Πώς να σώσεις κάποιον από εγκεφαλικό επεισόδιο;

Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο το οποίο έχει έχει επικρατήσει σε συντομία να λέμε εγκεφαλικό, στα αγγλικά αποδίδεται με την λέξη «stroke» που θα μεταφραζόταν ως «κτύπημα» για να δείξει το «ξαφνικό». Και αυτό επειδή συνήθως τα συμπτώματα του εγκεφαλικού επεισοδίου έρχονται ξαφνικά.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν διαταράσσεται η παροχή αίματος στον εγκέφαλο. Τα περισσότερα περιστατικά οφείλονται στην απόφραξη μιας από τις αρτηρίες που στέλνουν αίμα στον εγκέφαλο ή σε κάποιο μικρό κλαδίσκο. Αυτός ο τύπος αναφέρεται ως «ισχαιμικό» επεισόδιο (από την λέξη «ισχαιμία» η οποία σημαίνει ανεπαρκή παροχή αίματος).

Εκτός όμως από το «ισχαιμικό»υπάρχει και το «αιμορραγικό» επεισόδιο το οποίο συμβαίνει ως αποτέλεσμα της ρήξης ενός αγγείου είτε μέσα είτε γύρω από τον εγκέφαλο.

Στους παράγοντες κινδύνου ανήκουν η υψηλή αρτηριακή πίεση, τα αυξημένα λιπίδια στο αίμα, το σάκχαρο, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων, η κατάχρηση αλκοόλ και τα επεισόδια άπνοιας στον ύπνο.

Οι τρεις εντολές

Πώς θα καταλάβετε ότι κάποιος έχει πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο; Κάτι τέτοιο δεν είναι ούτε απλό, ούτε εύκολο. Ωστόσο θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τις τρεις εντολές που συχνά χρησιμοποιούνται από τους γιατρούς σαν ένα πρώτο βήμα, για την αξιολόγηση ενός ασθενούς και μπορεί να βοηθήσουν έναν μη ειδικό. Ζητήστε από το άτομο που έχετε απέναντί σας να εκτελέσει τρεις απλές εντολές:

Να χαμογελάσει. Μήπως η μία πλευρά του προσώπου πέφτει;

Να σηκώσει ψηλά και τα δύο χέρια. Μήπως το ένα χέρι πέφτει παραλυμένο προς τα κάτω;

Να πει μια απλή φράση π.χ., «σήμερα είναι Δευτέρα». Μπορεί το άτομο να επαναλάβει μια απλή πρόταση; Δυσκολεύεται ή μπερδεύει τα λόγια του;

Όταν ο ασθενής δεν μπορεί να εκτελέσει τις παραπάνω εντολές πρέπει να τον μεταφέρετε επειγόντως στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Πιο αναλυτικά τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:

Το μούδιασμα, η αδυναμία ή η παράλυση στην μία πλευρά του σώματος. Αυτό μπορεί να αφορά το χέρι, το πόδι, την μία πλευρά του προσώπου ή και όλα μαζί.

Προβλήματα στην επικοινωνία, στην ομιλία και την κατάποση. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας δυσκολίας στην ομιλία ή αδυναμία στην σωστή κατανόηση αυτών που λέγονται. Οι διαταραχές αυτές αναφέρονται ως «αφασία». Επίσης είναι δυνατό να δημιουργηθούν προβλήματα στη γραφή και στην ανάγνωση. Σε πολλά εγκεφαλικά επεισόδια υπάρχει και δυσκολία στην κατάποση.

Διαταραχές στην όραση. Ο ασθενής μπορεί να αναφέρει αιφνίδια απώλεια όρασης από το ένα μάτι ή να μην μπορεί να δει σε ένα τμήμα του οπτικού του πεδίου, προς τα αριστερά ή τα δεξιά ή προς ένα μόνο τεταρτημόριο.

Διαταραχές στην ισορροπία οι οποίες ξεκίνησαν απότομα ιδιαίτερα σε ασθενή που δεν είχε πριν αντίστοιχα επεισόδια ούτε προβλήματα με τα αυτιά του

Ελάττωση της αντίληψης των προσβεβλημένων μελών. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά στις περιπτώσεις που έχει πρόβλημα η αριστερή πλευρά του σώματος. Ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται τι έχει πάθει.

Η πρόληψη

Η πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου συνίσταται στην αποφυγή των συνηθειών (π.χ. κάπνισμα, διατροφή με λιπαρά) και στην αντιμετώπιση των παθολογικών καταστάσεων (π.χ. διαβήτης, υπέρταση) που μπορούν να βλάψουν τα αγγεία. Το σημαντικότερο όμως είναι να μην αγνοείτε τυχόν συμπτώματα όπως αυτά που αναφέρθηκαν επειδή, παρότι είναι παροδικά, είναι προμηνύματα ενός σοβαρότερου κινδύνου.

Τα αίτια

Συχνό αίτιο των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Ιδιαίτερα καρδιακές αρρυθμίες και παθήσεις των καρδιακών βαλβίδων ή προηγούμενο έμφραγμα μυοκαρδίου αυξάνουν τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις δημιουργούνται πήγματα αίματος που ταξιδεύουν στην κυκλοφορία και ονομάζονται έμβολα. Επίσης στα αίτια ανήκει και η αρτηριοσκλήρυνση, μια κατάσταση που δημιουργείται με το πέρασμα των χρόνων και έχει ως αποτέλεσμα να στενεύει σταδιακά ο αυλός των αρτηριών αλλά και να δημιουργούνται θρόμβοι, δηλαδή πήγματα αίματος που μπορούν να την αποφράξουν.

Συνηθέστερη αιτία των αιμορραγικών εγκεφαλικών επεισοδίων είναι η αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση. Στην περίπτωση των αιμορραγιών όμως η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη καθώς μπορεί να εμπλέκονται και άλλες αιτίες όπως ανωμαλίες των αγγείων (ανευρύσματα και αγγειακές δυσπλασίες), συστηματικά νοσήματα κ.α.