Υποθερμία: Συμπτώματα, αιτίες και αντιμετώπιση

Υποθερμία είναι μια επείγουσα κατάσταση υγείας που συμβαίνει όταν το σώμα σας χάνει περισσότερη θερμότητα από όση μπορεί να παράγει, κάτι που ρίχνει γρήγορα και επικίνδυνα χαμηλά την θερμοκρασία του σώματος.

Η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος είναι περίπου 37°C. Η υποθερμία εμφανίζεται όταν η θερμοκρασία του σώματος πέσει κάτω από τους 35°C.

Όταν η θερμοκρασία του σώματος πέφτει, η καρδιά, το νευρικό σύστημα και άλλα όργανα, δεν μπορούν να λειτουργήσουν κανονικά. Χωρίς άμεση αντιμετώπιση η υποθερμία μπορεί τελικά να οδηγήσει σε κατάρρευση του κυκλοφορικού και του αναπνευστικού συστήματος και, φυσικά, στον θάνατο.

Υποθερμία: Συμπτώματα

Το ρίγος είναι το πρώτο πράγμα που θα παρατηρήσετε, καθώς η θερμοκρασία σας θα αρχίζει να πέφτει. Πρόκειται για την πρώτη, αυτόματη άμυνα του οργανισμού στην πτώση της θερμοκρασίας. Είναι μια προσπάθεια να ζεσταθεί μέσω της γρήγορης σύσπασης των μυών.

Ήπια υποθερμία

• Ρίγος (τουρτούρισμα)
• Ζάλη
• Πείνα
• Ναυτία
• Γρήγορη αναπνοή
• Δυσκολία στην ομιλία
• Ελαφρά σύγχυση
• Έλλειψη συντονισμού
• Κούραση
• Αύξηση του καρδιακού ρυθμού

Μέτρια έως σοβαρή υποθερμία

• Ρίγος (ωστόσο, όσο η κατάσταση επιδεινώνεται, το ρίγος σταματάει)
• Αδεξιότητα και έλλειψη συντονισμού
• Μπερδεμένη ομιλία
• Σύγχυση και κακή λήψη αποφάσεων, όπως το να προσπαθεί το άτομο να αφαιρέσει ζεστά ρούχα από πάνω του
• Υπνηλία, ή πολύ χαμηλή ενέργεια
• Έλλειψη ανησυχίας σχετικά με την σοβαρότητα της κατάστασης
• Προοδευτική απώλεια της συνείδησης
• Αδύναμος σφυγμός
• Αργή, ρηχή αναπνοή

Κάποιος με υποθερμία συνήθως δεν γνωρίζει την κατάστασή του, επειδή τα συμπτώματα προοδεύουν σταδιακά. Επίσης, η σύγχυση σκέψης που σχετίζεται με την υποθερμία αποτρέπει την αυτογνωσία και μπορεί να οδηγήσει σε ριψοκίνδυνες και παράλογες αποφάσεις.

Υποθερμία σε βρέφη

• Δέρμα με ανοιχτό κόκκινο χρώμα
• Πολύ χαμηλή ενέργεια
• Αδύναμο κλάμα/φωνή

Υποθερμία: Αιτίες

Οι πιο κοινές αιτίες της υποθερμίας είναι η έκθεση του ατόμου σε πολύ ψυχρές καιρικές συνθήκες, ή σε κρύο νερό. Αλλά, γενικότερα, η παρατεταμένη έκθεση σε οποιοδήποτε περιβάλλον ψυχρότερο από ό,τι το σώμα, μπορεί να οδηγήσει σε υποθερμία, αν το άτομο δεν είναι επαρκώς ντυμένο.

Ειδικές συνθήκες που οδηγούν σε υποθερμία:

• Ντύσιμο με ρούχα που δεν είναι αρκετά ζεστά για τις καιρικές συνθήκες
• Πολύωρη έκθεση στο κρύο
• Αδυναμία/ανικανότητα να βγάλει το άτομο από πάνω του βρεγμένα ρούχα από κρύο νερό, ή να βρεθεί σε ένα ζεστό, ξηρό μέρος
• Πολύωρη παραμονή σε κρύο νερό

Πώς το σώμα χάνει θερμότητα

Οι μηχανισμοί της απώλειας θερμότητας από το σώμα σας περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Ακτινοβολούμενη θερμότητα: Η μεγαλύτερη απώλεια θερμότητας οφείλεται στην θερμότητα που εκπέμπεται από απροστάτευτες επιφάνειες του σώματος σας (δηλαδή από τα σημεία που δεν σκεπάζονται από ρούχα).
• Απευθείας επαφή: Αν είστε σε άμεση επαφή με κάτι πολύ κρύο, όπως κρύο νερό ή κρύο έδαφος, η θερμότητα από το σώμα σας μεταφέρεται μακριά από εσάς και προς την κρύα επιφάνεια. Μέσα στο νερό η θερμότητα από το σώμα σας εκλύεται πιο γρήγορα από ό,τι στον ψυχρό αέρα. Ομοίως, η απώλεια θερμότητας από το σώμα σας είναι πολύ πιο γρήγορη, αν τα ρούχα σας είναι υγρά.
• Άνεμος: Ο κρύος άνεμος απομακρύνει τη θερμότητα του σώματος, επειδή παρασύρει το λεπτό στρώμα θερμού αέρα στην επιφάνεια του δέρματος.

Υποθερμία: Αντιμετώπιση

Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια για όποιον φαίνεται να έχει υποθερμία. Μέχρι να φτάσει η ιατρική βοήθεια, ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες:

• Κάντε απαλές κινήσεις: Κάντε μόνο όσες κινήσεις είναι απαραίτητες. Μην κάνετε μασάζ και μην τρίβετε το πρόσωπό του. Οι υπερβολικές, έντονες, ή απότομες κινήσεις μπορεί να προκαλέσουν καρδιακή ανακοπή.
• Απομακρύνετε το άτομο από το κρύο: Μετακινήστε το σε ένα ζεστό, ξηρό μέρος, αν είναι δυνατόν. Αν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, προσπαθήστε τουλάχιστον να μην το χτυπάει απευθείας η κρύα πηγή. Αν είναι στο έδαφος, βάλτε κάτι από κάτω του να είναι πιο ψηλά και να υπάρχουν στρώματα ανάμεσα στο σώμα του και το έδαφος (μόνωση). Αν είναι στον άνεμο, προστατέψτε το να μην το χτυπάει άμεσα. Αν είναι βρεγμένο, αλλάξτε του ρούχα με στεγνά. Αν χρειαστεί, κόψτε τα να βγουν.
• Καλύψτε το άτομο με ρούχα/κουβέρτες: Χρησιμοποιήστε στρώσεις από στεγνό ρουχισμό, ή κουβέρτες για να το ζεστάνετε. Καλύψτε το κεφάλι του, αφήνοντας εκτεθειμένο μόνο το πρόσωπό του.
• Παρακολουθείτε την αναπνοή του: Ένα άτομο με σοβαρή υποθερμία μπορεί να μοιάζει αναίσθητο, χωρίς δυνατό παλμό και αναπνοή. Αν η αναπνοή του έχει σταματήσει, ή είναι πολύ χαμηλή/ρηχή, κάντε του αμέσως τεχνητή αναπνοή.
• Μοιραστείτε τη θερμότητα του σώματός σας μαζί του: Για να ζεσταθεί το σώμα του ατόμου με υποθερμία, αφαιρέστε τα ρούχα σας και να ξαπλώστε δίπλα του, με το σώμα σας σε άμεση επαφή δέρμα-με-δέρμα μαζί του. Στη συνέχεια, καλυφτείτε και οι δύο με τις κουβέρτες.
• Ζεστά ροφήματα: Εάν το άτομο είναι σε εγρήγορση και σε θέση να καταπιεί, δώστε του ένα ζεστό, γλυκό, μη-αλκοολούχο (προσοχή σε αυτό!) και χωρίς καφεΐνη ρόφημα.
• Χρησιμοποιήστε ζεστές και ξηρές κομπρέσες: Ακόμα και μια αυτοσχέδια κομπρέσα θα κάνει καλό, όπως ζεστό νερό σε ένα πλαστικό μπουκάλι, ή ένα ξηρό ρούχο/ύφασμα που έχει θερμανθεί. Εφαρμόστε την κομπρέσα μόνο στο σβέρκο, το στήθος και την βουβωνική χώρα. Προσοχή: Μην εφαρμόζετε ζεστή κομπρέσα στα χέρια ή τα πόδια. Η θερμότητα σε αυτά τα σημεία αναγκάζει το κρύο αίμα να πάει προς την καρδιά, τους πνεύμονες και τον εγκέφαλο, κάτι που ρίχνει την θερμοκρασία του κορμού. Αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο!
• Μην εφαρμόζετε απευθείας θερμότητα: Μην χρησιμοποιήσετε ζεστό νερό, ένα μαξιλάρι θέρμανσης, ή μια λάμπα θέρμανσης για να θερμάνετε το άτομο με υποθερμία. Η υπερβολική ζέστη μπορεί να βλάψει το δέρμα ή, ακόμη χειρότερα, να προκαλέσει έντονες καρδιακές αρρυθμίες, οι οποίες μπορεί να καταλήξουν σε καρδιακή ανακοπή.