Προσοχή: Τα αντιθαμβωτικά σπρέι και πανάκια για τα γυαλιά περιέχουν υψηλά επίπεδα επιβλαβών χημικών

Τα αντιθαμβωτικά σπρέι και τα πανάκια που χρησιμοποιούν πολλοί άνθρωποι στα γυαλιά τους, ειδικά τώρα που το με τις μάσκες για την COVID-19 τα γυαλιά θαμπώνουν πολύ περισσότερο, μπορεί να περιέχουν υψηλά επίπεδα ανά και πολυφθοριωμένων αλκυλικών ουσιών (PFAS), σύμφωνα με μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Duke.

Οι ερευνητές δοκίμασαν τέσσερα κορυφαία αντιθαμβωτικά σπρέι και πέντε κορυφαία αντιθαμβωτικά πανάκια που πωλούνται ελεύθερα στο διαδίκτυο. Διαπίστωσαν ότι και τα εννέα προϊόντα περιείχαν φθοροτελομερείς αλκοόλες (FTOH) και φθοριοτελομερή αιθοξυλικά (FTEOs). Πρόκειται για δύο τύπους PFAS που εν πολλοίς περνούν απαρατήρητες μέχρι τώρα.

Τα αντιθαμβωτικά για τα γυαλιά περιέχουν πολύ υψηλές ποσότητες PFAS

Η έκθεση σε ορισμένα PFAS, ιδιαίτερα στο υπερφθοροοκτανοϊκό οξύ (PFOA) και το υπερφθοροοκτανοσουλφονικό οξύ (PFOS), σχετίζεται με μειωμένη ανοσοποιητική λειτουργία, καρκίνο, νόσο του θυρεοειδούς και άλλες διαταραχές υγείας. Οι μητέρες και τα μικρά παιδιά μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε αυτές τις χημικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την αναπαραγωγική και αναπτυξιακή υγεία.

“Οι δοκιμές μας δείχνουν ότι τα αντιθαμβωτικά σπρέι περιέχουν έως και 20,7 χιλιοστόγραμμα (mg) PFAS ανά χιλιοστόλιτρο (ml) διαλύματος, που είναι μια αρκετά υψηλή συγκέντρωση”, δήλωσε ο Nicholas Herkert, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Duke’s Nicholas School of the Environment, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.

Επειδή τα FTOH και FTEO δεν έχουν ερευνηθεί επαρκώς, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη ποιους κινδύνους μπορεί να θέτουν για την υγεία, σημείωσε ο Herkert, αλλά η έρευνα δείχνει ότι όταν τα FTOH εισπνευστούν ή απορροφηθούν από το δέρμα, θα μπορούσαν να διασπαστούν στο σώμα σε PFOA ή άλλες μακρόβιες ουσίες PFAS που είναι γνωστό ότι είναι τοξικές. Επιπλέον, τα FTEO που χρησιμοποιήθηκαν και στα τέσσερα διαλύματα ψεκασμού, που αναλύθηκαν στη νέα μελέτη, εμφάνισαν σημαντική τοξικότητα που αλλάζει τα κύτταρα και αυξάνει την μετατροπή σε λιποκύτταρα σε εργαστηριακές δοκιμές, είπε ο ίδιος.

Ένας και μόνο ψεκασμός εκθέτει το άτομο σε πολύ υψηλά επίπεδα δυνητικά επικίνδυνων ουσιών

“Εάν υποθέταμε ότι τα FTOH και τα FTEO έχουν παρόμοια τοξικότητα με τα PFOA και PFOS, τότε ένας και μόνο ψεκασμός από αυτά τα αντιθαμβωτικά θα σας εκθέσει σε PFAS σε επίπεδα που είναι αρκετές τάξεις μεγέθους υψηλότερα από αυτά που θα λαμβάνατε από την κατανάλωση ενός λίτρου νερού, το οποίο περιέχει PFAS στο τρέχον υγειονομικό όριο της EPA για ασφαλή κατανάλωση, που είναι μόλις 70 νανογραμμάρια (ng) ανά λίτρο”, είπε ο Herkert.

“Είναι ανησυχητικό ότι προϊόντα που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι σε καθημερινή βάση για να μείνουν ασφαλείς κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 μπορεί να τους εκθέτουν σε διαφορετικό κίνδυνο”, δήλωσε η Heather Stapleton, διακεκριμένη καθηγήτρια περιβαλλοντικής χημείας στο πανεπιστήμιο του Duke. Ήταν εκείνη που ξεκίνησε την μελέτη, αφότου παρατήρησε τι αναγραφόταν στην ετικέτα των συστατικών σε ένα μπουκάλι αντιθαμβωτικού σπρέι που αγόρασε για την 9χρονη κόρη της.

“Κατά ειρωνικό τρόπο, το προϊόν διαφημιζόταν ως ασφαλές και μη τοξικό. Έγραφε να το ψεκάσεις στα γυαλιά σου και να το τρίψεις με τα δάχτυλά σου”, είπε η Stapleton.

Κανένα από τα άλλα οκτώ προϊόντα που δοκιμάστηκαν δεν ανέγραφε καν τα συστατικά του, πρόσθεσε, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο να διακρίνει κανείς εάν περιείχαν δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες, μέχρι τα αντιθαμβωτικά να αναλυθούν στο εργαστήριο χρησιμοποιώντας φασματομετρία μάζας υψηλής ανάλυσης.

Οι ερευνητές δημοσίευσαν την μελέτη τους στις 5 Ιανουαρίου 2022, στο περιοδικό Environmental Science & Technology.

Περιορισμοί της μελέτης

Επειδή η μελέτη τους είναι μόνο η δεύτερη στην ιστορία που επικεντρώνεται στα FTEO και είχε μικρό μέγεθος δείγματος, θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθούν αυτά τα αρχικά ευρήματα, είπαν οι ερευνητές. Μεγαλύτερες μελέτες που περιλαμβάνουν δοκιμές με ζωντανούς οργανισμούς είναι το λογικό επόμενο βήμα.

“Τα FTOH και τα FTEO θα μπορούσαν να είναι μεταβολικοί διαταράκτες, αλλά ο μόνος τρόπος να το καταλάβουμε είναι μέσω δοκιμών in vivo σε ολόκληρους ζωντανούς οργανισμούς. Κάναμε μόνο δοκιμές in vitro (σε εργαστηριακό δισκίο)”, εξήγησε ο Herkert.

Μελέτες με μεγαλύτερα μεγέθη δειγμάτων ενδέχεται επίσης να εντοπίσουν άλλες χημικές ουσίες που δεν έχουν αποκαλυφθεί και πιθανώς χρησιμοποιούνται στα σπρέι ή τα πανάκια για τα γυαλιά.

«Λόγω της COVID-19, περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ χρησιμοποιούν αυτά τα αντιθαμβωτικά σπρέι και πανάκια, για να μην θολώνουν τα γυαλιά τους όταν φορούν μάσκες ή ασπίδες προσώπου. Αξίζουν να γνωρίζουν τι υπάρχει στα προϊόντα που χρησιμοποιούν”, είπε χαρακτηριστικά η Stapleton.