Το κρίσιμο λεπτό που προλαμβάνει τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί μείζον πρόβλημα υγείας στην εποχή μας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες περί τα 400.000 – 460.000 άτομα πεθαίνουν από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο στα Τμήματα Επειγόντων ή πριν φθάσουν στο νοσοκομείο. Στην Ευρώπη ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αντιπροσωπεύει περίπου το 20% όλων των θανάτων. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, τα στοιχεία είναι ισχνά, βάσει στατιστικών εκτιμάται όμως ότι στην Αττική καταγράφονται κάθε χρόνο 2.500 περιστατικά αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, εκ των οποίων το 16% σε δημόσιους χώρους.

Παρά το αιφνίδιο που είναι συνυφασμένο με το ιατρικό αυτό πρόβλημα, υπάρχει δυνατότητα αντιμετώπισης: η γρήγορη πρόσβαση σε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση και απινίδωση αυξάνει την επιβίωση κατά 75%, ενώ άλλες εκτιμήσεις αναφέρουν πως 9 στα 10 άτομα που βρίσκονται αντιμέτωπα με αυτήν την κατάσταση, εάν δεχθούν απινίδωση μέσα στο πρώτο λεπτό, θα επιβιώσουν.

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος είναι ο απροσδόκητος, ο «ξαφνικός» θάνατος, που συμβαίνει σε άτομο που φαίνεται υγιές ή σε κάποιον που πάσχει από μια χρόνια ασθένεια, αλλά στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο βρίσκεται σε σταθερή κατάσταση ή σε βελτίωση και επέρχεται μέσα σε 1 ώρα από την εμφάνιση κάποιων ενοχλημάτων.

Η πρόληψη του αιφνιδίου αρρυθμικού καρδιακού θανάτου είναι μια από τις προκλήσεις των συγχρόνων συστημάτων δημόσιας υγείας.

Που οφείλεται ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος μπορεί να οφείλεται σε οξεία μηχανική δυσλειτουργία της καρδιάς, όπως στην περίπτωση ενός εκτεταμένου οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου που οδηγεί σε οξεία μη αντιρροπούμενη καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε σοβαρή αρρυθμία η οποία επηρεάζει άμεσα την αιμοδυναμική κατάσταση του ασθενούς, όπως η κοιλιακή ταχυκαρδία και η κοιλιακή μαρμαρυγή.

Η μόνη δυνατότητα επαναφοράς της καρδιακής λειτουργίας είναι η άμεση ιατρική παρέμβαση και η χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος – απινίδωση, πως ονομάζεται.

Η απινίδωση γίνεται με ειδικό μηχάνημα που ονομάζεται εξωτερικός απινιδωτής, για την ανάταξη του παθολογικού ρυθμού σε κανονικό φλεβοκομβικό ρυθμό.

Ο εξωτερικός απινιδωτής είναι μηχάνημα που βρίσκεται σε όλα τα Νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας της χώρας και χρησιμοποιείται από το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό για την αντιμετώπιση της καρδιακής ανακοπής.

Παράλληλα όμως υπάρχουν και οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές οι οποίοι είναι πιο απλοί στη χρήση τους και μπορούν με μια μικρή εκπαίδευση να χρησιμοποιηθούν και από μη ιατρικό προσωπικό, καθώς καθοδηγούν τον χρήστη με ηχητικές οδηγίες, αναλόγως την κατάσταση του ασθενούς.

Μάλιστα, στόχος της Καρδιολογικής κοινότητας είναι να τοποθετηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές σε διάφορους πολυσύχναστους χώρους όπως αεροδρόμια και αεροπλάνα, γήπεδα και άλλους αθλητικούς χώρους ή γενικότερα σε χώρους όπου υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης περιστατικού αιφνίδιου θανάτου.

Ο εμφυτεύσιμος απινιδωτής

Βασική αρχή της πρόληψης βεβαίως είναι η πρώιμη διάγνωση της υποκείμενης καρδιοπάθειας που προκαλεί τον αιφνίδιο θάνατο και η αντιμετώπιση της. Αυτό σημαίνει πως σε περίπτωση που υπάρχει ήδη εγκατεστημένη σοβαρή καρδιακή νόσος, για την πρόληψη του αιφνίδιου θανάτου, εκτός από την ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή έχουμε ένα ισχυρό όπλο στη θεραπευτική μας φαρέτρα που λέγεται αυτόματος εμφυτεύσιμος απινιδωτής.

Ο αυτόματος εμφυτεύσιμος απινιδωτής είναι συσκευή χορήγησης ηλεκτρικού ρεύματος σαν τον εξωτερικό απινιδωτή, αλλά μικρού μεγέθους που τοποθετείται υποδόρια σαν ένας βηματοδότης. Έτσι ο ασθενής, ενώ συνεχίζει κανονικά τη ζωή του, είναι συνεχώς προστατευμένος έχοντας τον απινιδωτή σαν ασπίδα απέναντι σε επικίνδυνη για τη ζωή αρρυθμία 24 ώρες το 24ωρο.