Tι είναι η θρομβοκυττάρωση και πώς αντιμετωπίζεται;

Η αύξηση των αιμοπεταλίων (θρομβοκύτταρα) άνω των 450.000/μL καλείται θρομβοκυττάρωση.

Η Θρομβοκυττάρωση μπορεί να είναι είτε αντιδραστικού τύπου / Δευτεροπαθής, είτε αυτόνομη (Νεοπλασματικού τύπου) / Πρωτοπαθής.

Ποια είναι τα αίτια της αντιδραστικής Δευτεροπαθούς θρομβοκυττάρωσης;

Αναιμία: Απώλεια αίματος, Σιδηροπενία, αιμόλυση, θεραπεία με βιταμίνη Β12.

Λοιμώξεις: Ιογενείς, μικροβιακές, μυκοβακτηρίδια, μηκητιάσεις.

Φλεγμονές: μη-λοιμώδεις, Ρευματολογικές, τραύμα, κακοήθειες, εγκαύματα, ιστική βλάβη, έμφραγμα, μετεγχειρητικά παγκρεατίτις, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, έντονη άσκηση.

Μετά από Σπληνεκτομή.

Πού παράγονται τα αιμοπετάλια και ποια είναι η αποστολή τους;

Τα αιμοπετάλια παράγονται στον μυελό των οστών από τα μητρικά κύτταρα που ονομάζονται Μεγακαρυοκύτταρα και είναι κατ’ ουσίαν κυτταρικά θραύσματα δηλαδή είναι απύρηνα κύτταρα.

Οι φυσιολογικές τιμές των αιμοπεταλίων είναι 150.000/mL – 450.000/μL. Η αύξηση των τιμών καλείται θρομβοκυττάρωση και η ελάττωση θρομβοπενία.

Η κύρια αποστολή τους είναι στην έναρξη της αιμόστασης (αιμοπεταλιακή φάση με στόχο την επιδιόρθωση της αγγειακής (ενδοθηλιακής) βλάβης.

Ωστόσο, τα αιμοπετάλια συμμετέχουν και σε ανοσολογικές ανταποκρίσεις, στις διεργασίες της φλεγμονής, στις μεταστάσεις κ.α.

Ποια αιματολογικά νοσήματα συνοδεύονται από θρομβοκυτταρώσεις;

Η Ιδιοπαθής Θρομβοκυτταραιμία (IΘΚ) μαζί με την Αληθή Πολυκυτταραιμία και την Μυελοϊνωση ανήκει στα Μυελουπερπλαστικά νεοπλάσματα και συχνά συνδυάζεται με αγγειακά συμπτώματα (ερυθρομελαλγία, παροδικά αγγεικά εγκεφαλικά, και θρομβοαιμορραγικές επιπλοκές). Γενικώς, οφείλεται σε επίκτητες μεταλλάξεις των JAK-2, CALR ή MPL.

Όλα τα μυελοϋπερπλαστικά μπορεί να συνοδεύονται από θρομβοκυττάρωση, με κατ’ εξοχήν εκπρόσωπο την ΙΘΚ. Η διάγνωση της ιδιοπαθούς θρομβοκυτάρρωσης τίθεται:

α) Με τον αποκλεισμό των υπολοίπων Μυελοϋπερπλαστικών και των MDS.

β) Με την ανίχνευση των μεταλλάξεων JAK-2 (60%-65%), CALRET (20%-25%) ή MPL (3%). Δηλαδή περίπου στο 90% των ασθενών θα ανιχνεύεται κάποια μετάλλαξη.

Eίναι, κληρονομική η νόσος της ιδιοπαθούς θρομβοκυτταραιμίας;

Όχι. Διότι οι πλείστες των περιπτώσεων είναι σποραδικές.

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;

Το 45% των ασθενών είναι ασυμπτωματικοί.

Έτσι το 35% των ασθενών παρουσιάζει σπληνομεγαλία.

Το 21% θρομβωτικά συμβάματα.

Το 13% αγγειοκινητικά συμπτώματα (κεφαλαλγία, συγκοπτικά επεισόδια, άτυπο θωρακικό άλγος, δικτυωτή πελίωση, παροδικά οφθαλμολογικά συμβάματα (οφθαλμική ημικρανία, αμαύρωση Fugax και παλλόμενα σκοτώματα).

Παραισθησίες άκρων και ερυθρομελαλγία (καύσος επώδυνο άκρων χειρών – άκρων ποδών με συνοδό ερύθημα και θερμότητα).

Το 9% αιμορραγικά συμβάματα ενώ το 11% των γυναικών παρουσιάζουν απώλεια εμβρύου κατά την εγκυμοσύνη.

Oι στόχοι της θεραπείας

Η θεραπευτική προσέγγιση στοχεύει με την ελάττωση των συστηματικών θρομβώσεων και των θρομβώσεων στην μικροκυκλοφορία (αγγειοκινητικά συμβάματα).

Επιπροσθέτως, η επιβράδυνση ή αποφυγή της εξέλιξης σε Μυελοϊνωση ή σε Λευχαιμική εκτροπή.

Προγνωστική διαστρωμάτωση

1. Θρομβωτικά Συμβάματα:

Διεθνής προγνωστικός δείκτης του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) / IPSET.

1. Ηλικία άνω των 60 ετών.
2. Παρουσία καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου.
3. Ιστορικό θρομβώσεων.
4. Παρουσία της μετάλλαξης JAK-2V617F.

2. Αιμορραγικά Συμβάματα:

Ο κίνδυνος για μείζονα αιμορραγικά συμβάματα είναι < 5% κατά την διάρκεια της νόσου. Ο κίνδυνος αυτός δε μεγεθύνεται με την χρήση χαμηλών δόσεων ασπιρίνης (40-100 mg/ημέρα), εξαιρείται βεβαίως η περίπτωση ύπαρξης επίκτητης νόσου Von Willebrand (vWD).

3. Εξέλιξη της νόσου / εκτροπή σε οξεία Μυελογενή Λευχαιμία (AML) ή Μυελοσκλήρυνση (post – ET myelofibrosis):

Αυτή ανέρχεται στα 15 έτη σε 2% για AML και 4% για post – ET myelofibrosis.

Η συνολική επιβίωση στα 14,5 έτη, είναι παρόμοια με αυτήν του γενικού πληθυσμού για τις ίδιες ηλικίες και το ίδιο φύλο.

Oι θεραπευτικές επιλογές

Συνοπτικά είναι:

1. Χορήγηση χαμηλών δόσεων Ασπιρίνης (LDA):
1α. Σε παρουσία αγγειοκινητικών συμπτωμάτων LDA δύο φορές την ημέρα.
1β. Σε ασθενείς με θετικό JAK-2V617F και καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου ή σε ασθενείς με αγγειοκινητικά συμπτώματα τα οποία παραμένουν σε μονή χορήγηση LDA ή χορήγηση διπλής δόσεως LDA είναι επιβεβλημένη.

2. Χορήγηση κυτταρομειωτικής θεραπείας σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Η Ιντερφερόνη αναδύεται στην πρώτη επιλογή μαζί με την Υδροξυουρία από τους ειδήμονες παγκοσμίως στις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες του (ELNT, Μάιος 2018).
Η ιντερφερόνη δρα αντιϊκά, αντινεοπλασματικά ανοσοτροποποιητικά, αντιαγγειογενετικά, αποπτωτικά, κυτταρογενετικά, ιστοπαθολογικά και δεν είναι γοναδοτοξική και χορηγείται και σε εγκυμοσύνη.
Η Πεγκυλιωμένη μορφή χορηγείται ανά εβδομάδα, υποδορίως.
Η νεότερη μορφή Ropeginterferon alpha-2b, χορηγείται κάθε 2 εβδομάδες. Πρόσφατα δεδομένα (Ιανουάριος 2019) έδειξαν σε τυχαιοποιημένες συγκριτικές μελέτες ότι αυτή υπερτερεί της Υδροξυουρίας (στατιστικά σημαντικά), ενώ επιτυγχάνει και μοριακές υφέσεις οι οποίες υπό προϋποθέσεις μπορεί να οδηγήσουν και σε διακοπή της θεραπείας.

Η σημασία των ειδικών κέντρων και εμπειριών αποτυπώνεται χαρακτηριστικά σε στοιχεία της Mayo Clinic των ΗΠΑ (Απρίλιος 2017). Αναφέρουν ότι στο κέντρο τους μόνο το 12% συμφωνούσε στη διάγνωση και στη θεραπεία. Δηλαδή στην δεύτερη γνώμη το 88% άλλαξε είτε διάγνωση είτε θεραπεία.

Στο Metropolitan General με τις ιατρικές υπηρεσίες όπου συνεχώς αναβαθμίζονται, η Β’ Αιματολογική Κλινική έχοντας στελέχη / Κλινικούς Αιματολόγους με εμπειρία Νοσοκομειακή δεκαετιών όπου υποστηρίζεται από σύγχρονα εργαστήρια εξοπλισμένα με τεχνολογίες αιχμής εργαστηριακά και με μοριακούς δείκτες διερευνά – μελετά και διαχειρίζεται περιστατικά σε όλες τις περιπτώσεις Μυελοϋπερπλαστικών νεοπλασμάτων, ενώ για τον λειτουργικό έλεγχο των Αιμοπεταλίων έχει άριστη συνεργασία με το τμήμα Αιμόστασης του ΩΝΑΣΕΙΟΥ Καρδιοχειρουργικού Κέντρου.