Ακμή ενηλίκων: Τα «ύποπτα» τρόφιμα που την ευνοούν

Ολοένα περισσότεροι ενήλικες, κυρίως γυναίκες, ταλαιπωρούνται από ακμή, στην ανάπτυξη της οποίας ως φαίνεται παίζουν ρόλο ορισμένα τρόφιμα, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Η ακμή ενηλίκων άλλοτε παρουσιάζεται στην εφηβεία και επιμένει στον χρόνο και άλλοτε εμφανίζεται μετά την ενηλικίωση. Επιδημιολογικές μελέτες στις προηγμένες χώρες της Δύσης δείχνουν εμφανίζεται πλέον σε ποσοστό έως και 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 25 ετών. Και αυτό, ενώ πριν από μερικές δεκαετίες ήταν μια δερματοπάθεια άρρηκτα συνδεδεμένη με την εφηβεία.

Κύρια αιτία για την αύξηση της ακμής των ενηλίκων πιστεύεται ότι είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής και ιδιαίτερα η διατροφή. Την άποψη αυτή ενισχύει μια νέα, μεγάλη μελέτη στην οποία αξιολογήθηκε κάθε παράμετρος που θα μπορούσε να επηρεάσει την ανάπτυξη ακμής ενηλίκων. Ανάμεσα στις παραμέτρους που ελήφθησαν υπόψη συμπεριλαμβάνονται:

• Το φύλο
• Η φάση της ζωής ειδικά των γυναικών (π.χ. εγκυμοσύνη, κλιμακτήριος)
• Οι καπνιστικές συνήθειες
• Το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας
• Το σωματικό βάρος
• Η ψυχική κατάσταση (π.χ. κατάθλιψη)
• Το ατομικό ιατρικό ιστορικό (π.χ. ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή άλλων νοσημάτων)
• Οι διατροφικές συνήθειες.

Τα ύποπτα και τα «αθώα» τρόφιμα

Αφού συνυπολόγισαν όλους αυτούς τους παράγοντες, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση ακμής ενηλίκων μια διατροφή πλούσια σε:

• Λιπαρά
• Ζάχαρη (από τρόφιμα και ροφήματα) ή/και
• Γάλα

Ειδικότερα, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που ουδέποτε είχαν πρόβλημα ακμής, όσοι ταλαιπωρούνταν από αυτήν είχαν την τάση να καταναλώνουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από:

• Γάλα
• Σοκολάτες γάλακτος
• Σνακ και πρόχειρα φαγητά πλούσια σε λιπαρά
• Τρόφιμα και ροφήματα πλούσια σε ζάχαρη

Οι συμμετέχοντες με ακμή είχαν επίσης την τάση να καταναλώνουν πολύ μικρότερες ποσότητες από:

• Ψάρια
• Κρέας
• Λαχανικά
• Φρούτα
• Μαύρη σοκολάτα (περιέχει λιγότερο γάλα και ζάχαρη από τη σοκολάτα γάλακτος).

Ουσιαστικά, η μελέτη συσχέτισε με την ακμή ενηλίκων την υπερκατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων σε συνδυασμό με πολλά λιπαρά. Επεξεργασμένους υδατάνθρακες περιέχουν, π.χ., η λευκή ζάχαρη, το λευκό ψωμί, ρύζι, ζυμαρικά και δημητριακά πρωινού, τα μπισκότα, τα κέικ και τα άλλα γλυκά με λευκό αλεύρι και ζάχαρη.

Σύμφωνα με την μελέτη, κάθε μερίδα τροφίμου με πολλά λιπαρά ή/και ζάχαρη και κάθε ποτήρι ροφήματος με ζάχαρη αύξανε την πιθανότητα να έχουν οι συμμετέχοντες ενεργή ακμή στα 30, τα 40 ή και τα 50 τους ακόμα. Αντίθετα, η υγιεινή διατροφή συσχετίστηκε με μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης ενεργού ακμής ενηλίκων.

Με ακμή ενηλίκων το 46%

Η μελέτη δημοσιεύθηκε πριν από λίγες μέρες στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Dermatology. Πραγματοποιήθηκε σε σχεδόν 24.500 άνδρες και γυναίκες. Η διάμεση ηλικία τους ήταν τα 57 έτη. Το 39% από αυτούς ανέφεραν ότι είχαν ιστορικό ακμής μετά την ενηλικίωση και το 7% ότι είχαν ενεργή ακμή των ενηλίκων.

«Η ακμή είναι μία φλεγμονώδης δερματοπάθεια, στην ανάπτυξη της οποίας παίζουν καθοριστικό ρόλο γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες», σχολιάζει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ. «Διάφορες ενδοκρινικές διαταραχές σε συνδυασμό με γενετική προδιάθεση μπορεί να οδηγήσουν σε αυτήν. Επιπρόσθετα, η χρήση προϊόντων καπνού, το στρες, η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ακόμα και η χρήση λανθασμένων καλλυντικών μπορεί να ευνοήσουν την ανάπτυξη και τη σοβαρότητά της. Ολοένα περισσότερες έρευνες, όμως, υποδηλώνουν ότι οι διατροφικές συνήθειες είναι ένας παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο σε μερικούς πάσχοντες».

Και συνεχίζει: «Τα έως τώρα στοιχεία, όμως, εστιάζονταν σε συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες και προέρχονταν κυρίως από μικρές μελέτες. Η νέα μελέτη όμως αφενός πραγματοποιήθηκε σε χιλιάδες εθελοντές. Αφετέρου συμπεριέλαβε όλες τις ομάδες τροφίμων, οι οποίες αξιολογήθηκαν σε επίπεδο ημερήσιας πρόσληψης σε γραμμάρια».

Οι πιθανοί μηχανισμοί

Πώς θα μπορούσε όμως η διατροφή να επηρεάσει την πιθανότητα για εμφάνιση ακμής στην τρίτη ή τέταρτη δεκαετία της ζωής; Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το κλειδί είναι οι επιδράσεις της στους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς της ακμής.

«Η κατανάλωση γάλακτος πιστεύεται ότι αυξάνει τα επίπεδα της ινσουλίνης και του παράγοντα IGF-1. Πρόκειται για δύο ουσίες που προκαλούν λιπογένεση και πολλαπλασιασμό των κυττάρων της κερατίνης και των σμηγματογόνων αδένων», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης. «Ο παράγοντας IGF-1 διεγείρει επίσης τη σύνθεση των ανδρογόνων (είναι οι ορμόνες του ανδρικού φύλου). Η υπερπαραγωγή των ανδρογόνων ευνοεί την ακμή».

Επιπλέον, η ακολούθηση μιας διατροφής με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των επιπέδων ορισμένων χημικών ουσιών που δημιουργούν οξειδωτικό στρες και φλεγμονή, ευνοώντας έτσι την ανάπτυξη ακμής. Τέτοιου είδους διατροφή είναι όποια περιέχει τρόφιμα πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως η ζάχαρη.

Οι ψυχικές επιπτώσεις

«Η ταυτοποίηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην ακμή ενηλίκων είναι πολύ σημαντική. Ει μη τι άλλο, η δερματοπάθεια έχει σοβαρές συνέπειες στον ψυχισμό των πασχόντων», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Μελέτες έχουν δείξει πως ειδικά όταν είναι σοβαρή, μπορεί να έχει τις ίδιες συναισθηματικές, κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες με χρόνιες παθήσεις, όπως το άσθμα, η αρθρίτιδα, η επιληψία ή ο σακχαρώδης διαβήτης».

Στην πραγματικότητα, η ακμή ενηλίκων μπορεί να οδηγήσει τους πάσχοντες σε:

• Μείωση της αυτοεκτίμησης
• Φτωχή αυτοεικόνα
• Κοινωνική απομόνωση
• Συμπτώματα κατάθλιψης

Επομένως, «η ακμή ενηλίκων δεν είναι ένα απλό αισθητικό πρόβλημα, αλλά μια κατάσταση με απρόβλεπτες προεκτάσεις και συνέπειες», τονίζει ο ειδικός.

Και καταλήγει: «Τα νέα ευρήματα, σε συνδυασμό με άλλα της τελευταίας 15ετίας, έχουν πλέον αλλάξει την αντίληψη που είχαμε για την αιτιοπαθογένεια της ακμής. Παλαιότερα, όταν μας ρωτούσαν οι ασθενείς μας για τον ρόλο της διατροφής στα σπυράκια, τους απαντούσαμε πως δεν είναι σημαντικός. Τώρα πια όμως ξέρουμε ότι μερικά τρόφιμα όπως το γάλα και οτιδήποτε περιέχει ζάχαρη και λιπαρά, μπορεί να παίζουν επιβαρυντικό ρόλο σε μερικούς ασθενείς, ιδιαίτερα εάν γίνεται υπερκατανάλωση και φυσικά εφόσον υπάρχει προδιαθεσική ευαισθησία».