«Τσουνάμι» ακρίβειας και πείνας: Εθίζουν τους πολίτες στα επιδόματα και φέρνουν τον «νεοκομμουνισμό»

Αντιμέτωπη με ένα «τσουνάμι» ακρίβειας βρίσκεται πλέον η χώρα, καθώς ήδη σε οι τιμές σε πολλά βασικά προϊόντα έχουν αυξηθεί ραγδαία.

Η «απάντηση» της κυβέρνησης στο κύμα ακρίβειας; Ο «νεοκομμουνισμός»! Δηλαδή επιδόματα προς τους πολίτες με τα οποία θα μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες και τίποτα παραπάνω.

Η κυβέρνηση που μέχρι προ λίγων ημερών έλεγε ότι η το κύμα ακρίβειας θα είναι ένα παροδικό φαινόμενο (δηλώσεις Α.Γεωργιάδη) βλέπει ότι το κύμα ανατιμήσεων δεν είχε και τόσο…προσωρινά χαρακτηριστικά και τώρα τρέχει να μαζέψει τα αμάζευτα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, βλέποντας πως το πρόβλημα της ακρίβειας γιγαντώνεται, το Μέγαρο Μαξίμου προσανατολίζεται σε νέο πακέτο βοήθειας προς τα ελληνικά νοικοκυριά.

Στο υπουργείο Οικονομικών γίνονται διάφορες σκέψεις και εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια, τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή, ανάλογα αφενός με την πορεία των διεθνών τιμών στην ενέργεια, αλλά και τον δημοσιονομικό χώρο που θα διαμορφωθεί απόρροια του ρυθμού ανάπτυξης που θα επιτευχθεί.

Δύο είναι οι βασικοί άξονες της προσπάθειας τόνωσης των εισοδημάτων. O πρώτος μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και ο άλλος μέσω επιδομάτων (κοινωνικό μέρισμα). Δηλαδή γι’ ακόμη μια φορά η κυβέρνηση θα δώσει μικροεπιδόματα στους πολίτες.

Οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμη και αυτό θα γίνει είτε μέσω του τελικού κειμένου του προϋπολογισμού για το 2022, που θα κατατεθεί στις 21 Νοεμβρίου, είτε ακόμη και αργότερα μέσα στον Δεκέμβριο, προκειμένου να υπάρξει καλύτερη εικόνα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Ήδη από τη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός έχει ανακοινώσει πως και φέτος θα μοιραστεί κοινωνικό μέρισμα.

Οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν το οικονομικό επιτελείο να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο όχι μόνο να ενισχυθεί το ποσό του μερίσματος, αλλά και να διευρυνθούν οι κατηγορίες των πολιτών που θα το λάβουν.

Οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι υγειονομικοί δεν αποκλείεται να προστεθούν στις κατηγορίες που δικαιούνται Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα και στις οποίες έχει ανακοινωθεί ήδη ότι θα χορηγηθεί διπλός «μποναμάς» τα Χριστούγεννα.

Ακόμα και στο σενάριο που αναζητηθούν μέτρα φορολογικής φύσεως (π.χ. μείωση στον ΕΦΚ), αυτά δεν θα έχουν σε καμία περίπτωση μόνιμο χαρακτήρα.

Σε μία κρίση διαρκείας, όπως αυτή που ήδη άρχισε να μας επηρεάζει, τέτοιου είδους προσωρινά μέτρα κάνουν απλά μία «τρύπα στο νερό».

Την ίδια στιγμή το «καλάθι της νοικοκυράς» έχει να αντιμετωπίσει τις εξής σοκαριστικές αυξήσεις:

• 10-15% στο κρέας,
• 20% στα λαχανικά,
• 7-8% στα παράγωγα σίτου,
• 30% στον καφέ,
• 30-35% στα υλικά συσκευασίας ενώ
• 20-30% έχει αυξηθεί το κόστος σε όσους χρησιμοποιούν φυσικό αέριο και
• πάνω από 50% στα τιμολόγια των παρόχων ενέργειας

Πώς αλλάζει η συμπεριφορά των καταναλωτών

Σοκαριστική είναι και η αλλαγή στην συμπεριφορά των καταναλωτών, καθώς λόγω της ακρίβειας οι Έλληνες πλέον αγοράζουν μόνο τα αναγκαία για την επιβίωση τους προϊόντα.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γεώργιος Μπάλτας, καθηγητής του Τμήματος Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών, οι καταναλωτές αντιδρούν στις ανατιμήσεις των προϊόντων και των υπηρεσιών με προσαρμογές στην αγοραστική συμπεριφορά.

Αυτές περιλαμβάνουν:

• τη μείωση της ζήτησης για τα ανατιμημένα προϊόντα και υπηρεσίες, στον βαθμό που επιτρέπει η φύση των αναγκών και η δομή των προτιμήσεων.
• την αναζήτηση οικονομικότερων αγοραστικών λύσεων στις ανατιμημένες προϊοντικές κατηγορίες και την υποκατάσταση ακριβότερων επιλογών από φθηνότερες.
• την προσπάθεια εξοικονόμησης χρήματος περιορίζοντας διάφορες μη ανελαστικές δαπάνες και αγορές μη βασικών αγαθών.
• την αναβολή ή ματαίωση αγοραστικών αποφάσεων υψηλού κόστους, ειδικά εάν αυτές δεν αφορούν την ικανοποίηση πολύ επιτακτικών αναγκών.

Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Μπάλτα, παρατηρούνται καταναλωτικές προσαρμογές μικρότερης κλίμακας, όπως για παράδειγμα η δημιουργία αποθέματος σε προϊόντα που αναμένεται να ανατιμηθούν σημαντικά, μεταφέροντας αγορές του εγγύς μέλλοντος στο παρόν.

«Η πίεση στους προϋπολογισμούς των καταναλωτών θα ενταθεί εφόσον το κόστος της ενέργειας δεν μειωθεί και παραμείνει πολύ υψηλό κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, όπου στις συνήθεις ενεργειακές δαπάνες προστίθεται εκείνη της θέρμανσης», τονίζει ο κ. Μπάλτας και συμπληρώνει ότι, εκτός από την πολύ ακριβή ενέργεια που έχει ανατιμητική επίδραση στην οικονομία, οι πληθωριστικές πιέσεις οφείλονται επίσης στην αναστάτωση των διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων και μεταφέρονται στην ελληνική οικονομία μέσω των εισαγωγών ενδιάμεσων ή τελικών αγαθών.

«Βέβαια, αυτή είναι η ώρα για την έμπρακτη απόδειξη της κοινωνικής υπευθυνότητας από την πλευρά των επιχειρήσεων, οι οποίες καλούνται να συνδράμουν στο μέτρο που αναλογεί στην κάθε μία στη συγκράτηση του κόστους ζωής των καταναλωτών. Σημειώνεται ότι, η τρέχουσα συγκυρία είναι δύσκολη για τους καταναλωτές που έχουν ήδη πιεστεί από την πολυετή οικονομική κρίση και τις συνέπειες της πανδημίας και αντιμετωπίζουν μία νέα απειλή στην αύξηση του κόστους ζωής», σημειώνει ο κ. Μπαλτάς.

Και προσθέτει: «Καθώς οι πληθωριστικές τάσεις αποδίδονται κυρίως στις συνθήκες που επικρατούν στην πλευρά της προσφοράς της οικονομίας, επανέρχεται στο προσκήνιο, με ακόμα μία αφορμή, το διαχρονικό και σταθερά επίκαιρο αίτημα για δυναμική ανασυγκρότηση της ελληνικής παραγωγής».

Οι καταναλωτές επιλέγουν ξανά με κριτήριο την τιμή

Από την πλευρά του ο δρ. Λευτέρης Κιοσές, γενικός διευθυντής ΙΕΛΚΑ, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισημαίνει ότι, η πίεση των ανατιμήσεων στις τιμές προϊόντων φαίνεται ότι ήδη επηρεάζει τις καταναλωτικές συμπεριφορές στην αγορά.

Οπως εξηγεί: «Ενώ πέρυσι την ίδια εποχή κυριαρχούσαν τα κριτήρια της ποιότητας, της ασφάλειας και της ευκολίας στη διαδικασία επιλογής προϊόντων από τους καταναλωτές, σήμερα ήδη οι μετρήσεις δείχνουν ότι αυτή η τάση έχει αναστραφεί και οι καταναλωτές αναζητούν τα κριτήρια της τιμής, της αξίας και των προσφορών/εκπτώσεων». Πρόκειται για αγοραστικές συμπεριφορές που θυμίζουν μετρήσεις της προηγούμενης δεκαετίας, σύμφωνα με τον κ. Κιοσέ.

Παράλληλα, από την πλευρά των επιχειρήσεων έχει ήδη αναγνωριστεί αυτή η αλλαγή. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΕΛΚΑ, στελέχη του κλάδου του κλάδου λιανεμπορίου-FMCG θεωρούν ότι προτεραιότητες του καταναλωτή είναι κυρίως οι τιμές και η δαπάνη του, προσπερνώντας άλλα κριτήρια σε σημασία.

«Με βάση τις ενδείξεις αυτές και τις προβλέψεις για τους μακροοικονομικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές προκύπτει ότι τους επόμενους μήνες θα δούμε μία παγίωση αυτής της κατάστασης την οποία θα κληθούν να διαχειριστούν οι επιχειρήσεις του κλάδου» σημειώνει ο κ. Κιοσές.