Μπορεί ο εγκέφαλος να μειώσει ή να αυξήσει τον πόνο που νιώθουμε;

Ο πόνος είναι η δυσάρεστη αίσθηση που συνήθως προκύπτει από ένα πολύ έντονο σωματικό ερέθισμα. Ο πόνος βιώνεται υποκειμενικά καθώς επηρεάζεται από την κατάσταση του εγκεφάλου μέσα στον οποίο σχηματίζεται η αίσθηση και ο πόνος ως προέκτασή της.

Η αντίληψη του πόνου είναι ουσιαστική για την επιβίωση, αλλά η ένταση με την οποία τον αισθανόμαστε μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί: για παράδειγμα, στρατιώτες που τραυματίστηκαν σε μάχη δεν θυμούνται να αισθάνθηκαν τίποτα τη στιγμή του τραυματισμού. Ενα άλλο παράδειγμα, είναι μία γυναίκα από τη Σκωτία, η οποία δεν νιώθει εύκολα τον πόνο, καθώς είχε σπάσει το χέρι της όταν ήταν μικρή και δεν είχε πάρει… είδηση.

Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε χτες στην αμερικανική επιστημονική επιθεώρηση «Cell Reports», ενδιαφέρεται για το εγκεφαλικό κύκλωμα που είναι υπεύθυνο για την αύξηση ή τη μείωση των σημάτων πόνου. Η έρευνα αυτή, συγκρίνει αυτόν τον μηχανισμό με τον τρόπο με τον οποίο ένας θερμοστάτης ελέγχει τη θερμοκρασία σε ένα δωμάτιο του σπιτιού.

Η Γιαριμάρ Καρασκιγιό, επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης και ερευνήτρια στο αμερικανικό Εθνικό Κέντρο Συμπληρωματικής και Ενοποιημένης Υγείας (National Center for Complementary and Integrative Health -NCCIH), δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η εγκεφαλική περιοχή που είναι υπεύθυνη γι’ αυτόν τον μηχανισμό είναι η κεντρική αμυγδαλή, περιοχή που διαδραματίζει καίριο ρόλο στην αποκωδικοποίηση των συναισθημάτων.

Ο ρόλος της κεντρικής αμυγδαλής στον πόνο
Σύμφωνα με την έρευνα, η αμυγδαλή φαίνεται να παίζει διπλό ρόλο. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι από τη μία η δραστηριότητα της αμυγδαλής στους νευρώνες, που εκφράζουν την πρωτεΐνη κινάση C δέλτα, ενισχύει την αίσθηση του πόνου, ενώ η λειτουργία της στους νευρώνες, που εκφράζουν τη σωματοστατίνη, αναστέλλει την αίσθηση του πόνου.

Η κεντρική αμυγδαλή δεν είναι εξ ολοκλήρου υπεύθυνη για τη διαχείριση του πόνου. Ο ρόλος της είναι, για παράδειγμα, να αντιδρά στο στρες ή το άγχος που ενισχύουν τον πόνο ή ακόμα να βοηθά το άτομο να στρέψει την προσοχή του σε μια άλλη εργασία μειώνοντας την αντίληψη του πόνου.

Η αίσθηση του πόνου είναι μια ουσιαστικής σημασίας προειδοποίηση ότι το άτομο χρειάζεται βοήθεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστούν αυτοί που πάσχουν από σκωληκοειδίτιδα ή παθαίνουν καρδιακή προσβολή.

Οι άνθρωποι που γεννιούνται με αναισθησία στον πόνο συχνά δεν συνειδητοποιούν τη σοβαρότητα των τραυματισμών τους και ως εκ τούτου διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο θανάτου.

Δεν είναι κάθε πόνος χρήσιμος
Παρόλα αυτά, κάθε πόνος δεν είναι χρήσιμος. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του 2012 περίπου το 11% των ενηλίκων Αμερικανών αισθάνονται σωματικό πόνο κάθε μέρα.

Αυτό συχνά οδηγεί σε εξάρτηση από αναλγητικά φάρμακα, όπως τα οπιοειδή, ή ακόμα σε προσπάθειες αυτοΐασης μέσω ψευδεπίγραφων ή παράνομων φαρμάκων που περιλαμβάνουν όλο και πιο συχνά φαιντανύλη, ένα επικίνδυνο οπιοειδές εξαιρετικά ισχυρής σύνθεσης.

Κατανοώντας καλύτερα τους εγκεφαλικούς μηχανισμούς, που είναι υπεύθυνοι για τον πόνο, οι ερευνητές φιλοδοξούν να ανακαλύψουν καλύτερες θεραπείες που θα στοχεύουν αποκλειστικά στην αντιμετώπιση των άχρηστων μορφών πόνου.

«Η υγιής αντίδραση είναι: αισθάνεστε έναν πόνο, σας δείχνει ότι κάτι δεν πάει καλά, φροντίζετε τον εαυτό σας και ο πόνος περνάει» εξηγεί η Καρασκιγιό.

«Στην περίπτωση χρόνιου πόνου, αυτός δεν είναι παραγωγικός, το σύστημα έχει μπλοκάρει. Αν καταφέρουμε να εντοπίσουμε αυτό που μπλοκάρει το σύστημα θα μπορέσουμε να αντιστρέψουμε αυτό το φαινόμενο», κατέληξε η ίδια.