Υγεία
Απαντήσεις σε ερωτήματα που απασχολούν τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και το κοινό αναφορικά με τη φαρμακευτική κάνναβη, έδωσε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Φαρμακολογίας και πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), Κατερίνα Αντωνίου, στη διάλεξη με τίτλο «Κανναβινοειδή: Φαρμακολογικές Ιδιότητες και Θεραπευτικές Εφαρμογές», που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
Η κ. Αντωνίου αναφέρθηκε εκτενώς στις φαρμακολογικές επιδράσεις των κανναβινοειδών στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, μέσω του «κανναβινοειδούς συστήματος» του εγκεφάλου, η λειτουργία του οποίου ρυθμίζεται με τους φυσιολογικούς μηχανισμούς των νευρομεταβιβαστών. Κανναβινόλη σε φαρμακευτική μορφή έχει χορηγηθεί σε σειρά νοσημάτων, κυρίως ερευνητικά μέχρι σήμερα. Οι ενδείξεις αφορούν κυρίως αντιεμετική δράση στη χημειοθεραπεία, ορεξιογόνο δράση για την αντιμετώπιση της καχεξίας που συνοδεύει διάφορα νοσήματα και αναλγησία, με βασικότερη την αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου και του πόνου στους καρκινοπαθείς.
Μελετώνται ακόμα αρκετές πιθανές ιατρικές χρήσεις για θεραπεία του γλαυκώματος, για αυτοάνοσα νοσήματα, Alzheimer, φλεγμονή, επιληψία και νευροψυχιατρικές διαταραχές. Η έρευνα, επίσης, έχει στραφεί και στην ανάπτυξη νέων σκευασμάτων, τα οποία όμως δεν περιέχουν το κύριο ψυχοδραστικό συστατικό THC, το οποίο προκαλεί ευφορία και εξάρτηση.
Αυτή τη στιγμή, σε εξέλιξη βρίσκονται περίπου 600 μελέτες από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) και άλλες τόσες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA). Στην Ιταλία έχει δημιουργηθεί μητρώο ασθενών για να καταγραφεί το αποδεδειγμένο όφελος στην αντιμετώπιση του πόνου.
Οι κύριες επιδράσεις που έχουν καταγραφεί αφορούν κυρίως:
Αναλγησία
Υποκινητικότητα/ μειωμένη εγρήγορση
Διαταραχή στην ισορροπία και στον συντονισμό των κινήσεων
Δυσκολία στη προσοχή και τη μνήμη
Διέγερση της όρεξης
Αγγειοδιαστολή
Υπόταση
Ταχυκαρδία
Μείωση ενδοφθάλμιας πίεσης.
Η χρόνια χορήγηση μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση, τόνισε η πρόεδρος του ΕΟΦ, το προφίλ όμως είναι άτυπο και βασίζεται σε ένα «μοντέλο» διαφορετικό από εκείνο των οπιοειδών ή του αλκοόλ. Έχει καταγραφεί σύνδρομο στέρησης, άγχος, κατάθλιψη, σύνδρομο έλλειψης κινήτρου, καθώς και ψυχιατρική συμπτωματολογία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κ. Αντωνίου, οι φαρμακευτικές επιδράσεις της κανναβινόλης είναι εντονότερες στους εφήβους, ιδίως όσον αφορά στις διαταραχές του χωρικού και χρονικού προσδιορισμού και στο θυμικό, ενώ υπογράμμισε ότι η χρήση κατά την περίοδο της εφηβείας έχει συνδυαστεί με την ανάπτυξη επεισοδίων ψυχωσικού τύπου κατά την ενηλικίωση. Έγινε, επίσης, εκτενής αναφορά στις αλληλεπιδράσεις με τυχόν ταυτόχρονη λήψη άλλων φαρμάκων, κυρίως ψυχοφαρμάκων, αντι-υπερτασικών και άλλων.
«Φάρμακο χωρίς παρενέργειες, δεν είναι φάρμακο» ανέφερε χαρακτηριστικά η πρόεδρος του ΕΟΦ, στο πόρισμα της οποίας βασίστηκε άλλωστε και η νομική ρύθμιση για τη μεταφορά της κάνναβης και της ρητίνης της από τον πίνακα Α ταξινόμησης ναρκωτικών ουσιών στον πίνακα Β και στη συνέχεια το νομοσχέδιο για την καλλιέργεια και επεξεργασία τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα (ο πίνακας Β περιλαμβάνει ουσίες με υψηλό κίνδυνο κατάχρησης οι οποίες, όμως, χορηγούνται για θεραπευτικούς σκοπούς, κυρίως για την παυσίπονη δράση τους, π.χ. μορφίνη).
Ιδιαίτερα τονίστηκε η αναγκαιότητα για εκπαίδευση και πιστοποίηση των ιατρών στη χορήγηση και συνταγογράφηση φαρμακευτικών σκευασμάτων κανναβινόλης.
Στη συζήτηση που ακολούθησε ο διευθυντής του Ινστιτούτου, Καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης, δήλωσε: «Είναι σωστό και σκόπιμο να επιτραπεί η ιατρική χρήση των κανναβινοειδών, δεδομένου ότι άλλα πολύ ισχυρότερα φάρμακα που επιδρούν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, όπως η μορφίνη, η πεθιδίνη, η κωδεΐνη, τα βαρβιτουρικά κ.α. χρησιμοποιούνται ευρύτατα και βοηθούν τους ασθενείς επί πολλά χρόνια. Η δοσολογία, οι ενδείξεις, οι αντενδείξεις και οι παρενέργειες των φαρμάκων αυτών, περιγράφονται σαφώς στη σύγχρονη φαρμακολογία και το ίδιο αναμένεται ότι θα συμβεί και με τα κανναβινοειδή. Οπωσδήποτε βέβαια, η ιατρική χρήση των κανναβινοειδών δεν πρέπει ποτέ να αποτελέσει την κερκόπορτα για την ελεύθερη χρήση των προϊόντων αυτών για οποιοδήποτε άλλο λόγο. Η ιατρική κοινότητα αντιμετωπίζει θετικά και με αυξημένο αίσθημα ευθύνης την ιατρική χρήση των κανναβινοειδών, η οποία όμως προϋποθέτει αυστηρά ελεγχόμενη συνταγογράφηση, στο πρότυπο χορήγησης οπιοειδών, βαρβιτουρικών και άλλων ναρκωτικών αναλγητικών φαρμάκων».
