Υγεία
Ως υπεργλυκαιμία ορίζουμε την κατάσταση κατά την οποία εντοπίζονται ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι μέχρι 100mg/dL εάν μετράμε γλυκόζη νηστείας (όταν δεν έχουμε καταναλώσει φαγητό ή ποτό για τουλάχιστον 8 ώρες) ή μέχρι 140mg/dL εάν μετράμε μεταγευματική γλυκόζη (δύο ώρες δηλαδή μετά τη λήψη ενός γεύματος).
Η υπεργλυκαιμία συνήθως εμφανίζεται σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη (τύπου 1 ή/και 2) αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα που λαμβάνουν θεραπεία με ορισμένα φάρμακα, όπως τα στεροειδή.
Που οφείλεται η υπεργλυκαιμία;
Η υπεργλυκαιμία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, ορισμένοι από τους οποίους αναφέρονται στη συνέχεια.
- Βλάβη στα κύτταρα του παγκρέατος που εκκρίνουν ινσουλίνη
- Ινσουλινοαντίσταση
- Παχυσαρκία
- Υπερφαγία
- Μειωμένη φυσική δραστηριότητα
- Φαρμακευτική αγωγή Έντονο στρες
- Υπερβολική συναισθηματική φόρτιση
- Λοίμωξη ή/και πυρετός
Πώς θα καταλάβετε ότι σας ανέβηκε το ζάχαρο; Τα πρώιμα σημάδια
Μια κρίση υπεργλυκαιμίας, όταν δηλαδή η γλυκόζη στο αίμα ξεπερνά τα φυσιολογικά επίπεδα.
Εκδηλώνεται επειδή δεν παράγεται αρκετή ινσουλίνη από το πάγκρεας ή επειδή το σώμα δεν αξιοποιεί επαρκώς την υπάρχουσα ινσουλίνη.
Τα πρώιμα σημάδια μιας κρίσης υπεργλυκαιμίας είναι τα εξής:
– έντονη δίψα
– συχνοουρία
– θολή όραση
– κόπωση
– πονοκέφαλος
Εάν τα επίπεδα της γλυκόζης είναι οριακά (προ-διαβήτης), απαιτείται τακτικός έλεγχος για να αποφευχθούν οι κρίσεις.
Πρέπει επίσης να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και η γυμναστική να γίνει καθημερινή συνήθεια για όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
Πώς κρίνουμε όμως αν τα επίπεδα του σακχάρου έχουν ξεπεράσει το φυσιολογικό;
Φυσιολογικό θεωρείται το σάκχαρο που δεν ξεπερνά τα 100 mg/dL –μετράμε όταν δεν έχουμε φάει για 8 τουλάχιστον ώρες, γι’ αυτό και η μέτρηση ονομάζεται γλυκόζη ή σάκχαρο νηστείας. Φυσιολογικό θεωρείται επίσης το σάκχαρο που δεν ξεπερνά τα 140 mg/dL 2 ώρες μετά το φαγητό.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα επίπεδα του σακχάρου είναι συνήθως πιο χαμηλά αμέσως πριν φάμε. Στα άτομα που δεν πάσχουν από το διαβήτη, τα επίπεδα του σακχάρου πριν τη συνήθη ώρα ενός γεύματος είναι 70-80 mg/dL. Για άλλους, βέβαια, η μέση τιμή μπορεί να είναι χαμηλότερη (60 mg/dL) και για άλλους υψηλότερη (90 mg/dL).
Πότε τα επίπεδα του σακχάρου θεωρούνται πολύ χαμηλά;
Η χαμηλότερη δυνατή τιμή σακχάρου ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Σε αρκετούς ανθρώπους το σάκχαρο δεν πέφτει ποτέ κάτω από τα 60 mg/dL, ακόμη και μετά από πολλές ώρες χωρίς φαγητό. Όταν κάνουμε δίαιτα ή έχουμε πολλές ώρες να φάμε, το συκώτι διατηρεί τα επίπεδα του σακχάρου μέσα στα όρια του φυσιολογικού μετατρέποντας το συσσωρευμένο λίπος και τη μυϊκή μάζα σε γλυκόζη.
Οι τροφές που ρίχνουν φυσικά το ζάχαρο
Σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή, τη σωματική άσκηση και γενικότερα την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, οι παρακάτω τροφές βοηθούν στην αποτελεσματικότερη διαχείριση του σακχάρου και την προστασία από σοβαρές επιπλοκές.
1. Μούρα
Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2010 στην επιθεώρηση Journal of Nutrition υπέδειξε ότι η καθημερινή κατανάλωση μούρων (και συγκεκριμένα η ποικιλία μπλε μούρων) αυξάνει την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη. Η επίδραση αυτή είναι σημαντική, δεδομένου ότι η αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης οδηγεί στην αντίσταση του οργανισμού στην ινσουλίνη και την εκδήλωση του διαβήτη τύπου.
2. Αβοκάντο
Αν και το αβοκάντο είναι πλούσιο σε λιπαρά, πρόκειται για μονοακόρεστα λιπαρά, τα οποία είναι υγιεινά και εξαιρετικά ωφέλιμα. Τα μονοακόρεστα λιπαρά επιβραδύνουν το ρυθμό απελευθέρωσης των σακχάρων στο αίμα κι έτσι παράγεται λιγότερη ινσουλίνη.
3. Σπόροι Chia
Ο πολύτιμος σπόρος συμβάλλει στη σταθεροποίηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, βελτιώνει την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη και καταπολεμά τις φλεγμονές.
4. Μάνγκο
Μπορεί το μάνγκο να έχει γλυκιά γεύση, έχει αποδειχθεί όμως ότι βοηθά στη μείωση του σακχάρου. Μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nutrition and Metabolic Insights δείχνει ότι η καθημερινή κατανάλωση περίπου 100 γραμμαρίων φρέσκου μάνγκο είχε θετική επίδραση στα επίπεδα σακχάρου σε μια ομάδα παχύσαρκων ασθενών.
5. Αβγό
Το αβγό αποτρέπει τις απότομες αυξομειώσεις του σακχάρου μετά από ένα γεύμα και συμβάλλει στον καλύτερο έλεγχο της πείνας.Κεράσια
6. Τα κεράσια
Περιέχουν μια κατηγορία συστατικών που ονομάζονται ανθοκυανίνες, τα οποία μειώνουν την παραγωγή ινσουλίνης έως και κατά 50%.
7. Πράσινο τσάι
Κλινικές μελέτες έδειξαν πως το πράσινο τσάι συμβάλλει στην πρόληψη του διαβήτη και ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης αίματος λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε επιγαλλοκατεχίνη (EGC), ενεργή μορφή των κατεχινών με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Πίνετε 1-2 ποτήρια πράσινου τσαγιού πλούσιου σε κατεχίνες σε καθημερινή βάση.
8. Κανέλα
Η κανέλα μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα να τα ρυθμίζουν καλύτερα. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Επιστημών Υγείας Western, στην Πομόνα της Καλιφόρνια, ανακάλυψαν ότι οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου 2 που παίρνουν συμπληρώματα κανέλας έχουν χαμηλότερα επίπεδα σακχάρου το πρωί που ξυπνάνε (σάκχαρο νηστείας) σε σύγκριση με όσους δεν τα παίρνουν.
Τα οφέλη της κανέλας ενδέχεται να οφείλονται σε μία από τις ουσίες που περιέχει, την κινναμαλδεΰδη. Οι ερευνητές εικάζουν ότι η κινναμαλδεΰδη διεγείρει την παραγωγή και την δράση της ινσουλίνης – της ορμόνης που διασπά το σάκχαρο.
9. Ξύδι
Όταν ρίχνετε ξύδι σε φαγητά που περιέχουν πολλούς υδατάνθρακες (όπως το ρύζι, τα ζυμαρικά, οι πίτες κ.λπ.) φαίνεται ότι καθυστερεί η απορρόφηση των σακχάρων που περιέχονται από τον οργανισμό, με αποτέλεσμα να μην αυξάνεται απότομα το ζάχαρο. Αυτό μάλλον συμβαίνει επειδή το ξύδι δεσμεύει ορισμένα πεπτικά ένζυμα τα οποία μετατρέπουν τους υδατάνθρακες σε γλυκόζη.
Μελέτη που έγινε στην Ιταλία, έδειξε πως όταν υγιείς εθελοντές κατανάλωναν 4 κουταλάκια του γλυκού άσπρο ξύδι, το οποίο πρόσθεταν σε σαλάτες μαζί με δύο λεπτές φέτες άσπρο ψωμί, μειωνόταν κατά 30% η γλυκαιμική αντίδρασή τους.
10. Πιπέρι καγιέν
Λίγη ποσότητα στα φαγητά εμποδίζει την απότομη άνοδο στο σάκχαρο μετά το γεύμα, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Ταζμανίας. Σε αυτήν παρατηρήθηκε ότι το σάκχαρο ενηλίκων που έτρωγαν βιαστικά μπιφτέκι με καυτερές κόκκινες πιπεριές πάνω σε ψωμάκι μαζί με ζαχαρούχο αναψυκτικό ήταν πολύ χαμηλότερο απ’ ό,τι όταν οι ίδιοι προτιμούσαν μόνο το μπιφτέκι και το αναψυκτικό χωρίς τα καρυκεύματα.
11. Καρότα
Σε μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ τονίζεται ότι η κατανάλωση μισού φλιτζανιού σκούρων κίτρινων λαχανικών καθημερινά, όπως το καρότο, μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη στις γυναίκες κατά 27%. Οι μελετητές δεν είναι σίγουροι γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά θεωρούν πως μπορεί να οφείλεται στα υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών που εντοπίζονται σε αυτά τα λαχανικά.
12. Βρώμη
Η κατανάλωση βρώμης οδηγεί σε μικρότερη αύξηση των επιπέδων σακχάρου και καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο. Παράλληλα, η ιδιότητά της να αυξάνει το ιξώδες του περιεχομένου του στομάχου, καθυστερεί τη διαδικασία της πέψης, γεγονός που αυξάνει το αίσθημα κορεσμού και μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση του σωματικού βάρους.
13. Φασόλια
Έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, γεγονός που οδηγεί σε μείωση του ρυθμού απορρόφησης της γλυκόζης και συνεπώς μικρότερη άνοδο των επιπέδων σακχάρου μεταγευματικά. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική κατανάλωση οσπρίων, και ειδικότερα φασολιών, σχετίζεται με χαμηλότερες τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοαφαιρίνης, γεγονός που υποδηλώνει καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.
14. Λιπαρά ψάρια
Αποτελούν καλές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία συμβάλλουν στη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ και τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, συνεπώς η κατανάλωση λιπαρών ψαριών όπως ο σολωμός, ο γαύρος, η σαρδέλα, η γόπα, το σκουμπρί, η πέστροφα και ο τόνος, 1-2 φορές την εβδομάδα, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου. Από την άλλη, αποτελούν μια καλή εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης έναντι του κόκκινου κρέατος που έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά.
15. Αμύγδαλα
Περιέχουν «καλά» λιπαρά, φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά συστατικά, ενώ παράλληλα έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η προσθήκη αμυγδάλων στο γεύμα οδηγεί σε χαμηλότερα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης, ενώ η τακτική κατανάλωση αμυγδάλων και άλλων ξηρών καρπών έχει συσχετισθεί με βελτίωση των τιμών γλυκόζης νηστείας και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.
