Ακάθιστος Ύμνος: Η ιστορία του και η ξεχωριστή θέση στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Ακάθιστος ύμνος επικράτησε να λέγεται ένας ύμνος «Κοντάκιο» της Ορθόδοξης Εκκλησίας, προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, από την όρθια στάση, που τηρούσαν οι πιστοί κατά τη διάρκεια της ψαλμωδίας του.

Ψάλλεται τμηματικά στις τέσσερις πρώτες εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής κάθε Παρασκευή βράδυ, ενώ την πέμπτη εβδομάδα ψάλλεται ολόκληρος. Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι σταθμός στην υμνογραφία της Εκκλησίας μας.

Το περιεχόμενό του κατέχει ξεχωριστή θέση στις καρδιές μας. Ο Ακάθιστος Ύμνος έχει συνδεθεί με σημαντικά γεγονότα της εθνικής μας ιστορίας.14-Ξένον-τόκον-ιδόντεςΤο 626 μ.Χ. η Κωνσταντινούπολη βρισκόταν σε πολύ δύσκολη θέση.

Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, με το μεγαλύτερο μέρος του βυζαντινού στρατού, είχε εκστρατεύσει εναντίον των Περσών. Τότε οι Πέρσες συμμάχησαν με τους Αβάρους και με πολυάριθμο στρατό πολιόρκησαν την πρωτεύουσα του Βυζαντίου από στεριά και θάλασσα.

Ο πρωθυπουργός Βώνος και ο Πατριάρχης Σέργιος οργάνωσαν υπεράνθρωπη αντίσταση και απέκρουσαν τις σφοδρές επιθέσεις των εχθρών. Όσοι μπορούσαν να κρατήσουν όπλα βρίσκονταν στις επάλξεις, ενώ ο άμαχος πληθυσμός κατέκλυζε τις εκκλησίες και προσευχόταν στο Θεό και τη Θεοτόκο Μαρία για τη σωτηρία της Πόλης.

Ο Πατριάρχης με την εικόνα της Παναγίας περιφερόταν στα τείχη και εμψύχωνε τους πιστούς υπερασπιστές. Η τελική επίθεση όμως είχε ξεσπάσει και οι αμυνόμενοι φαινόταν ότι δεΝ θα άντεχαν για πολύ ακόμη.

Τότε συνέβη κάτι απροσδόκητο και φοβερό. Μια πολύ δυνατή θύελλα ξέσπασε ξαφνικά και τα εχθρικά καράβια, που πολιορκούσαν τη Βασιλεύουσα, άρχισαν να καταποντίζονται το ένα μετά το άλλο. Έντρομοι οι εχθροί εγκατέλειψαν την πολιορκία και τράπηκαν σε φυγή.

Ένα μεγάλο θαύμα είχε γίνει και οι υπερασπιστές της Πόλης απέδωσαν τη σωτηρία τους στην πολιούχο τους Θεοτόκο.

Το βράδυ της επόμενης μέρας, όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώθηκαν στον ιερό ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους. Εκεί έψαλλαν όρθιοι τον Ύμνο στην Παναγία, που έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Ακάθιστος Ύμνος».

Από τότε ο Ακάθιστος Ύμνος συντροφεύει σε κάθε δύσκολη στιγμή όλους τους ορθοδόξους χριστιανούς. Ο υμνογράφος είναι άγνωστος και πολλές υποθέσεις και απόψεις υπάρχουν για το πρόσωπό του.

Υπεραγία-Θεοτόκος-Το περιεχόμενο του Ακάθιστου Ύμνου

Μέσα απ’ αυτόν εξιστορούνται τα γεγονότα του Ευαγγελισμού, της επίσκεψης της Παρθένου στην Ελισάβετ, της προσκύνησης του Θείου Βρέφους από τους Μάγους, της Yπαπαντής, της αποδημίας στην Αίγυπτο και ολόκληρου του μυστηρίου της ενανθρώπησης του Yιού του Θεού για τη σωτηρία των ανθρώπων.

Σ’ αυτή τη θεία επέμβαση για τη σωτηρία μας η συμβολή της Θεοτόκου υπήρξε καθοριστική, αφού αποδέχθηκε, ως εκπρόσωπος του ανθρώπινου γένους, να φέρει στον κόσμο το Σωτήρα Χριστό. Ο Ακάθιστος Ύμνος αγαπήθηκε ιδιαίτερα, γεγονός που είναι φανερό στη βυζαντινή αγιογραφία, στη λαϊκή παράδοση και στη Λογοτεχνία

Ο Ύμνος διακρίνεται σε δύο ενότητες:

Α) Α-Μ, που αποτελεί το ιστορικό τμήμα (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, σύλληψη Χριστού από την Παναγία, επίσκεψη της Θεοτόκου στην Ελισάβετ, ανησυχία Ιωσήφ, επίσκεψη ποιμένων και μάγων στο νεογέννητο Χριστό, επιστροφή Μάγων, φυγή στην Αίγυπτο, Υπαπαντή) και

Β) Ν-Ω, που αποτελεί το δογματικό-θεολογικό τμήμα (άσπορος σύλληψη, θεότης και ανθρωπότης του Χριστού, σωτηρία του ανθρώπινου γένους με τη θυσία του Ιησού, θέωση των ανθρώπων, θεομητορικής αξίας της Θεοτόκου κά) χωρίς όμως να λείπουν από κάθε ενότητα και στοιχεία της άλλης.

Πηγές του ύμνου είναι η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας.