Θρησκεία
Ο όσιος Γέρων Πορφύριος, κατά κόσμον Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης, η μνήμη του οποίου εορτάζεται στις 2 Δεκεμβρίου, γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 μ.Χ., στην Εύβοια, στο χωριό Άγιος Ιωάννης της επαρχίας Καρυστία.
Ο όσιος Γέρων Πορφύριος, ο μικρός Ευάγγελος ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας. Οι γονείς του, Λεωνίδας Μπαϊρακτάρης και Ελένη, το γένος Αντωνίου Λάμπρου, ήταν ευσεβείς και φιλόθεοι άνθρωποι. Ο πατέρας του, μάλιστα, ήταν ψάλτης στο χωριό και είχε γνωρίσει προσωπικά τον Άγιο Νεκτάριο. Η οικογένειά του ήταν πολυμελής και οι γονείς, φτωχοί γεωργοί, δυσκολεύονταν να τη συντηρήσουν. Γι’ αυτό ο πατέρας υποχρεώθηκε να φύγει στην Αμερική, όπου δούλεψε στην κατασκευή της διώρυγας του Παναμά.
Ο όσιος Γέρων Πορφύριος, φύλαγε πρόβατα στο βουνό και είχε παρακολουθήσει μόνο την πρώτη τάξη του δημοτικού, όταν αναγκάστηκε και αυτός λόγω της μεγάλης φτώχειας να πάει στη Χαλκίδα για να δουλέψει. Ήταν μόλις επτά χρονών. Εργάστηκε δύο τρία χρόνια σ ἕνα κατάστημα. Μετά πήγε στον Πειραιά, όπου δούλεψε δύο χρόνια στο παντοπωλείο ενός συγγενούς.
Στα δώδεκά του χρόνια έφυγε κρυφά για το Άγιον Όρος, με τον πόθο να μιμηθεί τον Άγιο Ιωάννη τον Καλυβίτη, τον οποίο είχε ιδιαίτερα αγαπήσει, όταν παλαιότερα είχε διαβάσει το βίο του. Η χάρις του Θεού τον οδήγησε στην καλύβη του Αγίου Γεωργίου Καυσοκαλυβίων και στην υποταγή δύο Γερόντων, του Παντελεήμονος, ο οποίος ήταν και πνευματικός, και του Ιωαννικίου, αδελφών κατά σάρκα. Αφοσιώθηκε στους δύο Γέροντες, που κατά κοινή ομολογία ήταν ιδιαίτερα αυστηροί, με μεγάλη αγάπη και με πνεύμα απόλυτης υπακοής.
Έγινε μοναχός σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και πήρε το όνομα Νικήτας. Μετά από δύο χρόνια έγινε μεγαλόσχημος. Λίγο αργότερα ο Θεός του δώρισε το διορατικό χάρισμα.
Στα δεκαεννέα του χρόνια ο Γέροντας αρρώστησε πολύ σοβαρά, γεγονός που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει οριστικά το Άγιον Όρος. Επέστρεψε τότε στην Εύβοια, όπου εγκαταβίωσε στη Μονή του Αγίου Χαραλάμπους Λευκών. Ένα χρόνο αργότερα, το έτος 1926 μ.Χ., σε ηλικία είκοσι ετών, χειροτονήθηκε ιερέας στον Άγιο Χαράλαμπο Κύμης από τον Πορφύριο Γ’ , Αρχιεπίσκοπο Σινά, ο οποίος του έδωσε το όνομα Πορφύριος. Στα είκοσι δύο του έγινε πνευματικός-εξομολόγος και λίγο αργότερα αρχιμανδρίτης. Για ένα διάστημα εργάστηκε ως εφημέριος στους Τσακαίους, χωριό της Εύβοιας.
Στην Εύβοια, στην Ιερά Μονή Αγίου Χαραλάμπους, έζησε δώδεκα χρόνια, διακονώντας τους ανθρώπους ως πνευματικός και εξολόγος, και τρία χρόνια στην Άνω Βάθεια, στην εγκαταλελειμμένη Μονή του Αγίου Νικολάου.
Το 1940 μ.Χ., παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γέροντας Πορφύριος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ανέλαβε καθήκοντα εφημερίου και πνευματικού στην Πολυκλινική Αθηνών. Όπως ο ίδιος έλεγε, έζησε εκεί τριάντα τρία χρόνια σαν μία μέρα, ασκώντας ακαταπόνητα το πνευματικό έργο και ανακουφίζοντας τον πόνο και την ασθένεια των ανθρώπων.
Από το 1955 μ.Χ. είχε εγκατασταθεί στα Καλλίσια, όπου είχε μισθώσει από την Ιερά Μονή Πεντέλης το εκεί ευρισκόμενο μονύδριο του Αγίου Νικολάου με την αγροτική περιοχή που το περιέβαλλε, την οποία καλλιεργούσε με μεγάλη επιμέλεια. Εδώ, παράλληλα εξασκούσε το πλούσιο πνευματικό του έργο.
Το καλοκαίρι του 1979 μ.Χ., εγκαταστάθηκε στο Μήλεσι με το όνειρο να χτίσει μοναστήρι. Εκεί ζούσε στην αρχή σε ένα τροχόσπιτο κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες και μετά σε ένα απέριττο κελλάκι από τσιμεντόλιθους, όπου και υπέμενε αγόγγυστα τις πολλές δοκιμασίες της υγείας του. Το 1984 μ.Χ. μεταφέρθηκε σε κτίσμα του υπό ανέγερση μοναστηριού, για την ολοκλήρωση του οποίου ο Γέροντας, παρόλο που ήταν πολύ άρρωστος και τυφλός, εργαζόταν ακατάπαυστα και ακαταπόνητα. Με τη θεμελίωση του Καθολικού της Μονής Μεταμορφώσεως, στις 26 Φεβρουαρίου 1990 μ.Χ., αξιώθηκε να δει το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα.
Τα τελευταία χρόνια της επίγειας ζωής του άρχισε να προετοιμάζεται για την κοίμησή του. Επιθυμούσε να αποσυρθεί στο Άγιον Όρος, στα αγαπημένα του Καυσοκαλύβια, όπου μυστικά και αθόρυβα, όπως έζησε, θα έδιδε την ψυχή του στο Νυμφίο της. Πολλές φορές τον άκουσαν να λέει: «Επιδιώκω και τώρα που εγήρασα να πάω και να πεθάνω εκεί πάνω».
Πράγματι, τον Ιούνιο του 1991 μ.Χ., προαισθανόμενος το τέλος του, και μη θέλοντας να κηδευθεί με τιμές, αναχώρησε για το καλύβι του Αγίου Γεωργίου στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους, όπου είχε καρεί μοναχός πριν από περίπου 70 χρόνια και στις 4:31΄ το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου 1991 μ.Χ. παρέδωσε το πνεύμα στον Κύριο, που τόσο αγάπησε στη ζωή του.
Τα τελευταία λόγια που ακούστηκαν από το στόμα του ήταν από την αρχιερατική προσευχή του Κυρίου, αυτά που τόσο αγαπούσε και πολύ συχνά επαναλάμβανε: «ἵνα ὦσιν ἓν».
Στην αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου προχώρησε η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά την συνεδρίαση της 27ης Νοεμβρίου 2013 μ.Χ., υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Το μυστικό του
Πρωί της εικοστής εβδόμης Νοεμβρίου και κατά τις 11:00 δέχομαι το πιο ευχάριστο τηλεφώνημα από τον πιο ευχάριστο Επίσκοπο, αδελφό και φίλο, τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Μόρφου κ Νεόφυτο: «Ταις αυτού Αγίαις Πρεσβείαις ελέησον και σώσον ημάς, είπε και συμπλήρωσε: Αδελφέ, σήμερα έγινε η αγιοκατάταξη του Αγίου πια Πατρός ημών Πορφυρίου του Διορατικού»!
Χτες πρωί με ξαναπήρε ο Πανιερώτατος και μου είπε: «Σε εντέλλομαι ως Επίσκοπος της Εκκλησίας, όπως ήδη είπα και σε άλλους, να γράψεις κάτι για τον άγιο Πορφύριο».
Να πω σήμερα, ότι δεν συστέλλομαι; Να πω ότι δεν ντρέπομαι, εγώ να μιλήσω γι’ αυτόν που ζήσαμε από το 1980, που γευτήκαμε, ως οικείο του Τριαδικού Θεού, που όλος ο κόσμος υποκλινόταν στην άφθαστη ταπείνωση, απλότητα, εκούσια ηπιότητα, καταστάσεις που κρύβονταν μέσα στο εκπληκτικό χάρισμα της Διορατικότητας που είχε;
Σε παρακαλώ Άγιε Πορφύριε, φώτισε με να γράψω για σένα αυτά που έχω μέσα στην καρδιά μου!
Το διορατικό χάρισμα του , για το οποίο έχουν γραφτεί πολλά, ήταν αυτό που άμεσα αντιλαμβανόσουν όσες φορές και να τον έβλεπες.
Πιστέψετε με όμως, όσο και να φαίνεται ανόητο, δεν γοητεύτηκα ποτέ από αυτό το θεϊκό χάρισμα, γιατί η καρδιά μου δεν είχε αυτό πρώτιστα ανάγκη, αλλά να καταλάβει πως λειτουργούσε η καρδιά του, ποια ήταν η βαθύτερη σχέση του με τον Θεό.
Ποιο ήταν το Μυστικό του Αγίου Πορφυρίου;
Δεν μου έδωσε ποτέ την εντύπωση του Γέροντα που απαιτούσε με τρόπο , υπακοή σε αυτά που σου έλεγε, αλλά , ενώ μιλούσε αυθεντικά κατ ευθείαν στη συνείδηση σου, σου άφηνε μια τέτοια ελευθερία, που προκαλούσε το φιλότιμο.
Ενώ σου έλεγε απίστευτα πράγματα και σου απεκάλυπτε όλα τα κεκρυμμένα για να σε βοηθήσει, αυτό που κυριαρχούσε στην αποκαλυπτική αυτή επικοινωνία ήταν η εν Χριστώ ταπείνωση και αγάπη, χωρίς κανένα συναισθηματισμό.
Ποιο όμως ήταν το Μυστικό του;
Η διόραση , η απλότητα, η ταπείνωση, η διαρκής επικοινωνία του με τον Τριαδικό Θεό, ήταν καταστάσεις εμφανέστατες. Είχε γίνει το φώς της γης, το άλας, η πόλις επί όρους κειμένη!
Ο μέγας αυτός άγιος, που ήταν ανάμεσά μας, όπως και άλλοι άγιοι που ζήσαμε, ο Γέροντας Παίσιος ,ο Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης, ο Γέροντας Ευμένιος του Λοιμωδών νόσων, oΓέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ, ο Γέροντας Αμβρόσιος της μονής Δαδίου, και άλλοι που γνωρίζουμε, είχαν ένα κοινό μυστικό που επιμελούνταν καθημερινά και διαρκώς στην καρδιά τους:
Τη διαρκή Μετάνοια!
Μας αποκάλυψε ο άγιος Πορφύριος το μυστικό του αυτό στην τελευταία επιστολή του προς τα Πνευματικά του παιδιά.
Παρόμοια επιστολή άφησε και ο Γέρων Παίσιος.
Ο Γέρων Ιάκωβος, τι άλλο απεκάλυπτε, όταν σε κάθε φράση του προς οποιονδήποτε, έλεγε : «Με συγχωρείτε»!
Ο Γέρων Σωφρόνιος του Έσσεξ, επανευαγγελίζει την Θεολογία λέγοντας ότι έβλεπε το άκτιστο Φώς, μετά από οδυρμό Μετανοίας.
Ομολογούν οι Άγιοι αυτοί την αμαρτωλότητά τους ενώπιον όλης της Εκκλησίας, με τόση συντριβή και ζητούν τη συγχώρεση όλων.
Αυτά τα λόγια που είναι στην επιστολή του αγίου Πορφυρίου, δεν είναι ταπεινολογίες, είναι παγκόσμια εξομολόγηση, που μας αποκαλύπτει ποιο ήταν το μυστικό του: «Η αδιάλειπτη Μετάνοια».
Έγινε ο ταπεινός Πορφύριος ακόλουθος του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου που γράφει: «Αν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχωμεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ούκ έστι μεθ ημών».
Μας καθορίζει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εδώτι είναι πλάνη: «Η έλλειψη συνείδησης αμαρτωλότητας».
Έγινε ο ταπεινός Πορφύριος ακόλουθος του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακας, που γράφει στην κλίμακα στο κεφάλαιο για την υπερηφάνεια προς το τέλος, ότι του ομολογεί ο πονηρός, ότι δεν τον νικά τίποτα άλλο παρά η διαρκής Μετάνοια ενώπιον του Κυρίου
Γνώριζε ο ταπεινός Πορφύριος τον άγιο Συμεών τον Θεολόγο που αποκαλύπτει στο γραπτά του ότι του εμφανιζόταν ο Χριστός και του έλεγε: «Μη αποστείς της Μετανοίας επιμελούμενος, η γαρ τοιαύτη, μετά της εμής ευσπλαχνίας ενουμένη, εξαλείφει πάντα τα ανομήματα»
Περισσότερο όμως είχε ο άγιος Πορφύριος διαρκώς συναίσθηση ,τον λόγο του Χριστού μας και του Τιμίου Προδρόμου: «Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών».
Γνώριζε ο ταπεινός Πορφύριος ότι η Μετάνοια ως μυστήριο της Εκκλησίας θεμελιώνεται στις εντολές του Ευαγγελίου.
Γνώριζε ότι δεν μπορεί να αγαπήσει τον Χριστό αν δεν τηρεί τις εντολές Του, αν δεν τις φυλάσσει εντός της καρδίας του ως τον Θησαυρό των αγαθών και ότι αυτή η φύλαξη μαζί με την εγρήγορση , την αγρυπνία του νου και τη διάθεση να ακολουθήσει τον Χριστό γεννούσαν την Μετάνοια και προσευχόταν από βάθους καρδίας και διαρκώς: «Άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών!».
Γνώριζε ότι η Μετάνοια είναι το επίκεντρο της προσευχής του γιατί : «Πας ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται και ότι ο καταβάς, ούτος εστίν ο αναβάς»
Γνώριζε , ότι η Μετάνοια, ως Μυστήριο της Εκκλησίας, ενεργοποιεί όλα τα Μυστήρια με πρώτο το Βάπτισμα, την εξομολόγηση , τη Θεία Κοινωνία.
Γνώριζε ο άγιος του Θεού παιδιόθεν, ότι κάθε φορά που κοινωνούσε, έπαιρνε την άφεση τον αμαρτιών και την αιώνιο ζωή.
«Εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν την αιώνιον!», λέγει ο λειτουργός και κοινωνών τον λαό Ιερέας.
Γνώριζε ότι με την άφεση των αμαρτιών που ελάμβανε όταν κοινωνούσε, άνοιγε η πύλη της Αιωνίου Ζωής, που είναι η γνώση του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και ότι γνώση στην Εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει κοινωνία ζωής.
Το Μυστικό , του αγίου Πορφυρίου, ήταν η διαρκής επιμελημένη Μετάνοια και εκζήτηση αφέσεως των αμαρτιών.
Το Μυστικό αυτό ,που έκρυβε μια ζωή, άφησε να ξεχειλίσει στην τελευταία επιστολή του: «Από μικρό παιδί είχα κάνει πολλές αμαρτίες οι οποίες μέχρι σήμερα έγιναν πάρα πολλές. Ο κόσμος, όμως με πήρα από καλό και όλοι φωνάζουνε, ότι είμαι άγιος, Εγώ όμως αισθάνομαι ότι είμαι ο πιο αμαρτωλός άνθρωπος του κόσμου. Όσα ενθυμόμουνα βέβαια τα εξομολογήθηκα, με συγχώρεσε ο Θεός. Αλλά όμως τώρα έχω ένα συναίσθημα ότι και τα πνευματικά μου αμαρτήματα είναι πάρα πολλά και παρακαλώ όσοι με έχετε γνωρίσει να κάνετε προσευχή για μένα, γιατί και εγώ όσο ζούσα, πολύ ταπεινά έκανα προσευχή για σας».
Ποιο είναι το Μυστικό του Αγίου;
Η Μετάνοια που περικλείεται μέσα στα λόγια του Πάτερ Ημών: «Άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών»!
Ποιο είναι το βαθύτερο Μυστικό του Αγίου Πορφυρίου;
Λέει, ότι ο κόσμος με πήρε για καλό και όλοι με φωνάζουμε Άγιο. Εγώ όμως αισθάνομαι ότι είμαι ο πιο αμαρτωλός άνθρωπος του κόσμου.
Τι αποκαλύπτουν αυτά τα λόγια;
Ότι ο άγιος είχε επίγνωση ότι ζούσε μέσα του ο Θεός, και ο Θεός τον συγχωρούσε αλλά του απεκάλυπτε βαθύτερα και βαθύτερα την αμαρτία του, που ονομάζει πνευματική, δηλαδή καρδιακή.
Αμαρτία στα παιδικά χρόνια, αμαρτία και στα γεράματα. Μας αποκαλύπτει ο άγιος λίγο πριν τον θάνατο και όντας σε μεγάλο βαθμό τελειότητας, το διάγραμμα της αμαρτίας που γίνεται στην αρχή αντιληπτή σαν πράξη, αργότερα σαν λογισμός και στο τέλος σαν επιθυμία, σαν πνευματική , καρδιακή αμαρτία.
Μας αποκαλύπτει ο άγιος Πορφύριος με αυτά τα λόγια ότι όσο γινόταν μέτοχος της Θείας Ζωής, τόσο εμβάθυνε μέσα του η όραση της αμαρτίας, ενώ εξωτερικά φαινόταν μόνο το Φώς γι αυτό και τον φωνάζανε οι άλλοι άγιο.
Μας αποκαλύπτει ο άγιος και το διάγραμμα της Πνευματικής του ζωής , ότι όλο τον χρόνο της ζωής του από μικρό παιδί μέχρι και τη στιγμή που γράφει την πνευματική αυτή διαθήκη του, είχε διαρκή και επιμελημένη αντίληψη της αμαρτίας αλλά και της άφεσης των αμαρτιών του.
Η διαρκής επιμελημένη Μετάνοια που προκαλεί την άφεση αμαρτιών και την είσοδο και μετοχή στην Αιώνιο Ζωή, είναι το Μυστικό του Αγίου Πορφυρίου.
Ταις του Αγίου Πορφυρίου πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον και σώσον ημάς! Αμήν!
