Αλτσχάιμερ: Γιατί οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;

Μια νέα μελέτη υπογραμμίζει τις μεταβολικές αλλαγές που συμβαίνουν στους εγκεφάλους των γυναικών. Ειδικά όταν λίγο πριν μπουν και αφότου έχει ήδη ξεκινήσει η εμμηνόπαυση.

Η έρευνα δείχνει ότι η απώλεια οιστρογόνων κάνει αυτές τις γυναίκες πιο ευάλωτες στο Αλτσχάιμερ.

Η μελέτη διεξήχθη από τους ερευνητές της μονάδας βιοϊατρικής έρευνας Weill Cornell Medicine της ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Cornell στη Νέα Υόρκη. Συνεργάστηκαν με επιστήμονες του τμήματος Επιστημών Υγείας του πανεπιστημίου της Arizona στο Tucson.

Η δρ. Lisa Mosconi, από την Weill Cornell Medicine, είναι η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό PLoS One.

Μετά το γήρας, το να είσαι γυναίκα είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για Αλτσχάιμερ. Το 66% περίπου των ασθενών με Αλτσχάιμερ στις ΗΠΑ είναι γυναίκες.

Οι μηχανισμοί που ευθύνονται για αυτόν τον αυξημένο κίνδυνο δεν είναι ακόμα γνωστοί. Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι η μετάβαση στην εμμηνόπαυση είναι πιθανώς κλειδί. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, αυτή η μετάβαση περιλαμβάνει επίσης νευρολογικές και μεταβολικές αλλαγές.

Εμμηνόπαυση και Αλτσχάιμερ: Μειώνεται ο μεταβολισμός της γλυκόζης εγκέφαλου

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τομογραφίες, για να εξετάσει το πώς οι εγκέφαλοι 43 γυναικών μεταβολίζουν τη γλυκόζη. Η γλυκόζη αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για τα εγκεφαλικά κύτταρα.

Προηγούμενη έρευνα έδειξε, ότι τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου προηγούνται και μπορεί ακόμη και να προκαλέσουν το Αλτσχάιμερ. Στην παρούσα μελέτη, οι γυναίκες που συμμετείχαν ήταν ηλικίας μεταξύ 40 και 60 ετών. Από αυτές, οι 15 ήταν προ-εμμηνοπαυσιακές, οι 14 ήταν στην εμμηνόπαυση και 14 ήταν μετ-εμμηνοπαυσιακές.

Διαπιστώθηκε, ότι οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση και μετά από αυτήν είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα μεταβολισμού της γλυκόζης, από τις προ-εμμηνοπαυσιακές.

Εκτός από αυτό τον λεγόμενο “υπομεταβολισμό”, οι ερευνητές βρήκαν σημάδια μιτοχονδριακής δυσλειτουργίας. Αυτό σημαίνει ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα δεν ήταν τόσο αποτελεσματικά στην επεξεργασία της ενέργειας.

Ένα βασικό μεταβολικό ένζυμο, που ονομάζεται “μιτοχονδριακή κυτοχρωμική οξειδάση”, ήταν μειωμένο μεταξύ των γυναικών εμμηνόπαυσης και μετ-εμμηνόπαυσης. Αυτές οι γυναίκες είχαν, επίσης, σημαντικά χαμηλότερα αποτελέσματα σε τεστ μνήμης.

Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν προηγούμενη έρευνα της ίδιας ομάδας. Εκείνη είχε δείξει πως η εμμηνόπαυση συνδέεται με την αύξηση της β-αμυλοειδούς πρωτεΐνης. Αυτή είναι γνωστός βιοδείκτης για Αλτσχάιμερ. Στην ίδια μελέτη διαπιστώθηκε μείωση της φαιάς και της λευκής ουσίας στις περιοχές του εγκεφάλου, που επηρεάζονται από το Αλτσχάιμερ.

Εμμηνόπαυση και Αλτσχάιμερ: Η απώλεια οιστρογόνων μπορεί να επηρεάσει τα εγκεφαλικά κύτταρα
Η γνωστική παρακμή είναι γνωστό ότι σχετίζεται με την εμμηνόπαυση. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η έλλειψη οιστρογόνων στην εμμηνόπαυση μπορεί να συμβάλλει στον νευροεκφυλισμό του Αλτσχάιμερ.

Τα κύτταρα του εγκεφάλου έχουν υποδοχείς οιστρογόνων. Μια πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων μπορεί να προκαλέσει μια “αντίδραση λιμοκτονίας” σε αυτά τα κύτταρα. Μια τέτοια μεταβολική κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική κυτταρική δυσλειτουργία.

Τι λέει η επικεφαλής ερευνήτρια

“Τα ευρήματά μας δείχνουν, ότι η απώλεια οιστρογόνων στην εμμηνόπαυση δεν μειώνει μόνο τη γονιμότητα, αλλά και την απώλεια ενός βασικού νευροπροστατευτικού στοιχείου στον γυναικείο εγκέφαλο και μιας μεγαλύτερης ευπάθειας στη γήρανση του εγκεφάλου και τη νόσο του Αλτσχάιμερ”, δήλωσε η δρ. Lisa Mosconi.

“Οι γυναίκες χρειάζονται ιατρική περίθαλψη στην ηλικία των 40 ετών, πολύ πριν από οποιαδήποτε ενδοκρινικά, ή νευρολογικά συμπτώματα”, πρόσθεσε.

Μπορεί να υπάρχει ένα “κρίσιμο παράθυρο έγκαιρης επέμβασης, όταν οι γυναίκες είναι στην ηλικία των 40 και 50 ετών (…) Τότε ανιχνεύονται τα μεταβολικά σημάδια υψηλότερου κινδύνου για Αλτσχάιμερ και εφαρμόζονται στρατηγικές για την μείωση αυτού του κινδύνου”.

Η δρ. Mosconi προσφέρει επίσης παραδείγματα τέτοιων πιθανών στρατηγικών, λέγοντας: “Οι γυναίκες μπορεί να χρειαστούν αντιοξειδωτικά για να προστατεύσουν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα και τα μιτοχόνδρια σε συνδυασμό με στρατηγικές για τη διατήρηση των επιπέδων των οιστρογόνων”.

Διατροφή και θεραπεία αντικατάτασης ορμονών

Οι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά τροφές και η σωματική άσκηση συμβάλλουν στη διατήρηση υγιών επιπέδων οιστρογόνων.

Όσον αφορά τις θεραπείες αντικατάστασης ορμονών, η δρ. Mosconi εξηγεί: “Πιστεύουμε ότι απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να δοκιμαστεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους στα πολύ αρχικά στάδια της εμμηνόπαυσης και να συσχετιστούν οι ορμονικές αλλαγές με τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ”.