Σικελία: Αναστηλώθηκε το κολοσσιαίο άγαλμα του Άτλαντα που ήταν θαμμένο για αιώνες σε αρχαία ερείπια (φώτο-βίντεο)

Αναστηλώθηκε το άγαλμα του Άτλαντα, ύψους 8 μέτρων που ήταν θαμμένο για αιώνες ανάμεσα σε αρχαία ερείπια στον Ακράγαντα της Σικελίας.

Ο Ακράγαντας είναι ελληνική πόλη της αρχαιότητας η οποία υπάρχει ακόμη και σήμερα με το όνομα Ακριτζέντο.

Το άγαλμα χρονολογείται από τον πέμπτο αιώνα π.Χ. και βρίσκεται στη διάσημη Κοιλάδα των Ναών σε έναν ναό που θεωρείται ότι ήταν αφιερωμένος στον Δία. Όπως μεταδίδει ο Guardian, το κολοσσιαίο άγαλμα οχτώ μέτρων αναστηλώθηκε και συναρμολογήθηκε κομμάτι-κομμάτι μετά από μία προσπάθεια 20 ετών από τους αρχαιολόγους.

Το άγαλμα ήταν ένα από τα σχεδόν 38 που κοσμούσαν το ναό του Δία, ο οποίος θεωρείται ο μεγαλύτερος δωρικός ναός που χτίστηκε ποτέ, παρά το γεγονός ότι δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

«Ο Άτλας θα γίνει ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Κοιλάδας των Ναών», δήλωσε ο Φραντσέσκο Πάολο Σκαρπινάτο, αξιολογητής της πολιτιστικής κληρονομιάς, σε κοινή δήλωση με τον κυβερνήτη της Σικελίας, Ρενάτο Σκιφάνι. «Μπορούμε επιτέλους να παρουσιάσουμε αυτό το επιβλητικό έργο στη διεθνή κοινότητα», είπε.

Το άγαλμα ανακατασκευάστηκε παίρνοντας μπλοκ από ψαμμίτη και στοιβάζοντας κάθε κομμάτι σε ράφια που ήταν προσαρτημένα σε μια μεταλλική κατασκευή. Τα αγάλματα στην περιοχή ανακαλύφθηκαν το 1812 από τον Charles R Cockerell, έναν νεαρό Βρετανό αρχιτέκτονα που επισκέφθηκε τον Ακράγαντα για να μελετήσει τα ερείπια της αρχαίας πόλης που ιδρύθηκε περίπου το 582 π.Χ.

#AGRIGENTO RIVIVE IL TELAMONE – https://t.co/PK5oIlWKog

— Video Mediterraneo (@mediterraneotv) February 29, 2024

Όπως μεταδίδει ο Guardian, ο Cockerell ήταν ένας από τους πρώτους ανθρώπους που συνειδητοποίησαν ότι ένα τεράστιο κομμάτι ψαμμίτη κοντά στον παλιό ναό του Δία δεν αποτελούσε τμήμα του αετώματος του ιερού, αλλά αντίθετα το κεφάλι ενός αγάλματος του Άτλαντα που χρησίμευε ως τελαμών δηλαδή κίονας στήριξης.

Στην ελληνική μυθολογία, ο Άτλας ήταν ένας Τιτάνας ή θεός, ο οποίος αναγκάστηκε να σηκώσει τον ουρανό στους ώμους του αφού νικήθηκε από τον Δία.

Ο Cockerell αναγνώρισε αργότερα και άλλα κομμάτια των αγαλμάτων. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, οι Άτλαντες βρίσκονταν στο εξωτερικό τμήμα του ναού του Δία να στηρίζουν το ναό και να βοηθούν να στηριχθεί ολόκληρο το θριγκό του ιερού, το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ γιατί η πόλη κατακτήθηκε από τους Καρχηδόνιους.

Με την πάροδο του χρόνου ο ναός κατέρρευσε από σεισμούς και τον 18ο αιώνα τα υλικά του τα πήραν οι ντόπιοι για να χτίσουν κτήρια στην πόλη και στο Πόρτο Εμπεδοκλέ.

Το 2004, το πάρκο της Κοιλάδας των Ναών ξεκίνησε μια εκτεταμένη ερευνητική εκστρατεία με επικεφαλής το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Ρώμης και υπό την επίβλεψη του Heinz-Jürgen Beste.

Η μελέτη αυτή, εκτός από την παροχή νέων γνώσεων για το μνημείο, οδήγησε στη σχολαστική καταγραφή 90 ακόμη θραυσμάτων που ανήκουν σε τουλάχιστον οκτώ διαφορετικούς Άτλαντες και στην απόφαση να συναρμολογηθεί ένας νέος Άτλαντας, κομμάτι-κομμάτι, και να τοποθετηθεί όρθιος μπροστά στο Ναό του Δία.

Ο Roberto Sciarratta, ο διευθυντής του πάρκου της Κοιλάδας των Ναών, δήλωσε: «Ο Άτλαντας αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους Άτλαντες της Κοιλάδας των Ναών. Η ιδέα ήταν να επανατοποθετήσουμε έναν από αυτούς τους Άτλαντες μπροστά από το ναό, ώστε να χρησιμεύσει ως φύλακας του οικοδομήματος που είναι αφιερωμένο στον πατέρα των θεών».

Η Κοιλάδα των Ναών είναι πλέον μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco και το μεγαλύτερο αρχαιολογικό πάρκο στον κόσμο, που καλύπτει 1.600 εκτάρια και περιλαμβάνει τα ερείπια επτά ναών, τείχη της πόλης, μια πύλη εισόδου, μια αγορά, ένα ρωμαϊκό φόρουμ, καθώς και νεκροπόλεις και ιερά.

Η Valle dei Templi ή Κοιλάδα των Ναών αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης και αρχιτεκτονικής της Magna Graecia ή Μεγάλη Ελλάδα και είναι ένα από τα κύρια αξιοθέατα της Σικελίας. Ο όρος “κοιλάδα” είναι λανθασμένος, καθώς η τοποθεσία βρίσκεται σε μια κορυφογραμμή έξω από την πόλη του Αγκριτζέντο.

Από το 1997, ολόκληρη η περιοχή έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Το άγαλμα στέκει πάνω από τα απομεινάρια του ίδιου του ναού – μια πλατιά πέτρινη πλατφόρμα, γεμάτη από γκρεμισμένους κίονες και πέτρινους όγκους. «Οι εργασίες που πραγματοποιήσαμε στον Άτλαντα και στην περιοχή του Ολυμπιείου αποτελούν μέρος της αποστολής μας να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε την Κοιλάδα των Ναών», δήλωσε ο Sciarratta.

Η ιστορία της πόλης

Ο Ακράγαντας ιδρύθηκε σε ένα οροπέδιο που βλέπει στη θάλασσα με δύο γειτονικούς ποταμούς και μια κορυφογραμμή που έχει τον ρόλο της φυσικής οχύρωσης. Οι αρχαίοι Έλληνες έποικοι ήρθαν από τη Γέλα (582 π.Χ.- 580 π.Χ.) και έδωσαν στον νέο οικισμό το όνομα “Ἀκράγας” από τον ομώνυμο γειτονικό ποταμό.

Η πόλη εξελίχτηκε ταχύτητα και έγινε από τις κορυφαίες πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας. Τον 6ο αιώνα π.Χ. έφτασε στην κορυφή της ακμής του όταν κυβέρνησαν οι τύραννοι Φάλαρις, για 16 χρόνια, και Θήρων ο Ακραγαντίνος, όταν δε ανατράπηκε ο γιος του Θήρωνος Θρασυδαίος του Ακράγαντα ανακηρύχτηκε δημοκρατία. Ο πληθυσμός της πόλης έφτασε εκείνη την εποχή στους 100.000 – 200.000 κατοίκους. Εδώ γεννήθηκε ο Εμπεδοκλής, σημαντικός προσωκρατικός φιλόσοφος.

Η πόλη παρέμεινε ουδέτερη στη σύγκρουση ανάμεσα στην Αρχαία Αθήνα και τις Συρακούσες αλλά τελικά καταστράφηκε από την Καρχηδόνα (406 π.Χ.). Ο Ακράγαντας δεν ανέκτησε ποτέ την περασμένη ισχύ του, πέρασε μονάχα μια περίοδο ακμής όταν κυβέρνησε ο Κορίνθιος στρατηγός Τιμολέων (4ος αιώνας π.Χ.), ο οποίος την επανίδρυσε με αποίκους από την Ελέα.

Ο Φιντίας του Ακράγαντα έγινε τύραννος και ίδρυσε στο ακρωτήριο Εκνόμο μια νέα πόλη που της έδωσε το όνομα “Φιντιάδα” τη σημερινή Λικάτα (282 π.Χ.), ισοπέδωσε τη Γέλα και μετέφερε τους κατοίκους στη νέα πόλη (280 π.Χ.).

Όταν ξέσπασε ο Α΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος η πόλη διεκδικήθηκε από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία και την Καρχηδόνα. Οι Ρωμαίοι πολιόρκησαν τον Ακράγαντα (262 π.Χ.) και τον κατέλαβαν αφού νίκησαν μια δύναμη Καρχηδονίων (261 π.Χ.), ύστερα δε πούλησαν ολόκληρο τον πληθυσμό της πόλης ως δούλους.

Οι Καρχηδόνιοι ανακατέλαβαν προσωρινά την πόλη (255 π.Χ.), αλλά στην τελική ειρήνη που υπεγράφη ανάμεσα στις δύο πόλεις ο Ακράγαντας παραχωρήθηκε στη Ρώμη. Ο Ακράγαντας είχε σημαντικές απώλειες όταν ξέσπασε ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος (218 π.Χ. – 201 π.Χ.) αφού τόσο η Ρώμη όσο και η Καρχηδόνα προσπαθούσαν να τον ελέγξουν.

Οι Ρωμαίοι τον κατέλαβαν οριστικά (210 π.Χ.) τον μετονόμασαν σε “Agrigentum” και πέρασε μεγάλη περίοδο ευημερίας για πολλούς αιώνες. Όταν πέθανε ο Ιούλιος Καίσαρ (44 π.Χ.), οι κάτοικοι του έλαβαν τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη.