Τι ήταν τελικά το Άστρο της Βηθλεέμ;

Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου υπάρχουν οι δύο μοναδικές ευαγγελικές περιγραφές για την εμφάνιση του άστρου της Βηθλεέμ.

Η πρώτη, όταν οι τρεις μάγοι βλέπουν το αστέρι στον ουρανό και αποφασίζουν να ταξιδέψουν (πιθανώς από τη Βαβυλωνία ή την Περσία) στην Ιερουσαλήμ, για να προσκυνήσουν τον νεογέννητο βασιλιά των Ιουδαίων (Ματθ. β, 2) και η δεύτερη, προς το τέλος του ταξιδιού τους, όταν το αστέρι στάθηκε πάνω από τη σπηλιά που γεννήθηκε ο Χριστός και τους έδειξε το δρόμο (Ματθ. β, 9-10).

Από θεολογικής άποψης, οι Χριστιανοί εκλαμβάνουν το άστρο της Βηθλεέμ ως θαύμα, σύμφωνα και με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ένα θείο οιωνό που αναγγέλλει την έλευση του Ιησού Χριστού.

Ο Ωριγένης, από τις σημαντικότερες μορφές της πρωτοχριστιανικής περιόδου, πιστεύει ότι ήταν η εκπλήρωση της προφητείας του Βαλαάμ, που αναφέρεται στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης «Αριθμοί» (κδ,17) και συνδέεται με την έλευση του Μεσσία: «…ανατελεί άστρον εξ Ιακώβ, αναστήσεται άνθρωπος εξ Ισραήλ και θραύσει τους αρχηγούς Μωάβ και προνομεύσει πάντας υιούς Σηθ» («Θα ανατείλει άστρο από τους απογόνους του Ιακώβ και θα αναδειχθεί άνθρωπος από τους Ισραηλίτες, που θα συντρίψει τους αρχηγούς των Μωαβιτών και θα λαφυραγωγήσει τους απογόνους του Σηθ»).

Σύγχρονοι θεολόγοι, όπως ο Ρέιμοντ Μπράουν και ο Μάρκους Μπόκμουελ, υποστηρίζουν ότι το άστρο της Βηθλεέμ είναι απλά ένας μύθος που έπλασε ο ευαγγελιστής Ματθαίος.

Πολλοί αστρονόμοι προσπάθησαν να συνδέσουν το άστρο της Βηθλεέμ με ασυνήθιστα αστρονομικά συμβάντα, όπως την πλανητική σύνοδο του Δία και της Αφροδίτης, με κομήτες και καινοφανείς αστέρες.

Το 1614, ο γερμανός αστρονόμος Ιωάννης Κεπλέρος (Γιοχάνες Κέπλερ) πρότεινε την ιδέα όπτι το άστρο της Βηθλεέμ πρέπει να ήταν ένας καινοφανής αστέρας που εμφανίστηκε μέσα ή κοντά σε κάποια σύνοδο λαμπρών πλανητών, όπως του Δία και του Κρόνου, το 7 π.Χ. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο χρόνος γέννησης του Χριστού δεν είναι γνωστός με βεβαιότητα, μπορεί όμως να τοποθετηθεί μεταξύ των ετών 6 και 2 π.Χ., σύμφωνα με πληθώρα ερευνών.

Στα χρονικά των Κινέζων αναφέρονται καινοφανείς αστέρες το 5 και 4 π.Χ. Στις 17 Ιουνίου του 2 π.Χ. οι λαμπροί πλανήτες Αφροδίτη και Δίας θα μπορούσαν να έχουν φανεί σε παρατηρητές στη Βαβυλώνα, όταν συγχωνεύθηκαν ακριβώς προτού δύσουν προς την κατεύθυνση της Βηθλεέμ. Μία άλλη σύνοδος του Δία και της Αφροδίτης συνέβη τον Αύγουστο του 3 π.Χ.

Τον περασμένο αιώνα, ο αμερικανός καθηγητής αστρονομίας Κάρλις Καουφμάνις και ο φινλανδός αρχαιολόγος (ασσυριολόγος) Σίμο Πάρπολα υποστήριξαν ότι το άστρο της Βηθλεέμ ήταν ένα αστρονομικό φαινόμενο, όταν ο Δίας και ο Κρόνος βρέθηκαν σε τριπλή σύνοδο στον αστερισμό των Ιχθύων.