Αιθιοπία: H χώρα που βρίσκεται στο… 2016

Σύμφωνα με το ημερολόγιο της Αιθιοπίας, στις 11 Σεπτεμβρίου οι κάτοικοι της χώρας θα γιορτάσουν το τέλος του έτους και θα «καλωσορίσουν» το 2017.

Γιατί, λοιπόν, η Αιθιοπία, η δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα της Αφρικής, βρίσκεται επτά χρόνια και οκτώ μήνες «πίσω» από το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου;

Και πώς λειτουργεί αυτό για τους Αιθίοπες που ζουν σε έναν ολοένα και πιο διασυνδεδεμένο πλανήτη, που ως επί το πλείστον λειτουργεί σε μια εντελώς διαφορετική εποχή;

Οι απαντήσεις βρίσκονται στις παραδόσεις που χρονολογούνται από αιώνες -και σε μια σταθερή αίσθηση της εθνικής ταυτότητας.

Ένα μοναδικό ημερολόγιο

Στην Αιθιοπία, το έτος γέννησης του Ιησού Χριστού αναγνωρίζεται επτά ή οκτώ χρόνια αργότερα από το Γρηγοριανό ή «δυτικό» ημερολόγιο, το οποίο εισήχθη από τον Πάπα Γρηγόριο ΧΙΙΙ το 1582.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η Ρωμαϊκή Εκκλησία προσάρμοσε τον υπολογισμό της το 500 μ.Χ., ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αιθιοπίας επέλεξε να παραμείνει στις αρχαίες ημερομηνίες.

Παρόλο που μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο, η Αιθιοπία διατήρησε το δικό της.

«Είμαστε μοναδικοί», λέει ο Eshetu Getachew, διευθύνων σύμβουλος της Rotate Ethiopia Tours And Travel.

«Δεν μας αποίκισαν ποτέ. Έχουμε το δικό μας ημερολόγιο. Έχουμε το δικό μας αλφάβητο. Έχουμε τις δικές μας πολιτιστικές παραδόσεις».

Το ημερολόγιο της Αιθιοπίας -θεωρείται ότι χρονολογείται τουλάχιστον 1.500 χρόνια πριν- έχει πολλές ομοιότητες με το κοπτικό ημερολόγιο της Κοπτικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας, μιας ανατολικής ορθόδοξης χριστιανικής εκκλησίας που εδρεύει στην Αίγυπτο.

Ακολουθώντας ένα ηλιο-σεληνιακό σύστημα, έχει διάρκεια 13 μήνες, με 12 από αυτούς τους μήνες να διαρκούν 30 ημέρες.

Ο τελευταίος μήνας αποτελείται από μόλις πέντε ημέρες, ή έξι ημέρες κατά τη διάρκεια ενός δίσεκτου έτους.

Οι ταξιδιώτες που επισκέπτονται την Αιθιοπία συχνά μένουν άναυδοι όταν μαθαίνουν ότι έχουν πάει «πίσω στο χρόνο», ενώ κάποιοι από αυτούς χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εκφράσουν την απορία τους.

Καθώς οι διεθνείς επιχειρήσεις και τα σχολεία που εδρεύουν στη χώρα τείνουν να ακολουθούν το Γρηγοριανό ημερολόγιο, πολλοί Αιθίοπες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιούν ταυτόχρονα το παραδοσιακό αιθιοπικό ημερολόγιο και το δυτικό ημερολόγιο.

«Είναι πολύ δύσκολο», δηλώνει στο CNN Travel ο Αιθίοπας αρχαιολόγος Goitom W. Tekle, ο οποίος βρίσκεται σήμερα στη Γερμανία.

«Ακόμα δεν μπορώ να αλλάξω σε ένα από τα δύο… Είναι μεγάλη πρόκληση».

«Πρέπει να σκέφτομαι τις ώρες, τις ημέρες. Μερικές φορές τους μήνες, και μερικές φορές ακόμη και το έτος».

Ο Tekle εξηγεί ότι ορισμένα ιδρύματα πρέπει να εναλλάσσονται συνεχώς μεταξύ των δύο ημερολογίων, ενσωματώνοντας τις διαφορετικές ημερομηνίες και ώρες, όταν αλληλογραφούν με τους Αιθίοπες, ιδίως εκείνους που βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές και εκείνους που βρίσκονται εκτός της χώρας.

Ακόμη και κάτι τόσο απλό όσο η αίτηση για ένα πιστοποιητικό γέννησης μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα όταν επιχειρείται η συγχώνευση του αιθιοπικού συστήματος με το δυτικό σύστημα.

«Λογική» προσέγγιση

Ο φωτογράφος Abel Gashaw είναι ένας από τους πολλούς Αιθίοπες που έχουν προσαρμοστεί σχετικά άνετα στη μετακίνηση μεταξύ των δύο ημερολογίων.

Ωστόσο, παραδέχεται ότι προτιμά το ημερολόγιο της Αιθιοπίας, περιγράφοντάς το ως «πιο λογικό», ιδίως όσον αφορά την αρχή του έτους.

Η Πρωτοχρονιά, ή Enkutatash, που μεταφράζεται ως «δώρο των κοσμημάτων» στην αιθιοπική σημιτική γλώσσα Αμχαρικά, φτάνει προς το τέλος της περιόδου των βροχών.

Το Adey Abeba, ένα λουλούδι ενδημικό της Αιθιοπίας, ανθίζει κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και έχει γίνει σύμβολο του αιθιοπικού νέου έτους.

«Είναι σαν μια νέα αρχή», λέει ο Gashaw.

«Είναι μια νέα αρχή για εμάς… Μετά από αυτό, η ποσότητα της βροχής γίνεται χαμηλή και όπου κι αν πας, είναι τόσο πράσινα».

Συνεχίζει επισημαίνοντας ότι το να έχουμε την Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου δεν θα είχε νόημα στην Αιθιοπία, καθώς η ημερομηνία αυτή πέφτει κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, ενώ η 11η Σεπτεμβρίου (ή η 12η Σεπτεμβρίου σε δίσεκτο έτος), η οποία σηματοδοτεί επίσης την αρχή του αιγυπτιακού έτους, λειτουργεί καλά.

«Ξέρω ότι είναι μια κακή μέρα για τον κόσμο», λέει ο Gashaw, αναφερόμενος στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.

«Αλλά η αιθιοπική Πρωτοχρονιά συμβαίνει κάθε χρόνο εκείνη την ημέρα».

Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι μήνες, οι ημέρες και τα έτη που διαφέρουν στην Αιθιοπία. Η χώρα λειτουργεί, επίσης, με το δικό της σύστημα ώρας.

Ρολόι 12 ωρών

Ενώ οι περισσότερες χώρες ξεκινούν την ημέρα τους τα μεσάνυχτα, οι Αιθίοπες χρησιμοποιούν ένα σύστημα 12ωρου ρολογιού που τρέχει από την αυγή έως το σούρουπο, ξεκινώντας από τη 1 π.μ.

Αυτό σημαίνει ότι αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι εκτός της χώρας θα θεωρούσαν ως 7 π.μ., οι Αιθίοπες θα το χαρακτήριζαν ως 1 π.μ.

Ο Gashaw εξηγεί ότι αυτό αντικατοπτρίζει τη ζωή στην Αιθιοπία – οι ώρες του φωτός της ημέρας στη χώρα είναι αρκετά σταθερές λόγω της γειτνίασής της με τον Ισημερινό – και μοιάζει με μια πιο λογική προσέγγιση.

«Για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω γιατί η ευρωπαϊκή ώρα αλλάζει τα μεσάνυχτα», λέει.

«Επειδή όλοι κοιμούνται».

Όπως είναι κατανοητό, αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, ιδίως στους ταξιδιώτες που επισκέπτονται τη χώρα.

Όταν κλείνει ραντεβού με διεθνείς επισκέπτες, ο Gashaw φροντίζει πάντα να διευκρινίζει αν αναφέρονται σε αιθιοπικά ωράρια ή σε δυτικά.

«Αν κάποιος λέει ας συναντηθούμε στις 2 μ.μ. θα ελέγξω δύο φορές [αν εννοεί πρωί ή απόγευμα]”»λέει.

«Επίσης, όταν αγοράζω ένα αεροπορικό εισιτήριο, οι αεροπορικές εταιρείες χρησιμοποιούν το ευρωπαϊκό ημερολόγιο, οπότε διπλοτσεκάρω τρεις ή τέσσερις φορές, για να καταλάβω στην ώρα μου».