Μυτιλήνη: Αποκαλύφθηκαν τμήματα από τα αρχαία τείχη μετά από ανασκαφές και έργα 8 ετών

Ολοκληρώθηκε το έργο της αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του μεγάλου κάστρου στη Μυτιλήνη, μήκους περί τα 800 μέτρα.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου σε συνεργασία με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Βορείου Αιγαίου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου «γιόρτασε» την ολοκλήρωση αυτού του σημαντικού έργου.

Με άνοιγμα του κάστρου με ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ανακατασκευάζοντας το κάστρο της Μυτιλήνης» και με μια μεγάλη συναυλία το βράδυ της περασμένης Τετάρτης 31 Μαΐου, στο Άνω Κάστρο με τη Σαββίνα Γιαννάτου.

Το έργο της αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του μεγάλου κάστρου της Μυτιλήνης διήρκεσε περί τα οκτώ χρόνια και συμπληρώνει ως τμήμα το μεγαλόπνοο και πολύπλευρο έργο που επί σειρά ετών γίνεται για την ανάδειξη του μεσαιωνικού πυρήνα της πόλης της Μυτιλήνης.

Πολύ σημαντικά είναι όμως τα ευρήματα που ήρθαν στο φως, κατά τις ανασκαφικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν παράλληλα με τις αναστηλωτικές προκειμένου να ελεγχθούν και στερεωθούν τα θεμέλια του περιβόλου.

Δεδομένου του ότι το κάστρο της Μυτιλήνης, ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα της Μεσογείου, βρίσκεται στον υπερυψωμένο και περίοπτο, βραχώδη λόφο που μεγάλο τμήμα του περιβάλλεται από τον βόρειο λιμένα της αρχαίας πόλης, πάντοτε εθεωρείτο ότι ταυτίζονταν με την αρχαία ακρόπολη σε συνεχή χρήση από τα χρόνια της αρχαιότητας μέχρι και τα ύστερα οθωμανικά χρόνια.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τμήματα του τείχους της Μυτιλήνης των κλασικών χρόνων, που κατεδαφίστηκε από τους Αθηναίους κατά τη διάρκεια της αποστασίας των Μυτιληναίων από την Αθηναϊκή Συμμαχία στον πελοποννησιακό πόλεμο. Αλλά και τμήματα των Bυζαντινών και Γενουάτικων τειχών πάνω στα οποία «πάτησαν» οι διάφορες φάσεις των Οθωμανικών τειχών επί 500 χρόνια.

Από το 1462 όταν το κάστρο κατελήφθη από τον Μωάμεθ τον πορθητή μέχρι και την απελευθέρωση της Μυτιλήνης το 1912! Ιδιαίτερης σημασίας η αποκάλυψη στα Γατελούζικα τείχη (13ος – 15ος αιώνας) επιγραφών και άλλων οικοδομικών υλικών των Ρωμαϊκών χρόνων που ανήκουν σε κάποιο δημόσιο κτήριο, Γυμνάσιο ή Αμφιθέατρο που υπήρχε εκεί. Ανάμεσα τους και ένας κατάλογος εφήβων της πόλης των πρώιμων Ρωμαϊκών χρόνων.

Επίσης, το ανάγλυφο ενός ψαρά που βρέθηκε ενσωματωμένο στα τείχη και προέρχεται μάλλον από ιερό αφιερωμένο στον Ποσειδώνα. Ας σημειωθεί ότι κατάλληλα διαμορφωμένη πρόσβαση επιτρέπει στον επισκέπτη να δει από κοντά το σύνολο αυτών των ευρημάτων.

Από τα πλέον ενδιαφέροντα πρόσφατα ευρήματα κοντά στο συνεχιζόμενο έργο της αναστήλωσης της βυζαντινής πυλίδας του πάνω κάστρου, είναι αυτό μιας ομαδικής ταφής του πρώτου μισού του 19ου αιώνα. Εύρημα που αποδεικνύει τις τραγικές στιγμές για τους κατοίκους της πόλης κατά την επιδημία πανώλης που είχε πλήξει τη Μυτιλήνη το 1832.

Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι του κάστρου έθαβαν τους νεκρούς τους σε ελεύθερο χώρο δίπλα στην πυλίδα μην μπορώντας να τους θάψουν στα μεγάλα μουσουλμανικά νεκροταφεία εκτός των τειχών! Το εύρημα θυμίζει την ιστορία του θαύματος του νεομάρτυρα Αγίου Θεοδώρου του Βυζάντιου. Τη λιτάνευση του λειψάνου επέτρεψαν οι Τούρκοι μόλις 37 χρόνια μετά το μαρτύριό του και μάλιστα, με την κατηγορία του αρνητή του Ισλάμ.

Κόντρα στις οδηγίες των γιατρών του Σουλτάνου που δεν επέτρεπαν συγκεντρώσεις ώστε να αποφευχθεί η διάδοση της νόσου επέτρεψαν μέχρι και λιτανείες προκειμένου να σωθεί το νησί. Η περιφορά του λειψάνου θεωρείται ότι έσωσε την πόλη και τους ανθρώπους του νησιού από την επιδημία.

Οι αναστηλωτικές εργασίες στο κάστρο συνεχίζονται. Ήδη, έχουν ξεκινήσει εργασίες του ιεροδιδασκαλείο – Μεντρεσέ του 16ου αιώνα, ενώ εντάσσεται σε πρόγραμμα της επόμενης προγραμματικής περιόδου 2021 – 2027 η αναστήλωση του λεγόμενου μεγάλου περιβόλου που περιλαμβάνει και την αναστήλωση του μεσαιωνικού ανακτόρου.

Τέλος, εντάσσεται και η αναστήλωση του επιθαλάσσιου τείχους της πόλης, η ανασκαφή στο κάτω κάστρο όπου βρίσκεται θα αναδείξει τα υπολείμματα του βυζαντινού Μελανουδίου, του περιτειχισμένου προαστίου της ύστερης βυζαντινής Μυτιλήνης.