Πονάει η μέση σας; – Πότε και γιατί πρόκειται για σοβαρό φαινόμενο;

Ο πόνος στη μέση είναι ένα πολύ σύνηθες φαινόμενο για μικρούς και μεγάλους. Γιατί μας συμβαίνει όμως αυτό; Είναι σοβαρό;

Οι πόνοι στη μέση μπορεί να προκαλούνται από πολλούς διαφορετικούς ιστούς (μεσοσπονδύλιοι δίσκοι ,σπόνδυλοι , σύνδεσμοι, μύες , νευρικές δομές και περιτονίες). Ταυτόχρονα πολλές άλλες ασθένειες μπορούν να βλάψουν αυτούς τους ιστούς. Στους περισσότερους ασθενείς με πόνο στη μέση η αιτία είναι συνήθως «καλοήθης «. Ωστόσο κατά την διάρκεια της αρχικής ιατρικής εκτίμησης η σκέψη πάει σε πιο σπάνιες (1%) αλλά σοβαρές αιτίες πόνου.

Η ορθοπεδικός Άννα Λεντή απαντά στις ερωτήσεις σας.

Όταν σας επισκέπτεται ένας ασθενής με πόνο στη μέση , σκέφτεστε αμέσως το «κακό σενάριο» ;

Όχι όταν μιλάμε για έναν τυπικό πόνο στη μέση σε έναν ασθενή με ελεύθερο ιατρικό ιστορικό ο οποίος διαρκεί λιγότερο από 6 εβδομάδες , βελτιώνεται σταδιακά με συντηρητική αγωγή και δεν συνοδεύεται από άλλα σοβαρότερα συμπτώματα . Ένας τέτοιος πόνος «σπονδυλικής προέλευσης » μπορεί ακόμα και να επεκτείνεται στα κάτω άκρα ,να συνοδεύεται από κράμπες, αίσθημα βελονών ή και μουδιάσματος κτλ.

Είναι ένας πόνος που προέρχεται τις περισσότερες περιπτώσεις από εκφύλιση των δομών της σπονδυλικής στήλης ή από επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς που συσσωρεύονται και εκδηλώνονται σταδιακά ή ξαφνικά και μπορούμε με ασφάλεια να δεχτούμε ότι υπάρχει ένα «καλόηθες» πρόβλημα στην σπονδυλική στήλη του ασθενούς .

Ποιά είναι τα συμπτώματα αυτά που θα σας κάνουν να σκεφτείτε ότι έχετε να αντιμετωπίσετε έναν ασθενή με πόνο στη μέση προκαλούμενο από άλλη σοβαρή αιτία που μπορεί ακόμα και να μην προέρχεται από την σπονδυλική στήλη ;

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα ή συνδυασμός αυτών που μπορεί κανείς να σκεφτεί ένα σοβαρό ιατρικό πρόβλημα ως αιτία του πόνου στη μέση . Για παράδειγμα :

– Σε νεαρούς ασθενείς , η πρωινή δυσκαμψία που διαρκεί περισσότερο από 30 λεπτά και επιδεινώνεται στην ηρεμία , μπορεί να αποτελεί σημείο φλεγμονώδους αρθρίτιδας όπως είναι η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα .
– Άλλα συνοδευτικά συμπτώματα όπως ανεξήγητη απώλεια βάρους ,αίσθημα κόπωσης , επίμονος , προοδευτικά επιδεινούμενος πόνος που δεν υφίεται με την ανάπαυση ή μας ξυπνάει την νύχτα , μπορεί μα αποτελούν σημεία κακοήθειας γεγονός σπάνιο αλλά που αξίζει τον κόπο να αποκλεισθεί .
– Πόνος που επιδεινώνεται με την βάδιση σε ανηφορικό δρόμο είναι πιο συχνός σε περιφερική αρτηριοπάθεια , απόφραξη δηλαδή των αιμοφόρων αγγείων που μεταφέρουν αίμα στα κάτω άκρα . Οι ασθενείς με περιφερική αρτηριοπάθεια δεν θα βελτιώσουν τον πόνο στα άκρα αν σκύψουν προς τα εμπρός , μια θέση που ανακουφίζει ασθενείς με σπονδυλική στένωση.
-Αν τα συμπτώματα επιδεινώνονται στην διάρκεια της νύχτας ενώ βελτιώνονται με την άσκηση , η νευροπάθεια θεωρείται πιθανότερη διάγνωση .

Ποιες είναι λοιπόν οι πιο σοβαρές αιτίες πόνου στη μέση και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους.

Οι αιτίες αυτές δεν είναι πολύ συχνές ( 1%) και συνήθως προκαλούν τέτοια συμπτώματα που δεν μπορείς παρά να τα πάρεις σοβαρά. Επειδή είναι πολύ σοβαρές , θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο της ύπαρξης τους . Κάποιες από αυτές τις αιτίες δεν γίνονται αντιληπτές στα πρώτα στάδια . Τέτοιες αιτίες είναι :

1. Όγκοι γύρω από την σπονδυλική στήλη πρωτοπαθείς ή μεταστατικοί . Μερικοί καρκίνοι στα πρώιμα στάδιά τους είναι δύσκολο να διακριθούν από μια συνηθισμένη οσφυαλγία— και αυτό είναι ένα διαγνωστικό πρόβλημα που απασχολεί τον ιατρό. Αυτό συμβαίνει καθώς δεν είναι εύκολο να παραγγέλνει για κάθε ασθενή με οσφυαλγία προωθημένες εξετάσεις για καρκίνο απλά για να αποκλείσει την πιθανότητα του να είναι (“just in case” ) . Βέβαια οι περισσότεροι καρκίνοι και τα καταστροφικά τους αποτελέσματα δεν θα αργήσουν να προκαλέσουν άλλα σοβαρά και διακριτά συμπτώματα ,όχι πολύ πριν η οσφυαλγία αποτελέσει την αιτία που θα κάνει τον ασθενή να ζητήσει ιατρική βοήθεια .Τα καλά νέα είναι ότι είναι σχετικά εύκολο να διαγνώσει κανείς έναν καρκίνο από την στιγμή που θα αρχίσει να τον ψάχνει έτσι ώστε η απάντηση στο δίλημμα αυτό είναι απλά να υποβάλλεται ο ασθενής στην σωστή εξέταση την σωστή στιγμή και όχι πριν . Αρκετά ήδη όγκων μπορούν να προκαλέσουν πόνο στη μέση με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά όπως προοδευτική αύξηση της έντασής του που συνήθως δεν μεταβάλλεται με την αλλαγή θέσης ή με την δραστηριότητα ,επιδεινώνεται την νύχτα και συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα από την πρωτοπαθή εστία .

1. Περισπονδυλικές Λοιμώξεις
Λοιμώξεις της σπονδυλικές στήλης ( σπονδυλίτιδα , αποστήματα ) ή γύρω από αυτήν είναι δύσκολο να ανιχνευτούν για μεγάλο διάστημα . Συνήθως σε αυτές αρχικά υπάρχει ένα σημείο ευαισθησίας εύκολα καθοριζόμενο που στη συνέχεια γίνεται βύθιος σταθερός πόνος , η σπονδυλική στήλη άκαμπτη και σε κάποιες περιπτώσεις εκδηλώνεται πυρετός και αίσθημα κακουχίας.

2. Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής Αύξηση της διαμέτρου ( σχηματισμός σαν μπαλόνι ) της κεντρικής μεγάλης αρτηρίας που διατρέχει παράλληλα την σπονδυλική στήλη.
Ο πόνος είναι παλμικός και συγχρονισμένος με τους σφυγμούς της καρδιάς . Εκδηλώνεται συνήθως σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο για καρδιακή νόσο , ηλικιωμένους , υπέρβαρους , υπερτασικούς και διαβητικούς ασθενείς .

3. Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα Φλεγμονώδης αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης . Ο πόνος ξεκινά πολύ πριν την μέση ηλικία και αυξάνεται προοδευτικά και απρόβλεπτα , βελτιώνεται με την δραστηριότητα και άσκηση αλλά όχι με την ανάπαυση , πρώιμη δυσκαμψία και ίσως συμπτώματα από άλλα σημεία του σώματος .

4. Σπονδυλικά Κατάγματα Ασθενείς με ιστορικό τραυματισμού ή ηλικιωμένοι ασθενείς με οστεοπόρωση μπορεί να έχουν υποστεί σπονδυλικό κάταγμα ακόμα και με μικρής βίας τραυματισμό. Ασθενείς που αναφέρουν λήψη κορτιζόνης μπορεί επίσης να έχουν επίσης υποστεί αυτόματα κατάγματα σπονδυλικής στήλης. Τα κατάγματα αυτά συνήθως συμβαίνουν στην θωρακοοσφυική μοίρα της σπονδυλικής στήλης . Όταν διαπιστωθεί ένα τέτοιο κάταγμα στην ανώτερη θωρακική μοίρα τότε υποπτευόμαστε υποκείμενη κακοήθεια που πρωτοπαθή εστία κακοήθειας που πρέπει να διερευνηθεί.

Τι πρέπει να κάνει κάποιος που έχει εμμένουσα οσφυαλγία και υποψιάζεται κάτι πιο σοβαρό και που δεν αφορά στη σπονδυλική στήλη;

Ένα πράγμα μόνο μπορεί κάνεις να πει . Επισκεφτείτε ένα ιατρό , συνήθως έναν ειδικό για θέματα σπονδυλικής όπως ο ορθοπαιδικός χειρουργός . Κάθε κατάσταση που μιμείται σπονδυλικά προβλήματα έχει την δική της θεραπεία όμως το πρώτο και σημαντικότερο είμαι να γίνει ακριβής διάγνωση .
Υπάρχουν εξετάσεις και διαγνωστική στρατηγική που μπορεί ο ιατρός να εφαρμόσει προκειμένου να καταλήξει με ασφάλεια στην ανάδειξη των αιτιών του οσφυϊκού πόνου . Η διεξοδική κλινική εξέταση , τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό συμβάλουν επίσης καθοριστικά στην πορεία προς στην σωστή διάγνωση ενός σοβαρού ιατρικού προβλήματος .