Δεκαπενταύγουστος: Τι τρώμε σήμερα και πότε νηστεύουμε

Σήμερα Τρίτη 15 Αυγούστου, η εκκλησία μας τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου, η οποία αξίζει να σημειωθεί πως τα πρώτα χρόνια εορτάζονταν στις 13 Αυγούστου.

Να τονισθεί πως οι πρώτες μαρτυρίες για τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου προέρχονται από τον 5ο αιώνα μΧ, γύρω στην εποχή που συγκλήθηκε η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος της Εφέσου.

Η μετάθεση της εορτής για τις 15 Αυγούστου αποφασίστηκε το 460 και από τότε η ημερομηνία παρέμεινε αμετάθετη.

Τι τρώμε τον Δεκαπενταύγουστο – πότε νηστεύουμε

Με τα χρόνια η γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου απέκτησε κορυφαία σημασία -είναι η μεγαλύτερη θεομητορική γιορτή στο ορθόδοξο εορτολόγιο- και έτσι τον 7ο αιώνα μΧ καθιερώθηκε να προηγείται νηστεία.

Αρχικά ήταν χωρισμένη σε δύο περιόδους: πριν από την εορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και πριν από την εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Τον 10ο αιώνα ο δύο νηστείες συνενώθηκαν σε μία, η οποία διαρκεί 14 ημέρες, από την 1η ως τις 14 Αυγούστου. Είναι η Τρίτη σε διάρκεια νηστεία μετά από την Σαρακοστή και τη νηστεία των Χριστουγέννων.

Στη νηστεία της Παναγίας νηστεύουμε κρέας, γαλακτερά, ψάρι, λάδι. Νηστεύουμε από λάδι όλες τις ημέρες. «Κατάλυση οίνου και ελαίου» έχουμε μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές που παρεμβάλλονται.

Μόνο στην εορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6 Αυγούστου) επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού.

Το Δεκαπενταύγουστο η νηστεία καταλύεται και επιτρέπεται η κατανάλωση όλων των τροφών. Με μια εξαίρεση: Εάν η γιορτή πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή, τρώμε μόνο ψάρι και όχι κρέας.

Γιατί λέγεται και «Πάσχα του Καλοκαιριού» ή «Μικρό Πάσχα»;

Η γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, όπως και το Πάσχα, έρχεται ως επιστέγασμα μιας μακριάς περιόδου νηστείας και η βαρύτητα της ημέρας αντικατοπτρίζεται στον πλούτο των εδεσμάτων.

Τον πρώτο λόγο στα τραπέζια των νοικοκυριών αλλά και των πανηγυριών έχει το κρέας σε όλες τις μορφές του. Αρνιά και κατσίκια, πολλές φορές στη σούβλα, αλλά και μαγειρευτά που πολλές φορές παρασκευάζονται συλλογικά σε μεγάλα καζάνια που στήνονται στις κουζίνες των μοναστηριών.

Τα πιο γνωστά είναι το πατατάτο της Αμοργού, αρνί ή κατσίκι με πατάτες, ντομάτα και μπαχαρικά, το ρόστο, χοιρινό κρέας με μακαρόνια που απαντάται από τις Κυκλάδες ως το Ιόνιο και το κισκέκ ή κισκέτς της Λέσβου, από αρνί και κατσίκι σιγομαγειρεμένο με ρεβίθια και σιτάρι.

Σε αυτά προσθέστε τα γλυκά που έχει να προσφέρει κάθε περιοχή. Παστέλια, λουκουμάδες, γλυκές πίτες και ψωμιά.

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι σε κάποια παραθαλάσσια μέρη οι κάτοικοι δίνουν βάση στο ψάρι. Συγκεκριμένα στο Μεσολόγγι και σε πολλά παραλιακά χωριά της Λέσβου παστά και φρέσκα ψάρια, ακόμα και γεμιστά, σερβίρονται σε όλα τα σπίτια, ανεξάρτητα με το τι ημέρα πέφτει η γιορτή.

Τέλος, για να υπογραμμιστεί ακόμα περισσότερο από παραλληλισμός με το «κανονικό» Πάσχα, σε πολλά νησιά του Αιγαίου στολίζουν και περιφέρουν επιτάφιο προς τιμήν της Παναγίας.