Οι επαναστάτες με τα ράσα από τα Σφακιά που τα έβαλαν με ΗΠΑ και Τουρκία

Η θρυλική ομάδα των Κρητικών ιερέων επί δεκαετίες επιτέλεσε πλούσιο θεολογικό και κοινωνικό έργο.

Ο παπα-Γιώργης με τους π. Μιχάλη Δαμανάκη, π. Κωνσταντίνο Χομπίτη, π. Νικόλα Παπαδόσηφο και π. Νικόλαο Γιαννουλάκη, είχαν ιδρύσει την περίοδο της Μεταπολίτευσης την Ενωση Σφακιανών Παπάδων.

Ολοι τους κατάγονταν από το χωριό Ασφένδου των Σφακίων, την πιο αραιοκατοικημένη περιοχή της χώρας.

Το Ασφένδου είναι ένας πανάρχαιος και απομονωμένος οικισμός, μακριά από το οδικό δίκτυο της εποχής εκείνης. Το χωριό έχει αναδείξει και μια άλλη μαχητική μορφή ιερέα, τον εκδημήσαντα π. Γιώργη Πυρουνάκη.

Από κοινού οι πέντε ιερείς διεξήγαγαν έναν αγώνα για ζητήματα της ορθόδοξης πίστης και παράδοσης, στάθηκαν κοντά στα προβλήματα των συνανθρώπων τους, ενώ αρθρογράφησαν στον Τύπο για θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, συνεταιριστικού κινήματος, περιβάλλοντος κ.ά. Πήραν την απόφαση να ασχοληθούν «όχι μόνο με την ψυχή μα και με το σώμα του ανθρώπου, με ολόκληρο τον άνθρωπο».

Όσοι είχαν την τύχη να τους γνωρίσουν από κοντά εξαίρουν την αφοσίωσή τους στο ποιμαντικό έργο και την προσφορά στον συνάνθρωπο, θυμίζοντας πώς ήταν στην πράξη οι πρωτοχριστιανοί κατά τους πρώτους αιώνες. Αρχισαν να γίνονται γνωστοί με αφορμή την παραβίαση των χωρικών υδάτων μας από το τουρκικό πλοίο «Χόρα» το 1976, γεγονός που είχε πυροδοτήσει την ελληνοτουρκική κρίση.

Με ανακοίνωση που εξέδωσε η ομάδα των ιερέων κατήγγειλε ευθαρσώς την τουρκική προκλητικότητα, πράγμα που είχε προκαλέσει την αμηχανία πολλών πολιτικών παραγόντων. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που υποστήριζαν ότι αυτοί οι παπάδες είναι ικανοί να ανάψουν φωτιές.

Ακόμη, συμμετείχαν ενεργά στον αγώνα για την εκδίωξη των αμερικανικών βάσεων από τη Σούδα, ενώ δεν έκρυβαν τα συναισθήματά τους για τις ΗΠΑ.

Ο παπα-Μιχάλης δήλωνε χαρακτηριστικά: «Τους Αμερικανούς τους βλέπουμε εδώ σαν καταχτητές. Οπως βλέπαμε τους Γερμανούς – και χειρότερα! Οι βάσεις είναι δούρειος ίππος μέσα στην Ελλάδα» (συνέντευξη στο περιοδικό «Αντί», 1977).

ΟΛΟΙ ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΙ

Στην κορυφή της ομάδας αυτής έστεκαν και ξεχώριζαν ο π. Χιωτάκης και ο π. Μιχάλης Δαμανάκης, ο πιο μορφωμένος, που είχε αναλάβει να γράφει τα κείμενα. Δεν υπήρξαν ιερείς με την κλασική και στερεότυπη έννοια που όλοι γνωρίζουμε.

Δούλευαν σκληρά σε χωράφια και οικοδομές, για να φροντίσουν τις οικογένειές τους. Οταν δε το 1976 ο δημοσιογράφος των «Χανιώτικων Νέων» Γ. Γαρεδάκης είχε πάει να συναντήσει τον παπα-Γιώργη Χιωτάκη, τον βρήκε σε ένα γιαπί, να σβήνει ασβέστη! Παρέμενε σε όλη τη ζωή του απλός, άνθρωπος της σκληρής βιοπάλης, που με τα λόγια του έκανε όλους να δακρύζουν.

Αεικίνητος παπάς, λειτουργούσε σε παραλίες, κάμπους και βουνοκορφές. Πολύτεκνοι και οι πέντε -ο παπα-Χιωτάκης είχε 11 παιδιά-, γνώριζαν τα προβλήματα και αγωνίστηκαν για την προάσπιση των δικαιωμάτων των πολύτεκνων οικογενειών.

ΟΧΙ ΣΤΑ «ΤΥΧΕΡΑ»

Ως προς την άσκηση των ιερατικών καθηκόντων, δεν δέχθηκαν ποτέ να πάρουν χρήματα για την τέλεση των μυστηρίων, αφού, όπως έλεγε ο παπα-Μιχάλης, «η δωρεάν θρησκεία στην επαρχία μας είναι πραγματικότητα. Και αυτό συμβαίνει όχι επειδή δεν έχουμε οικονομικάς ανάγκας, αλλά επειδή πιστεύουμε ότι τα “τυχερά” είναι ένα καρκίνωμα στον οργανισμό της Εκκλησίας» («Αντί», 1977).

Συνέβαλαν με τις δικές τους θέσεις και τη μαχητικότητα στην ευόδωση των αγροτικών κινητοποιήσεων, ενώ συνέπραξαν και για την οργάνωση του Αγροτικού Συνεταιρισμού Χανίων.

Πριν από τις εκλογές για ανάδειξη νέας διοίκησης στον Αγροτικό Σύλλογο Χανίων (1977) έστειλαν επιστολή με την οποία μεταξύ άλλων τους καλούσαν να μην πέσουν θύματα ανθρώπων «που σκοπός των θα είναι να πλουτίσουν από τον μόχθο τον δικό σας. Σκεφθείτε και ενεργήστε πάνω από κόμματα. Ψηφίστε ανθρώπους με φόβο Θεού».

Ολη η Κρήτη μιλούσε -και συνεχίζει να μιλά- με σεβασμό και αγάπη για το έργο τους. Αυτοί οι παπάδες είναι μέσα στην καρδιά μας, έλεγαν οι Κρητικοί και το εννοούσαν. «Δεν είχαμε με τι άλλο να γεμώσουμε τα χέρια μας. Και σκεφθήκαμε να τα γεμώσουμε με πράξεις» απαντούσαν σε όσους με δέος τούς προσέγγιζαν και συζητούσαν μαζί τους.

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΕΝΟΧΛΗΣΕ ΤΙΣ ΗΠΑ!

Μάλιστα, η δράση τους είχε ενοχλήσει ακόμη και την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, παράγοντες της οποίας είχαν διαμηνύσει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι θα έπρεπε το γρηγορότερο να τους συμμαζέψει. Ο τότε Πατριάρχης Δημήτριος, απευθυνόμενος στον Μητροπολίτη Λάμπης και Σφακίων κυρό Θεόδωρο, του είχε πει: «Τι θα γίνει με τους Σφακιανούς; Οι Αμερικανοί διαμαρτύρονται». Αναγκάστηκε, λοιπόν, ο Μητροπολίτης να τους καλέσει και να τους μιλήσει σε αυστηρό ύφος: «Τι είναι αυτά τα πράγματα; Ενωση Παπάδων; Πού ξανακούστηκε αυτό;

Οι Αμερικανοί φωνάζουν, ο Πατριάρχης φωνάζει, να τη διαλύσετε…». Οι Σφακιανοί, όση ώρα μιλούσε ο Μητροπολίτης, δεν τον διέκοψαν. Οταν τελείωσε, γύρισε ήρεμος ο παπα-Γιώργης Χιωτάκης και του είπε: «Αυτό που λες αποκλείεται να γίνει. Δεσπότη μου, θέλεις μήπως να σε κάνουμε πρόεδρο της ένωσης;» Υστερα από αυτό είδε και απόειδε ο μακαριστός Θεόδωρος και τους είπε μόνο: «Πηγαίνετε και ό,τι σας φωτίσει ο Θεός!»