Πρόσωπα
Την ώρα που βρίσκεται ξανά στην επικαιρότητα η συζήτηση για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, οι περισσότεροι θα θυμηθούν τον αγώνα και τα λόγια της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη για τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων.
«Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ», ήταν μία από τις συγκλονιστικές φράσεις της που έμειναν στην ιστορία, με την ίδια να παραμένει σύμβολο στην προσπάθεια επανένωσης των Γλυπτών με τη χώρα που τα «γέννησε».
Αν βέβαια η ίδια βρισκόταν τώρα εν ζωή, είναι βέβαιο πως θα είχε να πει πολλά – και όχι θετικά – για όσα φέρονται να συζητούνται περί «δανεισμού» μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας.
Όλοι δε, μπορούμε να φανταστούμε το ύφος που θα είχε και με τι τρόπο θα απευθυνόταν στις δύο πλευρές, καθώς ήτο γνωστή για τον «αιχμηρό» της λόγο.
Η παράθεση ιστορικών αναφορών ως «καταπέλτες», η διαρκής επίκληση του ηθικού ζητήματος και το άπλετο συναίσθημα για το ζήτημα που πονά την Ελλάδα εδώ και δύο αιώνες, είναι χαρακτηριστικά των όσων υποστήριζε για τα γλυπτά.
Ακολουθούν 10 από τις αξέχαστες ατάκες της Μελίνας Μερκούρη για τα Γλυπτά του Παρθενώνα:
1. Η Ελλάδα είναι η πραγματική μου δύναμη, ο πραγματικός μου καημός.»
2. «Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν για εμάς τους Έλληνες τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Είναι η υπερηφάνεια μας, είναι οι θυσίες μας. Είναι το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο το όνομα μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας.»
3. «Με ακούω και θυμάμαι αυτό που είχε πει ο Dylan Thomas για έναν Βρετανό εκφωνητή: «Μιλάει σαν να έχει Μάρμαρα στο στόμα του»».
4. «Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα. Υπάρχουν Γλυπτά του Παρθενώνα, όπως υπάρχει ο Δαβίδ του Michelangelo, υπάρχει η Αφροδίτη του Da Vinci, ο Ερμής του Πραξιτέλη, υπάρχουν οι Ψαράδες στη Θάλασσα του Turner, υπάρχει η Capella Sixtina. Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα.»
5. «Λένε ότι οι Έλληνες είμαστε θερμόαιμος λαός. Και είναι αλήθεια. Δεν αποτελώ εξαίρεση. Γνωρίζοντας τι σημαίνουν τα συγκεκριμένα γλυπτά για τον ελληνικό λαό, δεν μου είναι εύκολο να μιλήσω ψύχραιμα για το πως αφαιρέθηκαν τα Μάρμαρα από την Ελλάδα, αλλά θα προσπαθήσω. Το υπόσχομαι.»
6. «Οι λέξεις λεηλασία, ερήμωση, αχαλίνωτη καταστροφή, αξιοθρήνητη συντριβή και συμφορά, δεν είναι δικές μου για να χαρακτηριστεί ότι συνέβη. Ειπώθηκαν από τους σύγχρονους του Elgin. Ο Horace Smith αποκαλεί τον Elgin «ληστή των Μαρμάρων». Ο Lord Byron, «πλιατσικολόγο». Ο Thomas Hardy χαρακτήρισε τα μάρμαρα «αιχμάλωτους σε εξορία».
7. «Πιστεύουμε πως όπου κι αν βρίσκονται τα μουσεία, αποτελούν κοινωνική και πολιτιστική ανάγκη για τον κόσμο και πρέπει να προστατεύονται με κάθε τρόπο. Έχω δηλώσει πολλές φορές ότι ζητάμε το αναπόσπαστο μέρος του κτιρίου που ακρωτηριάστηκε. Το όνομα της πατρίδας μας είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον Παρθενώνα σε όλο τον κόσμο.»
8. «Η κυβέρνηση μου έχει διατυπώσει ότι την ημέρα που θα επιστραφούν τα μάρμαρα στην Αθήνα, θα υπάρχει έτοιμο να τα δεχθεί ένα πανέμορφο μουσείο με τα πιο προηγμένα συστήματα ασφάλειας και συντήρησης, ακριβώς δίπλα στην Ακρόπολη.»
9. «Δεν έπρεπε να έχουν αφαιρεθεί τα Μάρμαρα; Κι αν κακώς αφαιρέθηκαν, είναι σωστό να κρατούνται; Ακόμα, αν είναι σωστό το ότι αφαιρέθηκαν, είναι λάθος να επιστραφούν; Τι βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στο επιχείρημα ότι αν δεν τα είχε πάρει ο Elgin, ένας άλλος Βρετανός ή Γάλλος θα τα είχε πάρει; Πειράζει που το 95% του ελληνικού λαού μπορεί να μη δει ποτέ τα πιο λαμπρά έργα της ελληνικής δημιουργίας;»
10. «Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ..
