Σχεδιάζουν πτήσεις μόνο με πιλότο χωρίς συγκυβερνήτη; Αποκαλυπτικό έγγραφο σε ΙΑΤΑ

Επιβιβάζεστε σε αεροπλάνο για μια προγραμματισμένη πτήση: Για επαγγελματικό ταξίδι, για διακοπές… Έχετε μαζί σας αγαπημένα πρόσωπα, γυναίκα, σύζυγο, παιδιά… Και πλέον συμβαίνει αυτό που φάνταζε αδιανόητο αλλά είναι πραγματικότητα.

«Καλωσορίσατε στην πτήση μας…»

Όταν ακούτε το συνηθισμένο στις πτήσεις – «Ο καπετάνιος σας καλωσορίζει στο αεροσκάφος…» – τα λόγια του θα πρέπει επομένως να τα εκλάβετε κυριολεκτικά. «Ο κυβερνήτης» σημαίνει ότι μόνο αυτός είναι στο κόκπιτ και κανένας άλλος άνθρωπος δεν είναι έτοιμος να τον αντικαταστήσει. Καμία υποστήριξη στην καμπίνα, Για παράδειγμα, σε περίπτωση μιας ασθένειας.

Είμαστε στο 2025, αλλά μπορούμε να φανταστούμε το σκηνικό από σήμερα. Σίγουρα δεν είναι στο πολύ μακρινό, απροσδιόριστο μέλλον.

Η ιδέα γεννήθηκε την 1η Αυγούστου 2022, όταν ένα «έγγραφο εργασίας» κατέληξε στον IATA, τον διεθνή αεροπορικό οργανισμό, όπως σημειώνει η La Pepublica. Το Έγγραφο υπεβλήθη από μια σχετικά μικρή χώρα, την Τσεχική Δημοκρατία.

Η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου

Αυτό που φαινόταν σαν ένα αφηρημένο έγγραφο εργασίας έγινε πιο συγκεκριμένο αυτό το φθινόπωρο όταν o EASA (European Aviation Safety Agency) κινήθηκε προς την ίδια κατεύθυνση. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός που επιβλέπει την ασφάλεια της αεροπορίας διαθέτει 930 χιλιάδες ευρώ για έρευνα προκειμένου να εντοπίσει τεχνολογίες ικανές να υποστηρίξουν τον πιλότο, δηλαδή τον μοναδικό χειριστή, για παράδειγμα σε περίπτωση:

• σφάλματος στο πιλοτάρισμα του αεροσκάφους,
• κούρασης
• αποκοίμησης
• ψυχολογικής κατάρρευσης
• ασθένειας

Η καινοτομία του ενός και μόνου πιλότου δικαιολογείται για τα οικονομικά. Και το μέλλον είναι πιο κοντά από όσο ενδεχομένως νομίζουμε: Ο EASA υποδεικνύει την ημερομηνία μέχρι την οποία θα μπορούσαν να τελειοποιηθούν οι τεχνολογίες και να αλλάξουν οι κανόνες. Όχι ένα μακρινό, απροσδιόριστο μέλλον, αλλά το έτος 2025!

Αναθεώρηση

Ας πάμε πίσω στον περασμένο Αύγουστο. Το αίτημα της Τσεχικής Δημοκρατίας (προς την IATA) να επιτρέψει – προοπτικά – πτήσεις με έναν μόνο χειριστή βασίζεται σε μια σαφή υπόθεση: στο έγγραφο εξηγείται ότι η τεχνολογική τεχνογνωσία μπορεί να εγγυηθεί (για αεροσκάφη χωρίς συγκυβερνήτη) συνθήκες ασφάλειας πανομοιότυπες με αυτές του το αεροσκάφος με πολλούς πιλότους. Αντίθετα: οι συνθήκες ασφαλείας θα μπορούσαν να είναι ακόμη μεγαλύτερες από σήμερα.

Το Έγγραφο διευκρινίζει επίσης ότι το πρώτο βήμα πρέπει να γίνεται συνετό και σε στάδια εφαρμογής:

• στο μεταξύ, θα πρέπει να προβλεφθεί ότι η πτήση θα ταξιδεύει μόνο με έναν πιλότο μόνο κατά τη διάρκεια της πτήσης (eMCO),
• ο άλλος πιλότος δεν θα βρίσκεται πλέον στην καμπίνα, αλλά επί του σκάφους ως εφεδρεία,
• και αργότερα θα επιτρεπόταν μόνο ένας πιλότος από την απογείωση έως την προσγείωση (SiPO).

Το Έγγραφο ανιχνεύει επίσης την εξελικτική πορεία του επαγγέλματος του πιλότου. Σήμερα αυτός ο επαγγελματίας είναι ακόμα εκπαιδευμένος στο να κρατά σταθερά το πηδάλιο. Η εκπαίδευση παραμένει σήμερα «σωματική». Σε προοπτική, ο πιλότος θα γίνει «διαχειριστής συστημάτων», ικανός να ενεργοποιεί και να απενεργοποιεί το λογισμικό που διέπει το αεροσκάφος.

Η πορεία, επομένως, περιλαμβάνει αυτά τα στάδια:

• οι κατασκευαστές πρέπει να δημιουργούν όλο και πιο αυτοματοποιημένα αεροσκάφη,
• ο νέος πιλότος πρέπει να εκπαιδεύεται στη διαχείριση αυτοματοποιημένων αεροσκαφών,
• οι ελεγκτές πτήσεων, που είναι στο έδαφος, θα εκπαιδευτούν επίσης σε νέα καθήκοντα,
• οι ελεγκτές θα αναλάβουν τους ελέγχους του αεροσκάφους, από το έδαφος, σε περίπτωση δυσκολίας για τον -έναν πλέον- πιλότο,
• οι αεροσυνοδοί θα πρέπει και αυτοί να εκπαιδευτούν στη διαχείριση νέων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

Παρακολούθηση πιλότου με αισθητήρες

Το έγγραφο περιγράφει ένα περαιτέρω βήμα: η «αεροπορική ιατρική» πρέπει να αλλάξει. Πιο συγκεκριμένα, ο μοναδικός πιλότος θα πρέπει να φορά αισθητήρες ικανούς να αξιολογούν -ανά δευτερόλεπτο- τις σωματικές και ψυχολογικές του καταστάσεις, προκειμένου να προβλέπεται η διακοπή της προσοχής, η χρόνια κόπωση και η πιθανή λιποθυμία.