Υποχρεωτική χρήση μάσκας: Πως αυξάνει τον κίνδυνο της εγκληματικότητας και της κοινωνικής αποστασιοποίησης

Οι ηγέτες πολλών χωρών -ανάμεσά τους και η Ελλάδα- ανακοίνωσαν πως η χρήση μάσκας καθίσταται πλέον υποχρεωτική σε δημόσιους χώρους όπου παρατηρείται συνωστισμός, όπως σε μέσα μαζικής μεταφοράς, σούπερ μάρκετ, νοσοκομεία, υπηρεσίες κλπ. Σε ορισμένες, μάλιστα, από αυτές, επιβάλλονται και πρόστιμα σε περίπτωση μη χρήσης.

Όμως, η προοπτική μιας νέας κοινωνίας στην οποία οι πολίτες κρύβουν τα πρόσωπά τους ο ένας από τον άλλο, έχει ευρείες επιπτώσεις στο έγκλημα και την ασφάλεια, καθώς και στην κοινωνική αλληλεπίδραση.

«Το κύριο πρόβλημα που δημιουργείται με τους ανθρώπους που φορούν μάσκες, είναι ο τεράστιος όγκος των ατόμων που ξαφνικά καλύπτουν τα πρόσωπά τους», δήλωσε ο Francis Dodsworth, ανώτερος λέκτορας στην εγκληματολογία στο Πανεπιστήμιο του Kingston, κοντά στο Λονδίνο. «Θα μπορούσαν να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης από ανθρώπους που θέλουν να καλύψουν το πρόσωπό τους για ποταπούς σκοπούς. Πλέον, θα μπορούσαν ενδεχομένως να το κάνουν χωρίς να δημιουργούν υποψίες».

Αυτό μπορεί να φαίνεται υπερβολικό σε ορισμένες χώρες της Ασίας όπου λόγω του SARS και άλλων ασθενειών, οι μάσκες φοριούνται για πάνω από μια δεκαετία. Ωστόσο, υπάρχουν ήδη αποδεικτικά στοιχεία για εγκλήματα που διαπράττονται από παραβάτες που κρύβονται πίσω από μάσκες στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Ευρώπη, μεταδίδει το CNNi.

Ένα τέτοιο παράδειγμα έλαβε χώρα στην Ισπανία, όπου το υπουργείο Εσωτερικών δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι είχε συλλάβει έναν τρομοκράτη του ISIS, ο οποίος φέρεται να κρυβόταν στη νότια πόλη της Αλμερίας από τότε που έφυγε από τη Συρία. Η δήλωση ανέφερε ότι είχε προσαρμόσει τη συμπεριφορά του λόγω της πανδημίας, φορώντας μάσκα όποτε έβγαινε για να μην εντοπιστεί.

Οι ειδικοί λένε ότι η μαζική χρήση μάσκας θα μπορούσε επίσης να περιπλέξει τις έρευνες για εγκλήματα, καθώς η αναγνώριση προσώπου αποτελεί όλο και πιο σημαντικό στοιχείο στην παρακολούθηση εγκληματιών.

Ενώ οι άνθρωποι αναγνωρίζουν πιο εύκολα γνωστά πρόσωπα και οι αλγόριθμοι αναγνώρισης προσώπου έχουν βελτιωθεί στον εντοπισμό μοτίβων, οι μάσκες περιπλέκουν την κατάσταση.

Τα πλάνα από κάμερες CCTV είναι μερικές φορές το μόνο αποδεικτικό στοιχείο μιας έρευνας, δήλωσε η Eilidh Noyes, λέκτορας γνωστικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάντερσφιλντ στη βόρεια Αγγλία.

Σύμφωνα με την ίδια, «προς το παρόν δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς οι μάσκες προσώπου θα επηρεάσουν την ακρίβεια της αναγνώρισης προσώπου ή αλγορίθμου».

Μια κινεζική εταιρεία έχει ήδη ισχυριστεί ότι έχει αναπτύξει λογισμικό που μπορεί να αναγνωρίσει με ακρίβεια τους ανθρώπους, ακόμα κι αν φορούν μάσκες. Ωστόσο, οι ειδικοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι απέχουμε από το να γίνει αυτό κανόνας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις περιστάσεις.

Η απόκρυψη προσώπων δημιουργεί και άλλα προβλήματα για την επιβολή του νόμου, ιδίως όταν πρόκειται για τον καθορισμό της ύποπτης συμπεριφοράς.

Μόλις πέρυσι, μέρη όπως το Χονγκ Κονγκ και η Γαλλία εξέδωσαν νόμους που καθιστούσαν παράνομη την απόκρυψη του προσώπου κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυρίας.

Τώρα, η αστυνομία θα πρέπει να λαμβάνει δύσκολες αποφάσεις σχετικά με τα κίνητρα των ανθρώπων να καλύψουν τα πρόσωπά τους.

Δεδομένου ότι η αστυνομία σε πολλά μέρη του κόσμου έχει ήδη δεχτεί επικρίσεις για τον υπερβάλλοντα ζήλο που έχει επιδείξει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τυχόν νέα κριτήρια θα είναι ανησυχητικά για μειονοτικές ομάδες που έχουν ήδη περισσότερες πιθανότητες να τους σταματήσουν και να τους ανακρίνουν.

Προσαρμογή σε νέα κοινωνικά δεδομένα
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, στις χώρες όπου οι μάσκες δεν είναι υποχρεωτικές, είναι πιθανό το στίγμα να μετατοπιστεί πλέον σε όσους δεν φοράνε μάσκα. Όμως το γεγονός ότι η μάσκα μπορεί να αξιοποιηθεί από βίαιους εγκληματίες θα μπορούσε να θέσει στο περιθώριο τους νομοταγείς πολίτες.

Εάν η χρήση της μάσκας υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό, αυτό θα επηρεάσει αναπόφευκτα τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν και θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερες εντάσεις μεταξύ των πολιτών, με επιπτώσεις στην προσωπική ασφάλεια.

«Για λόγους επιβίωσης, πρέπει να γνωρίζετε ποιες είναι οι προθέσεις κάποιου όταν τους συναντάτε. Το να μην μπορείτε να το κάνετε εύκολα θα κάνει τους ανθρώπους πιο προσεκτικούς και αμυντικούς, κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσε, δυστυχώς, να οδηγήσει σε βίαιες αντιπαραθέσεις», δήλωσε ο Ian. H. Robertson, καθηγητής ψυχολογίας στο Trinity College Dublin.

Είναι σαφές ότι οποιαδήποτε κατεύθυνση προς μια απρόσωπη κοινωνία θα αποτελέσει τεράστια πρόκληση για τα κράτη της Δύσης. Όπως είπε ο Dodsworth, «μπορεί αρχικά να γίνουμε εξαιρετικά δύσπιστοι ο ένας απέναντι στον άλλο και να αποφεύγουμε ο ένας τον άλλο, αφού δεν είμαστε συνηθισμένοι σε κάτι τέτοιο».

Επομένως, ενώ η χρήση μάσκας είναι κάτι το σύνηθες εδώ και χρόνια σε ορισμένες ασιατικές χώρες, η μαζική αποδοχή μεταξύ των Δυτικών λαών θα είναι μια μεγάλη αλλαγή για τους πολίτες που εκτιμούν τις προσωπικές τους ελευθερίες και δεν είναι συνηθισμένοι σε κάτι τέτοιο.