Ο πλανήτης κυνηγάει το φάρμακο που θα μας φέρει τη «νίκη» απέναντι στην πανδημία – Η ελπίδα της χλωροκίνης

Στο κυνήγι του μαγικού φαρμάκου το οποίο θα καταπολεμά τον κορωνοϊό βρίσκεται τους τελευταίους δύο μήνες ο πλανήτης, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να προσπαθεί να συντονίσει, αλλά και να αξιολογήσει έναν μεγάλο αριθμό ερευνών και μελετών χιλιάδων επιστημόνων από διάφορα κράτη.

Μέχρι στιγμής όλες οι πειραματικές θεραπείες και δοκιμές που γίνονται φαίνεται να έχουν δύο και μόνο στόχους: τη μειωμένη θνησιμότητα, δηλαδή να μπορούν να σωθούν όσο περισσότεροι άνθρωποι γίνεται από αυτόν τον φονικό ιό, αλλά και τον περιορισμό του χρόνου παραμονής των ασθενών στα νοσοκομεία, προκειμένου να μπορούν να νοσηλευθούν όσοι περισσότεροι γίνεται.

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά και έχουν δημοσιοποιηθεί, στις δοκιμές που συντονίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων και φάρμακα όπως είναι η χλωροκίνη και η υδροχλωροκίνη, το Remdesivir, καθώς επίσης και ένας συνδυασμός δύο φαρμάκων κατά του HIV, τα οποία ονομάζονται lopinavir και Ritonavir. Τα φάρμακα κατά του HIV θα δοκιμαστούν επίσης σε συνδυασμό με το αντιικό φάρμακο Interferon beta.

Πώς επανήλθε στην επικαιρότητα το Remdesivir

Πριν από 10 χρόνια μια ομάδα χημικών και βιολόγων «μαγείρεψαν» μια ουσία που την ονόμασαν πολύ απλά «3a». Ήταν ένα εργαστηριακό δημιούργημα το οποίο όμως κατάφερε να παλέψει με έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ιών. Ένας από αυτούς ήταν και ένας τύπος κορωνοϊού. Λίγα χρόνια μετά, ο απόγονος αυτού του εργαστηριακού μορίου εξελίχθηκε από την εταιρεία Gilead Scientists σε ένα γνωστό φάρμακο κατά της ελονοσίας, που τα τελευταία 24ωρα επανήλθε στην επικαιρότητα με το όνομα Remdesivir. Το φάρμακο αυτό -στην αρχή τουλάχιστον και σε επίπεδο πειραμάτων- χρησιμοποιήθηκε εναντίον ιών που επιμολύνουν ζώα τα οποία έχουν μολυνθεί από κορωνοϊούς τύπου SARS ή ΜΕRS. Όμως τελικά το φάρμακο αυτό δοκιμάστηκε σε πειράματα κατά του ιού Έμπολα έως ότου ενέσκηψε η πανδημία του κορωνοϊού ή του νέου κορωνοϊού, οπότε ορισμένοι ερευνητές ξαναθυμήθηκαν το σκεύασμα αυτό. Σύμφωνα με Γερμανούς επιστήμονες, το εν λόγω σκεύασμα μπορεί να αποδειχθεί «φάρος» στη μάχη κατά του Covid-19.

Την ίδια ώρα που ο ΠΟΥ συντονίζει κλινικές έρευνες σχεδόν σε όλον τον πλανήτη, φαίνεται πως κάποια εργαστήρια πειραματίζονται με τον συνδυασμό δύο σκευασμάτων κατά του AIDS, του Lopinavir και του Ritonavir, τα οποία δοκιμάζονται σε συνδυασμό με το αντιικό φάρμακο Interferon beta. Οι έρευνες για αυτόν τον συνδυασμό σκευασμάτων ξεκίνησαν πριν από λίγες ημέρες σε διάφορα εργαστήρια της Ευρώπης και στη Μεγάλη Βρετανία υπό την αιγίδα του ΠΟΥ.

Το Remdesivir, σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες ανά τον κόσμο, αποτελεί αυτή τη στιγμή μεγάλη ελπίδα για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού SARS-CoV-2. Οι κλινικές δοκιμές, που έχουν ξεκινήσει σε ΗΠΑ και Κίνα, αναμένεται να δώσουν αποτελέσματα εντός του Απριλίου.

Έχει τον κωδικό «gs-5734», ενώ αναπτύχθηκε από την εταιρεία Gilead Scientists και για την καταπολέμηση του ιού Marburg. Όμως, όπως ανακαλύφθηκε στη συνέχεια, το φάρμακο αυτό διαθέτει αντιική δυνατότητα και για άλλους ιούς, όπως τους Junit Virus, Lassa Fever Virus ,Respiratory Suncutial Virus, καθώς και τον Νipah Virus.

Ο διευθυντής της κλινικής Σβάμπινγκ του Μονάχου ανέφερε για το συγκεκριμένο σκεύασμα πως σε ορισμένους ασθενείς έχουν ήδη αποδειχθεί πολύ καλά θεραπευτικά αποτελέσματα. Το σκεύασμα θα μπορούσε να αποδειχθεί κατάλληλο για ασθενείς με ελαφρά έως βαριά συμπτώματα κορωνοϊού.

Διαζύγιο του λοιμωξιολόγου Didier Raoult από την επιστημονική ομάδα του Εμανουέλ Μακρόν

Ο γνωστότερος ενδεχομένως εκπρόσωπος του αποκαλούμενου και «λόμπι της χλωροκίνης», εκτός από τον Τραμπ, είναι ο Γάλλος λοιμωξιολόγος του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Μασσαλίας Didier Raoult. Είναι αυτός ο οποίος από την αρχή της πανδημίας διακίνησε ενεργά την πληροφορία πως η ουσία χλωροκίνη, βασικό συστατικό του σκευάσματος κατά της ελονοσίας, είναι αποτελεσματική κατά του νέου κορωνοϊού.

Οι πρώτες εφαρμογές σε επίπεδο κλινικής έρευνας της χορήγησης της ουσίας αυτής σε ασθενείς με κορωνοϊό πραγματοποιήθηκαν σε μικρή κλίμακα στη Μασσαλία. Λίγες ημέρες αργότερα και μετά την έντονη υποστήριξη του φαρμάκου αυτού από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, το Υπουργείο Υγείας της Γαλλίας έδωσε εντολή για κλινικές έρευνες σε διάφορες επιστημονικές ομάδες-εργαστήρια. Όμως την Πέμπτη 26 Μαρτίου έγινε γνωστό πως ο Didier Raoult -ή αλλιώς ο «γκουρού της χλωροκίνης»- αποφάσισε να εγκαταλείψει τη συμβουλευτική ομάδα-επιτροπή, η οποία ενημερώνει τον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, και τον συμβουλεύει για τις επόμενες κινήσεις του. Από τις δηλώσεις του λοιμωξιολόγου προκύπτει πως ανέκυψε σημαντική διαφωνία με τους υπόλοιπους επιστήμονες της επιτροπής.

Ο Didier Raoult κατηγόρησε τους συναδέλφους του ότι είναι «μεθοδιστές», ότι δηλαδή προτείνουν τα προβλεπόμενα από τα πρωτόκολλα «by the book», αντί να συμμετέχουν στον καθημερινό πόλεμο κατά του κορωνοϊού, δηλαδή στα μέτωπα των νοσοκομείων και των ερευνητικών-εργαστηριακών μονάδων. Όταν ανακοίνωσε πως εγκαταλείπει την επιτροπή, ο λοιμωξιολόγος δέχθηκε δύο τηλεφωνήματα. Το ένα από τον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας και το δεύτερο από τη σύζυγο του προέδρου. Και οι δύο ήθελαν να πληροφορηθούν από πρώτο χέρι τις εξελίξεις προκειμένου να σχηματίσουν προσωπική γνώμη. Όλα αυτά δείχνουν πως ακόμα και στις αναβαθμισμένες τεχνικά και επιστημονικά χώρες, όπου «τρέχουν» σημαντικά ερευνητικά προγράμματα και πρωτόκολλα κλινικών ερευνών, επικρατούν κομφούζιο, σύγχυση, αλλά εμφανίζονται και προσωπικές διαμάχες, προφανώς γιατί τα συμφέροντα και τα ερευνητικά κονδύλια, καθώς και τα πολλά υποσχόμενα κέρδη στο μέλλον προκαλούν ίλιγγο. «Είναι πολλά τα λεφτά», όπως φαίνεται.

Τι συμβαίνει με τη χλωροκίνη

Πέρα όμως από τις επιπτώσεις στην ερευνητική καθημερινότητα και στη θεραπευτική κοινότητα των ειδικών, η χλωροκίνη φαίνεται πως αποτελεί μια συγκεκριμένη αναφορά στη μάχη κατά του κορωνοϊού, τουλάχιστον ως συνοδευτικό σκεύασμα που συμμετέχει στη φαρέτρα των φαρμάκων που χορηγούνται σε ασθενείς. Σε αυτή τη φάση τουλάχιστον. Ως εκ τούτου και η Ελλάδα προμηθεύτηκε από την Ινδία 5 τόνους χλωροκίνης, που έφθασαν στο Ελευθέριος Βενιζέλος με ειδικά διαπιστευμένη πτήση της Aegean, έτσι ώστε να υπάρχει ικανή ποσότητα της ουσίας για να παρασκευαστεί φάρμακο από τις φαρμακευτικές εταιρείες της χώρας, εάν και εφόσον χρειαστεί. Η ποσότητα της χλωροκίνης που έφτασε στην Ελλάδα έχει ήδη μοιραστεί στις φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες είναι έτοιμες να παρασκευάσουν το φάρμακο σε ελάχιστο χρονικό διάστημα.

Σχετικά με τη χλωροκίνη, μέχρι στιγμής υπάρχουν κάποια στοιχεία τα οποία καταδεικνύουν ότι η συγκεκριμένη ουσία και η συνδεόμενη με αυτήν υδροχλωροκίνη ήταν αποτελεσματικές σε άλλους ιούς, όπως αυτός που προκάλεσε το SARS.

Επίσης ιατρικές αναφορές από την Κίνα δείχνουν ότι η χλωροκίνη βοήθησε ασθενείς που νόσησαν από πνευμονία εξαιτίας του Covid-19, ενώ πολλοί επιστήμονες απ΄ όλον τον κόσμο αναφέρουν πως η συγκεκριμένη ουσία φαίνεται να είναι πολλά υποσχόμενη.

Επιπρόσθετα επισημαίνεται πως στη Γαλλία, σε ασθενείς με κορωνοϊό, δόθηκε συμπληρωματικά και το αντιβιοτικό αζιθρομυκίνη. Βέβαια υπάρχουν και επιστήμονες οι οποίες εκφράζουν επιφυλάξεις για τη συγκεκριμένη ουσία.

Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΕΟΦ Δημήτρης Φιλίππου, «η χλωροκίνη είναι ένα φάρμακο που έχει δοκιμαστεί και τα πρώιμα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι μπορεί να έχει κάποια θετική επίδραση σε ασθενείς με λοίμωξη από τον κορωνοϊό. Πρόκειται για δοκιμασμένο φάρμακο που χρησιμοποιούνταν στη θεραπεία της ελονοσίας και πλέον πειραματικά και στον κορωνοϊό λόγω ένδειξης αποτελεσματικότητας βάσει μελετών. Η παραγωγή του είχε μειωθεί σημαντικά λόγω εξάλειψης της ελονοσίας».

Η Βρετανία δοκιμάζει συνδυαστικό σκεύασμα – Ο Καναδάς δοκιμάζει κολχικίνη

Την ώρα που επιτείνονται διαρκώς οι προσπάθειες των επιστημόνων για να βρουν μία αποτελεσματικότερη θεραπεία των συμπτωμάτων του κορωνοϊού και εν αναμονή της ανάπτυξης του εμβολίου, Βρετανοί ερευνητές μελετούν την πιθανή συμβολή ενός σκευάσματος για τον ιό HIV κι ενός στεροειδούς, ενώ στον Καναδά εξετάζουν κλινικά την πιθανή χρήση μίας αντιφλεγμονώδους ουσίας -της κολχικίνης- για την αντιμετώπιση των πνευμονικών επιπλοκών και των θανάτων από τη νόσο.

Στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στη Βρετανία ξεκίνησε η κλινική δοκιμή στους πρώτους ασθενείς, που επιλέχθηκαν μέσα από το Εθνικό Σύστημα Υγείας, για το AbbVie’s Kaletra -έναν συνδυασμό λοπιναβίρης και ριτοναβίρης-, που συνήθως χρησιμοποιείται στην καταπολέμηση του AIDS, και του στεροειδούς δεξαμεθαζόνη, που χορηγείται ως αντιφλεγμονώδες σε ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων.

Οι ερευνητές επισημαίνουν πως είναι δυνατόν κάποια από τα υπάρχοντα φάρμακα να αποδειχθούν ευεργετικά στη μάχη κατά του κορωνοϊού, χωρίς η αποτελεσματικότητά τους να είναι και εγγυημένη. Όπως, για παράδειγμα, η δοκιμή σε μικρή κλίμακα του φαρμάκου κατά του AIDS στην Κίνα έδειξε πως «δεν είχε ορατά αποτελέσματα» στην ανταπόκριση του ανθρώπινου οργανισμού κατά του ιού. Ο επικεφαλής της έρευνας Πίτερ Χόρμπι κι η ομάδα του δηλώνουν πως, δεδομένου ότι οι παρενέργειες αυτών των φαρμάκων είναι ήδη γνωστές, η δοκιμή μπορεί να επικεντρωθεί στην επίδρασή τους στον Covid-19. «Όσοι ενήλικοι εισάγονται με συμπτώματα κορωνοϊού θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν στις δοκιμές και να συμβάλλουν στη βελτίωση της φροντίδας όλων» δηλώνει ο Χόρμπι, καθηγητής πρωτοεμφανιζόμενων λοιμωδών νόσων στην Οξφόρδη.

«Όλοι οι ασθενείς θα λαμβάνουν την κανονική φαρμακευτική αγωγή, ανεξαρτήτως σε ποια ομάδα νοσηλείας θα καταταγούν» διευκρινίζει, προσθέτοντας πως στο μέλλον οι δοκιμές θα επεκταθούν και σε άλλες πιθανές αγωγές, που θα είναι διαθέσιμες.

Την ίδια στιγμή, Καναδοί ερευνητές δημοσίευσαν μελέτη για τη χρήση της αντιφλεγμονώδους κολχικίνης στην αντιμετώπιση των σοβαρών πνευμονικών επιπλοκών, γνωστών ως «φλεγμονώδης καταιγίδα», που οδηγούν και σε θάνατο και τις οποίες προκαλεί ο κορωνοϊός, θεωρώντας πως «θα μπορούσε να μειώσει αυτές τις επιπλοκές», αναφέρει σε ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του το κέντρο ερευνών του Ινστιτούτου Καρδιολογίας του Μόντρεαλ.

Όπως δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Ζαν-Κλοντ Ταρντίφ μιλώντας στη δημόσια ραδιοφωνία Radio Canada, ευελπιστεί ότι σε τρεις μήνες θα έχει τα αποτελέσματα της έρευνας, την οποία εμπνεύσθηκε διαπιστώνοντας την ανθεκτικότητα που έχουν τα παιδιά στην ασθένεια.