόσωποι, φιλότεχνοι, πολίτες, θα μπορέσουν να δουν συγκεντρωμένες σπάνιες αγιογραφίες που απεικονίζουν Νεομάρτυρες της Ελληνικής Εκκλησίας με παραδοσιακές φορεσιές, βράκες και φουστανέλες. Τα έργα συλλέχθηκαν από Εκκλησίες και Μητροπόλεις από όλη την Ελλάδα και εκτίθενται στον μοναδικής ομορφιάς χώρο του Μουσείου, που στεγάζεται στον παλαιό ναό της Αγίας Αικατερίνης, χτισμένο ήδη από τον 13ο αιώνα στην αρχική του μορφή.
Ώρες Λειτουργίας έκθεσης: Δευτέρα-Σάββατο 9:30 με 19:30, Κυριακή 10:30-19:30
Η έκθεση και η σημασία του ενδύματος στη Χριστιανική τέχνη
Η έκθεση «Άγιοι Βρακοφόροι και Φουστανελάδες, Εικόνες Νεομαρτύρων από την Κρήτη και άλλες περιοχές», έχει ταυτόχρονα εικαστικό, θρησκευτικό και κοινωνικό περιεχόμενο και ενδιαφέρον και φανερώνει την πολλαπλή σημασία του ενδύματος στην χριστιανική τέχνη.
Η ορθόδοξη αγιογραφία αποτύπωνε και διέσωζε μέσα από την ενδυμασία πληροφορίες από την καθημερινότητα, παρέχοντας πολύτιμο λαογραφικό και ιστορικό υλικό. Στα έργα της έκθεσης ωστόσο, ο ρόλος της ενδυμασίας έχει μία ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς απεικονίζονται αφιερωτές και Νεομάρτυρες, που χρειαζόταν να γίνουν άμεσα αναγνωρίσιμοι από τους πιστούς.
Το ένδυμα γίνεται πρωτεύον στοιχείο της σύνθεσης, σηματοδοτώντας το πέρασμα της αγιογραφίας από τους ρωμαϊκούς χιτώνες στις παραδοσιακές ενδυμασίες.
Η ιστορική περίοδος κατά την οποία φιλοτεχνήθηκαν οι αγιογραφίες της έκθεσης, συμπίπτει με την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό. Έτσι, όταν οι πλανόδιοι ζωγράφοι της Ηπείρου άρχισαν να ντύνουν του Αγίους στις εικόνες τους με φουστανέλες, το ελληνικό κράτος είχε μόλις γεννηθεί. Οι τοπικές ενδυμασίες κυριαρχούσαν σε ολόκληρο σχεδόν τον ελληνικό χώρο και οι Νεομάρτυρες απεικονίζονταν στις εικόνες ακριβώς όπως ήταν στην επίγεια ζωή τους, με στιβάνια, βράκες και φουστανέλες. Οι εικόνες αυτές βρίσκονται επομένως σε άμεση συνομιλία με την κοινωνία και την εποχή κατά την οποία φιλοτεχνήθηκαν.
Όπως λέει η επιμελήτρια της έκθεσης, Δρ. Έφη Ψιλάκη «Η εισαγωγή των τοπικών ενδυμασιών στις εικόνες των Νεομαρτύρων αποτέλεσε σημαντική τομή στην εξέλιξη της θρησκευτικής ζωγραφικής κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας και ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα. Αυτοδίδακτοι λαϊκοί καλλιτέχνες τολμούν στα δύσκολα αυτά χρόνια να απεικονίσουν τις σεπτές μορφές των ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους για τη χριστιανική πίστη και την πατρίδα με τις καθημερινές φορεσιές τους και να δημιουργήσουν νέους εικονογραφικούς τύπους αλλά και νέα ηθικά πρότυπα.
Η εντυπωσιακή αυτή έμπνευση αποτέλεσε αφετηρία σημαντικών εξελίξεων στον εκκλησιαστικό και στον κοινωνικό χώρο και εξέπεμψε πολλαπλά μηνύματα. Άγιος δεν ήταν πια μόνον εκείνος που είχε μαρτυρήσει σε κάποια μακρινή εποχή, όπως είναι τα χρόνια των διωγμών, άγιος μπορούσε να είναι ο συντοπίτης, ο άνθρωπος που κινούνταν στον ίδιο χώρο με τον πιστό και, μάλιστα, κατά τον ίδιο χρόνο. Ήταν εκείνος που είχε τις ίδιες αγωνίες, την ίδια πίστη, εκείνος που ντυνόταν με την ίδια φορεσιά».
