Χειρουργική μάσκα για προστασία από τη γρίπη: Μας προφυλάσσει ή όχι;

Τα κρούσματα γρίπης στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να πυκνώνουν. Μέχρι την Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου, σημειώθηκαν τέσσερα σοβαρά κρούσματα, εκ των οποίων τον ένα θανατηφόρο. Η εύκολη μετάδοση του ιού της γρίπης με τα σταγονίδια από το στόμα ή τη μύτη, διευκολύνει την εξάπλωση της ασθένειας.

Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί επίσης με την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα. Τα σταγονίδια μπορούν να εκτιναχθούν έως και περίπου 2 μέτρα μακριά. Η χρήση χειρουργική μάσκας θεωρείται ευρέως ένα μέτρο πρόληψης και αποφυγής μόλυνσης από τον ιό. Η λανθασμένη λογική πίσω από αυτό; «Αφού έχει αποτέλεσμα για τους χειρουργούς, σίγουρα θα δουλέψει και για μένα».

Χειρουργική μάσκα: Εστία βακτηρίων

Η χειρουργική μάσκα δεν χρησιμεύει για να προστατεύσει τον χειρουργό αλλά για να εμποδίσει τα σταγονίδια από το στόμα ή τη μύτη του να εισέλθουν στην ανοιχτή πληγή του ασθενούς και να προκαλέσουν σηψαιμία. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι χειρουργικές μάσκες μπορούν να αποτελέσουν εστία βακτηρίων. Αν και έχουν σχεδιαστεί για να παγιδεύουν τα βακτήρια που εξέρχονται από τη μύτη και το στόμα, οι ερευνητές εντόπισαν βακτήρια και στο εξωτερικό τμήμα των χρησιμοποιημένων μασκών.

Επιπλέον, η χειρουργική μάσκα ως μέτρο αποφυγής μετάδοσης βακτηρίων και ιών είτε μόλυνσης από αυτά, δεν είναι πρακτική. Στην πρώτη περίπτωση, θεωρείται απίθανο οι μολυσμένοι άνθρωποι να κάνουν χρήση της μάσκας τις πρώτες τρεις με τέσσερις ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, οπότε το ιικό τους φορτίο είναι υψηλότερο και άρα πιο εύκολο να μεταδοθεί.

Στη δεύτερη περίπτωση, οι μάσκες θα μπορούσαν να αποτρέψουν την εισβολή του ιού της γρίπης στον οργανισμό εμποδίζοντας το χέρι να έρθει σε επαφή με το στόμα, τη μύτη ή ακόμα και τους οφθαλμούς, αφού ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και με την αφή. Βέβαια, οι άνθρωποι αγγίζουν πολύ συχνά το πρόσωπό τους χωρίς να το συνειδητοποιούν. Έρευνα από τη Νέα Νότια Ουαλία, αποκάλυψε ότι οι άνθρωποι αγγίζουν το πρόσωπό τους περίπου 23 φορές την ώρα.

Και στην κορυφή όλων, ποιος αντέχει να φορά τη μάσκα για τα ενδεδειγμένα -μεγάλα- χρονικά διαστήματα; Η αίσθηση της μάσκας είναι δυσάρεστη και καθιστά την επικοινωνία δύσκολη. Μια μελέτη διαπίστωσε πως μόνο το 21% των ανθρώπων είναι σε θέση να κρατήσει τις μάσκες για την συνιστώμενη ώρα.

Μη αποτελεσματική

Συχνά, ως βασικό επιχείρημα υπέρ της χρήσης χειρουργικών μασκών, χρησιμοποιείται μια έρευνα του 2009, η οποία συνέκρινε τις απλές χειρουργικές μάσκες με μια εξειδικευμένη με την ονομασία «αναπνευστήρας N95» – μια μάσκα με τέλεια εφαρμογή που μπορούσε να φιλτράρει το 95% τουλάχιστον των πολύ μικροσκοπικών σωματιδίων (0,3 micron) .

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο JAMA, διαπίστωσε ότι οι χειρουργικές μάσκες ήταν εξίσου αποτελεσματικές με τους αναπνευστήρες N95 στην πρόληψη της γρίπης, καθώς από τους 446 νοσοκόμους που συμμετείχαν στην έρευνα, σχεδόν ένας στους τέσσερις (24%) με απλή χειρουργική μάσκα προσβλήθηκε από τον ιό, όπως ακριβώς και το 23% αυτών που φορούσαν τον αναπνευστήρα N95. Ωστόσο, αφού και οι δύο ομάδες φορούσαν μάσκες, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε ποιο θα ήταν το ποσοστό επιμόλυνσης χωρίς τη χρήση τους.

Βασικά, δεν υπάρχουν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία που να ενισχύουν την επιχειρηματολογία υπέρ της μάσκας. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε τον ιό της γρίπης είναι να πλένετε τακτικά τα χέρια σας και να μην αγγίζετε το πρόσωπό σας.