«Η μετατροπή της Aγίας Σοφίας σε τζαμί είναι πράξη πολιτιστικής ισοπέδωσης» – Η «Washington Post» εξηγεί γιατί

Η «Washington Post» αναφέρθηκε εκτενώς στο ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τέμενος, κάνοντας λόγο για «πράξη πολιτιστικής ισοπέδωσης» από το Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Στο κείμενό της η αμερικανική εφημερίδα αναφέρεται αρχικά στη φράση ρήση του Τούρκου Προέδρου «αν χάσουμε την Κωνσταντινούπολη, χάνουμε την Τουρκία», στην οποία αποτυπώνεται ολόκληρη η πορεία του. Πέρυσι έχασε τις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης και τώρα προσπαθεί να αντιστρέψει την πτωτική δημοτικότητά του υποστηρίζοντας έναν θρησκευτικό φονταμενταλισμό που απειλεί τις μειονότητες της Τουρκίας, τον κοσμικό χαρακτήρα της χώρας και τον ιστορικό ρόλο της πόλης.

«Με την παρακίνηση του Ρ.Τ. Ερντογάν, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας εξέδωσε μια σκανδαλωδώς επικίνδυνη και φανατική απόφαση: η Αγία Σοφία, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και ένα παγκόσμιο σύμβολο ιστορίας και πολυπολιτισμικής εκπροσώπησης, θα μετατραπεί από μουσείο σε τζαμί.

Λειτουργώντας ως μουσείο, η Αγία Σοφία, ένα τεράστιο κτίριο 1.500 ετών που προηγουμένως λειτουργούσε ως εκκλησία και στη συνέχεια ως τζαμί, αντιπροσώπευε την ουσία της Κωνσταντινούπολης, ένα μέρος όπου οι αυτοκρατορίες και οι θρησκείες που αλλάζουν τον κόσμο συγκρούστηκαν και τέμνονταν, αλλά των οποίων τα μνημεία και τα αντικείμενα μπορούν να τα απολαύσουν όλοι. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί ένα συμβολικό τέλος σε αυτήν την κληρονομιά ανοχής», αναφέρεται στο δημοσίευμα.

Όπως προστίθεται: «Η ιστορία της Αγίας Σοφίας περιέχει την ιστορία της πόλης. Είναι μια βυζαντινή εκκλησία που κυριάρχησε στον ορίζοντα της Κωνσταντινούπολης, σε όλη την ιστορία της πόλης. Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την πόλη το 1453 έγινε τζαμί. Το 1935, ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής της σύγχρονης, κοσμικής Τουρκίας, το έκανε μουσείο και η Αγία Σοφία άνοιξε σε όλους ως πολιτιστικός και επιστημονικός χώρος. Έγινε ένα τεράστιο τουριστικό αξιοθέατο. Οι επισκέπτες θαυμάζουν όχι μόνο τη δομή της, αλλά και τα στρώματα της ιστορίας που ενσωματώνει.

Η Αγία Σοφία για σχεδόν 1.000 χρόνια ήταν το υψηλότερο και μεγαλύτερο κτίριο στον κόσμο. Διακοσμημένη με χρωματιστά μάρμαρα σε αντιθέσεις, από όλα τα μέρη της Μεσογείου, ολόκληρη η εσωτερική επιφάνεια της Αγίας Σοφίας έλαμπε με χρυσά και ασημένια ψηφιδωτά που αντανακλούσαν το φως που πλημμυρίζει μέσα από τα πολλά παράθυρά της. Η αρχική εκκλησία του Ιουστινιανού είχε μια εσωτερική διακόσμηση: έναν μνημειώδη, λαμπερό σταυρό στον τρούλο, που τώρα έχει αφαιρεθεί. Στα τέλη του ένατου αιώνα προστέθηκαν εμβληματικά ψηφιδωτά.

Η μεγάλη εκκλησία ήταν το πρότυπο. Όταν οι Άραβες ξεχύθηκαν από τις ερήμους για να διακηρύξουν την πίστη του Ισλάμ, έφτιαξαν τα πρώτα τζαμιά τους με βάση τους χριστιανικούς θόλους που πρωτοέφτιαξαν οι Βυζαντινοί. Έτσι, όταν ο Τούρκος σουλτάνος Μωάμεθ ο πορθητής παραβίασε τα τριπλά τείχη και η Κωνσταντινούπολη έπεσε το Μάιο του 1453 μπορούσε να διατάξει το σύμβολο της πόλης, την Αγία Σοφία, να μετατραπεί σε τζαμί αντί να την καταστρέψει».

Η «Washington Post» αναφέρεται εκτενώς και στα ψηφιδωτά μωσαϊκά, τα οποία: «Σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο αφαιρέθηκαν ή επικαλύφθηκαν, μια τεράστια απώλεια και μια προειδοποίηση για το τι θα μπορούσε να συμβεί ξανά. Πράγματι, ενώ οι Τούρκοι αξιωματούχοι υποσχέθηκαν ότι τα μωσαϊκά δεν θα αφαιρεθούν, τη Δευτέρα ανακοίνωσαν ότι θα καλύπτονται με κουρτίνες ή λέιζερ κατά τη διάρκεια μουσουλμανικών προσευχών.

Το να μετατραπεί αυτό το ασυναγώνιστο κτίριο σε τόπο λατρείας απειλεί την ανοιχτή πρόσβαση σε μια υπέροχη κατασκευή και στις πολύτιμες ψηφιδωτές διακοσμήσεις του. Περιορίζοντας την πρόσβαση στη μεγαλύτερη ιστορική κληρονομιά της Κωνσταντινούπολης, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιτίθεται στις κοσμικές παραδόσεις που κάνουν την πόλη και την ίδια την Τουρκία ένα σταυροδρόμι για τον κόσμο. Είναι μια πράξη πολιτιστικής ισοπέδωσης».

Σχολιάζοντας τον Τούρκο Πρόεδρο και τη στάση του, το δημοσίευμα εξηγεί: «Πρόκειται για μια απόφαση ενός πολιορκημένου “αυτοκράτορα” – του πιο επικίνδυνου – υποκινούμενου από την επιθυμία να τιμωρήσει τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι ψήφισαν αποφασιστικά εναντίον του, και από την επιθυμία του να εδραιώσει τη θέση του προκαλώντας εχθρότητα μεταξύ των φανατικών οπαδών του και εκείνων που συνδέονται με τις κοσμικές παραδόσεις. Η Αγία Σοφία ανήκει στον κόσμο. Η τύχη της δεν είναι απλά θέμα, όπως επιμένει αμυντικά ο Ρ.Τ. Ερντογάν, της τουρκικής κυριαρχίας».