Ιλαρά: Η Ουκρανία καταλύτης για πιθανή πανδημία στην Ευρώπη

Η βαθιά δυσπιστία των Ουκρανών πολιτών για τους εμβολιασμούς επέτρεψε στην ιλαρά, έναν ιό που, σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, σκοτώνει 367 παιδιά την ημέρα παγκοσμίως, να αναπτυχθεί σε επίπεδο επιδημίας στην χώρα, μολύνοντας περισσότερους από 58.000 ανθρώπους μόνο μέσα στο 2019.

Η ιλαρά, μία από τις πλέον μεταδοτικές ασθένειες στον κόσμο, έχει εξαπλωθεί μέσω της Ουκρανίας πρόσφατα σε Πολωνία, Ρουμανία και Γερμανία, ενώ πιστεύεται ότι πολλά κρούσματα σε Ισραήλ και Νέα Υόρκη συνδέονται με ταξιδιώτες από Ουκρανία.

Το αντιεμβολιαστικό κίνημα έχει αναπτυχθεί πολύ σε πολλές κοινότητες. Στην Ουκρανία, όλο και περισσότεροι γονείς αμφισβητούν, ή καθυστερούν τα εμβόλια των παιδιών τους. Οι αμφιβολίες τους έχουν τις ρίζες τους σε ένα αδύναμο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, στη διαφθορά και τη δυσπιστία προς την εξουσία. Με τις φήμες να διογκώνονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι αμφιβολίες για τα εμβόλια έχουν μετατρέψει τη χώρα σε αδύναμο κρίκο στην προσπάθεια παγκόσμιας ανοσίας κατά των μολυσματικών ασθενειών, λένε οι ειδικοί της δημόσιας υγείας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) χαρακτήρισε πέρυσι την “διστακτικότητα εμβολιασμού” ως μια από τις 10 μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία.

Σαρώνει η ιλαρά στην Ουκρανία

Από το 2017, η ιλαρά έχει μολύνει 115.000 άτομα στην Ουκρανία και 41 πέθαναν, εκ των οποίων τα 25 ήταν παιδιά, σύμφωνα με την UNICEF. Η πόλη του Κιέβου, η οποία έχει 3 εκατομμύρια κατοίκους, είχε μόλις 87 περιπτώσεις ιλαράς το 2017. Τον Ιανουάριο και τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, κατέγραψε 5.000 κρούσματα.

Οι επιζώντες μπορούν να υποφέρουν από μακροχρόνιες επιπλοκές, ή αναπηρίες όπως τύφλωση, κώφωση ή εγκεφαλική βλάβη.

Είναι ένας αγώνας σε πολλά μέτωπα. Έρευνες δείχνουν ότι τα εμβόλια σώζουν ζωές, αλλά μόνο το ήμισυ του πληθυσμού της Ουκρανίας το πιστεύει αυτό, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο από την Wellcome Trust της Βρετανίας, βασισμένη σε μια έρευνα επί 140.000 ατόμων από 140 χώρες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 84% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι πιστεύει ότι τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά. Στην Ουκρανία αυτό το ποσοστό φτάνει μόλις το 50%.

Στο διαδίκτυο, πολλοί Ουκρανοί διατυπώνουν ανησυχίες για “κακής ποιότητας συστατικά” στα παιδικά εμβόλια και εξαπλώνουν θεωρίες συνωμοσίας ότι τα εμβόλια είναι κάποιου είδους σκοτεινή προσπάθεια των φαρμακευτικών εταιρειών και των κυβερνήσεων, για να κερδίσουν χρήματα και να ελέγχουν τον πληθυσμό. Στην πραγματικότητα, τα περισσότερα εμβόλια είναι προϊόντα με χαμηλό περιθώριο κέρδους για τους κατασκευαστές φαρμάκων.

Η αποτροπή του εμβολιασμού αποδυναμώνει την άμυνα των ανθρώπων σε “νεκρές” ασθένειες, όπως η πολιομυελίτιδα, που προκαλεί παράλυση και εξαλείφθηκε στην Ευρώπη το 2002. Δύο παιδιά στην Ουκρανία παρέλυσαν από πολιομυελίτιδα το 2015, το πρώτο ξέσπασμα της νόσου στην Ευρώπη από το 2010, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.

Παγκόσμιο πρόβλημα αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία

“Δεν είναι μόνο πρόβλημα για τα παιδιά και τον λαό της Ουκρανίας, είναι πραγματικά ένα παγκόσμιο θέμα”, δήλωσε η Lotta Sylwander, επικεφαλής της UNICEF στην Ουκρανία. “Η επικοινωνία και ο τρόπος που ταξιδεύουμε σημαίνει ότι αυτό επηρεάζει τους ανθρώπους και τα παιδιά σε όλο τον κόσμο”, πρόσθεσε.

Από την πλευρά της, η ουκρανική κυβέρνηση αναφέρει ότι η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας και έχει δημιουργήσει μια ιστοσελίδα για την αποτροπή των μύθων σχετικά με τον εμβολιασμό. Έχει περάσει νόμο που απαγορεύει σε παιδιά χωρίς πιστοποιητικό εμβολιασμού να πάνε στο σχολείο.

Αλλά το 2016, μόνο τα μισά μωρά και παιδιά στην Ουκρανία που θα έπρεπε να είχαν ανοσοποιηθεί κατά ασθενειών όπως η ιλαρά, η παρωτίτιδα, η πολιομυελίτιδα και ο τετάνος είχαν κάνει τα αντίστοιχα εμβόλια, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Ουκρανίας.

Τα ποσοστά ανοσοποίησης πρέπει γενικά να είναι περίπου στο 95% επί τους πληθυσμού για να επιτευχθεί η “ανοσία αγέλης” που μπορεί να προστατεύσει ολόκληρο τον πληθυσμό, λέει ο ΠΟΥ.

Η ιλαρά είναι πιο μεταδοτική από τη γρίπη, τη φυματίωση και τον Έμπολα. Ο ιός που την προκαλεί παραμένει στον αέρα και στις επιφάνειες για περισσότερο από μία ώρα μετά από την μετακίνηση ενός μολυσμένου ατόμου. Έτσι, σε έναν απροστάτευτο πληθυσμό, κάθε μολυσμένο άτομο, κατά μέσο όρο, θα το μεταδώσει σε 12 έως 18 άλλα άτομα, λένε οι ειδικοί.

Ελλιπής ενημέρωση και δυσπιστία είναι καταλύτες για το αντιεμβολιαστικό κίνημα στην Ουκρανία

Στην Ουκρανία οι φήμες και η δυσπιστία είναι εξίσου… μεταδοτικές με την ιλαρά.

Οι ανησυχίες ορισμένων γονέων προέρχονται από το ίδιο το σύστημα υγείας. Η Ουκρανία δεν έχει καθολική υγειονομική περίθαλψη και θεωρείται ότι είναι πιο διεφθαρμένη από τα γειτονικά της κράτη, σύμφωνα με την Transparency International.

Πολλά νοσοκομεία έχουν μεγάλα προβλήματα σταθερής ηλεκτροδότησης, κάτι που θέτει σε κίνδυνο παρτίδες εμβολίων που διατηρούνται στο ψυγείο. Έχει διαπιστωθεί ότι κάποια εμβόλια μπορεί να μην έχουν συντηρηθεί σωστά και ως εκ τούτου είναι αναποτελεσματικά.

Το 2008, ένα 17χρονο αγόρι πέθανε λίγο μετά τη χορήγηση ενός εμβολίου ιλαράς-ερυθράς. Τότε, η κυβέρνηση της Ουκρανίας ανέστειλε το πρόγραμμα ανοσοποίησης για να ερευνήσει το περιστατικό. Δεν βρήκε καμία σχέση του εμβολίου με το θάνατο του αγοριού. Αλλά μέχρι τότε, λένε οι υγειονομικοί υπάλληλοι, η ζημιά στην εμπιστοσύνη του κοινού είχε γίνει.

Στο παρελθόν, η παροχή εμβολίων διαταράχθηκε επίσης από ένα αδιαφανές σύστημα προμηθειών φαρμάκων ,το οποίο επέτρεψε σε διεφθαρμένους αξιωματούχους να κάνουν συμφωνίες για προσφορές με ελάχιστη εξωτερική επίβλεψη. Οι ασθενείς που πιστεύουν ότι τους δίνουν φάρμακα χαμηλών προδιαγραφών λένε ότι συχνά πληρώνουν για να πάνε ιδιωτικά ή δωροδοκούν κάποιον γιατρό για να πάρουν αυτό που χρειάζονται.

Οι ίδιοι οι γιατροί είναι μέρος του προβλήματος. Οι γονείς που δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους, δωροδοκούν έναντι μικρού ποσού κάποιον γιατρό για να τους γράψει ένα ψεύτικο πιστοποιητικό. Μέχρι και ιστοσελίδες υπάρχουν για να βρει κανείς ψευδή έγγραφα, που διαβεβαιώνουν ότι ένα παιδί έχει κάνει όλα τα εμβόλια ανοσοποιήσεις, έναντι περίπου 9 έως 12 δολάρια το χρόνο.