Θρησκεία
Στο Άγιο Όρος οι μοναχοί λένε ότι μία μόνο γυναίκα είναι καλοδεχούμενη, η Παναγία, αφού, άλλωστε, πρόκειται για το Περιβόλι της. Ωστόσο, το άβατο του Αγίου Ορους παραβιάστηκε αρκετές φορές στο διάβα των αιώνων από γυναίκες. Από την πρώτη Ελληνίδα που στέφθηκε «Μις Ευρώπη» έως τη Μαλβίνα Κάραλη, αρκετές γυναίκες προσπάθησαν να επισκεφθούν τον ιερό τόπο. Κάποιες, μάλιστα, με επιτυχία. Φυσικά, καμία απ’ αυτές δεν είχε φυσικά τη συναίνεση των μοναχών.
Στο Άγιο Όρος οι γυναίκες μπορούν να φτάσουν μόνο μέχρι τα λιμάνια που οδηγούν στην ιερή περιοχή, ενώ, αν βρίσκονται επιβασμένες σε πλοίο, αυτό απαγορεύεται να πλησιάσει σε απόσταση μικρότερη των 500 μέτρων από τις ακτές. Μάλιστα, όσες θελήσουν να παραβούν τον κανονισμό κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωπες με τη Δικαιοσύνη.
Ωστόσο, ορισμένες γυναίκες προπάθησαν να παραβούν το άβατο και να επισκεφθούν το Άγιο Όρος. Κάποιες από αυτές, μάλιστα, τα κατάφεραν.
H πρώτη «ανυπάκουη» ήταν, το 1346, ηΕλένη, σύζυγος του Στέφανου Δουσάν, ηγεμόνα των Σέρβων. Ωστόσο, η απόπειρά της απέτυχε, εφόσον εκείνη δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει στον προορισμό της, τη σερβική μονή Χιλανδαρίου.
Ακολούθησε, το 1850, η σύζυγος του Βρετανού πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, Στράτφορντ Κάνινγκ, η οποία, έπειτα από ειδική άδεια, επισκέφθηκε κατ’ εξαίρεση το Άγιον Όρος. Ωστόσο, στη συνέχεια, ο τότε Πατριάρχης, Άνθιμος, ενώ έδειξε να κατανοεί τους λόγους της επίσκεψης, σύστησε με επιστολή του να μην επαναληφθούν ανάλογες εξαιρέσεις και οι γυναίκες να παραμείνουν μακριά από τον ιερό τόπο.
Μια Γαλλίδα δημοσιογράφος, όμως, η Μαρίζ Σουαζί, ήταν αποφασισμένη να «τρυπώσει». Έτσι, το 1929, μπήκε στο Άγιο Όρος ντυμένη άνδρας και παρέμεινε εκεί για ένα μήνα. Επιστρέφοντας, έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Ένας μήνας με τους άνδρες του Αγίου Όρους», όπου περιέγραψε τις εμπειρίες της από όσα είχε δει και βιώσει εκεί. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και σε ένα «βιτσιόζο» καλόγερο και τη συνεχή επιθυμία του για έρωτα. «Είναι φαντασιόπληκτη. Θα είδε το Άγιον Όρος μόνο από το βαπόρι», ήταν η απάντηση εκ μέρους της Μοναστικής Πολιτείας.
Αλίκη Διπλαράκου
Από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις όπου το γυναικείο φύλο τόλμησε να παραβιάσει το άβατο του Αγίου Όρους ήταν κι εκείνη της Αλίκης Διπλαράκου. Η συγκεκριμένη γυναίκα ήταν καλλονή του μεσοπολέμου, καθώς και η πρώτη Ελληνίδα που αναδείχθηκε «Μις Ευρώπη». Το 1930, μεταμφιέστηκε σε άνδρα και, φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή, κατάφερε να παραβιάσει το άσυλο, προκειμένου να γνωρίσει την απαγορευμένη για τις γυναίκες Αθωνική Πολιτεία. Είναι μια από τις ελάχιστες γυναίκες που το επιχείρησαν και το πέτυχαν σε τόσο μεγάλο βαθμό στην Ιστορία του Αγίου Όρους. Και μια «λεπτομέρεια» που επιβεβαιώνει τον δυναμισμό και την αποφασιστικότητα της Διπλαράκου; Η συντηρητική κοινωνία της Αθήνας την αντιπαθούσε…
Μαρία Ποιμενίδου
Ωστόσο, η περίπτωση της Πόντιας από τη Θεσσαλονίκη, Μαρίας Ποιμενίδου, ήταν η πιο ενδιαφέρουσα, αφού στάθηκε αιτία, δύο μήνες μετά το εγχείρημά της, να ψηφιστεί το Νομοθετικό Διάταγμα 2623/1953, που προέβλεπε ποινή φυλάκισης έως και ενός έτους για ανάλογες περιπτώσεις. Η 22χρονη τότε, ντυμένη αντρικά, «τρύπωσε» στα άδυτα του Αγίου Όρους και παρέμεινε εκεί για τρεις ημέρες, μέχρι που έγινε αντιληπτή. Η άφιξή της καταγράφεται στις 17 Απριλίου του ’53 και η αναχώρησή της στις 19 του ίδιου μήνα. Χαρακτηριστικό του θορύβου που προκάλεσε η Ποιμενίδου ήταν δημοσίευμα εφημερίδας της εποχής, το οποίο έκανε λόγο για το τολμηρό εγχείρημα της «νεαράς, που είχεν, όπως εδήλωσεν, από πολλού σχεδιάσει την καταπάτησιν του Αγίου Όρους, φλεγόμενη υπό της επιθυμίας της να ιδή αυτοπροσώπως, κατά ποιον τρόπον διάγουν τον βίον οι μοναχοί». Πράγματι, στόχος της ήταν να γνωρίσει από κοντά τη μοναστική ζωή.
Τέλος, ανάμεσα στις γυναίκες που έμειναν στην ιστορία επειδή εισέβαλαν ή προσπάθησαν να εισβάλουν στα άδυτα του Αγίου Όρους ήταν και η Μαλβίνα Κάραλη, η οποία, κι εκείνη ντυμένη σαν άνδρας, προσπάθησε να παραβεί τον κανονισμό. Τι είχε κατά νου η θαρραλέα Μαλβίνα; Ήθελε να εκφράσει έμπρακτα την αντίθεσή της για τη συγκεκριμένη απαγόρευση. Ωστόσο, μετά από λίγες μέρες, έγινε αντιληπτή και διώχθηκε.
Μαλβίνα Κάραλη
Άγιο Όρος: Καθεστώς και ΆβατοΤο Άγιο Όρος διέπεται από ένα ιδιότυπο νομικό καθεστώς που έγκειται σε ένα πλέγμα διατάξεων του Συντάγματος, διεθνών συνθηκών, του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του υπόλοιπου εσωτερικού δικαίου, με βασικότερο κανονιστικό κείμενο τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, ο οποίος οργανώνει διοικητικά την περιοχή.
Το ελληνικό κράτος κύρωσε με το Ν.Δ. 10/16 Σεπτεμβρίου 1926 τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, ο οποίος άρχισε να ισχύει το 1927 μετά τη θέση σε ισχύ του νέου Συντάγματος, οπότε και για πρώτη φορά επισημοποιήθηκε η συνταγματική προστασία του καθεστώτος αυτοδιοίκησης του Αγίου Όρους.
Σύμφωνα με το άρθρο 105 του Συντάγματος της Ελλάδας, το Άγιο Όρος αποτελεί «αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους». Διοικητικά τελεί υπό την εποπτεία του Κράτους και πνευματικά υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εξ ου και δεν επιτρέπεται η μνημόνευση άλλου Επισκόπου πλην του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Σύμφωνα με το άρθρο 186 του Κ.Χ.Α.Ο (Καταστατικού Χάρτη Αγίου Όρους), «η εις την χερσόνησον του Αγίου Όρους είσοδος των θηλέων κατά τα ανέκαθεν κρατούντα απαγορεύεται«. Η απαγόρευση αυτή κυρώνεται και ποινικά με τη διάταξη του άρθρου 43β του Ν.Δ. της 10ης Σεπτεμβρίου 1926 «περί κυρώσεως του Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Όρους», το οποίο προστέθηκε με το Ν.Δ. 2623/1953 (ΦΕΚ Α΄ 268/28.9.1953) και προβλέπει ότι «η παράβασις του άρθρου 186 του Καταστατικού Χάρτου επισύρει την ποινήν φυλακίσεως δύο μηνών μέχρις ενός έτους«.
