Υγεία
Το PSA γνωστό στους περισσότερους άνδρες είναι η πλέον τυπική εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη. Αυξάνεται με την ηλικία και σε όλες τις παθήσεις του προστάτη. Η ετήσια αύξηση μετά την ηλικία των 50 χρονών μπορεί να είναι 0,25. Η μέτρησή του πρέπει να συνοδεύεται από δακτυλική εξέταση του προστάτη από ουρολόγο
Το προστατικό αντιγόνο (P.S.A. prostate specific antigen) είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από τον προστάτη. Δεν είναι παθολογική, αντιθέτως παράγεται από όλους τους προστάτες και σκοπός της είναι να ρευστοποιεί το σπέρμα για να μπορούν τα σπερματοζωάρια να «τρέξουν» και να γονιμοποιήσουν το ωάριο.
Έτσι λοιπόν όλοι οι άντρες παράγουν PSA, το οποίο συνήθως είναι σε χαμηλά επίπεδα αλλά αυξάνεται με την ηλικία.
Οι περισσότεροι άνδρες γνωρίζουν τι είναι το PSA, καθώς θεωρείται η πλέον τυπική εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη. Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν ότι για πολλά χρόνια η αξιολόγηση του ειδικού προστατικού Αντιγόνου ήταν λάθος, αφού τιμές PSA πάνω από 4 θεωρείτο ένδειξη καρκίνου.
Ο λόγος της λάθος αυτής αξιολόγησης είναι ότι το PSA απλά δεν έχει φυσιολογικές τιμές. Κατ’ αρχάς, αυξάνεται σε όλες τις παθήσεις του προστάτη, συνεπώς και στην προστατίτιδα και στην καλοήθη υπερτροφία του προστάτη.
Η ετήσια αύξηση μετά την ηλικία των 50 ετών μπορεί να είναι 0,25, επειδή μεγαλώνει ο προστατικός αδένας. Ένα άλλο θέμα είναι ότι το PSA μπορεί να αυξηθεί πολύ σε μικρό χρονικό διάστημα (λ.χ. από 3 σε 7 μέσα σε λίγες μέρες) εξαιτίας φλεγμονής του προστάτη, δηλαδή προστατίτιδας. Στην οξεία προστατίτιδα, μπορεί να φθάσει και σε τιμές 50 ή και πάνω από 100. Στον καρκίνο, όμως, η αύξηση του PSA είναι μικρή και σταθερή – μπορεί, λ.χ. από 3 να γίνει 4 σε διάστημα τριών μηνών και στο εξάμηνο να έχει φτάσει στο 6 έως 8.
Επειδή λοιπόν το PSA έχει διάφορα μοντέλα αυξομειώσεως, οι ειδικοί μιλούν πλέον για τιμές αναφοράς. Ένα PSA που μέσα σε ένα χρόνο αυξάνεται σταδιακά από το 1 στο 3 μας δίνει υπόνοιες καρκίνου, αλλά αν παραμένει κάτω από 10, υποδηλώνει τοπική νόσο χωρίς μεταστάσεις. Αν, όμως, δούμε σε κάποιον ασθενή τιμές αυξανόμενες στο PSA – και συνήθως πάνω από 20 – τότε το πιθανότερο είναι να υπάρχουν μεταστάσεις στα οστά.
Πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση
Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) συνιστά να αρχίζει τακτικός έλεγχος του PSA σε ηλικία 50 ετών στους άνδρες με μέτριο κίνδυνο προστατικού καρκίνου, σε ηλικία 45 ετών στους άνδρες υψηλού κινδύνου (όσοι έχουν έναν συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο του προστάτη) και σε ηλικία 40 ετών στους άνδρες με πάρα πολύ υψηλό κίνδυνο (δύο ή περισσότεροι συγγενείς πρώτου βαθμού με καρκίνο προστάτη). Σε κάθε περίπτωση, για τις ηλικίες άνω των 50 ετών ο έλεγχος συνιστάται να είναι ετήσιος και να συνδυάζεται με δακτυλική εξέταση του προστάτη.
Μόνο το PSA δεν αρκεί για να ελεγχθεί η υγεία του προστάτη. Πρέπει συνεπώς πάντοτε η μέτρησή του να συνοδεύεται από δακτυλική εξέταση του προστάτη από ουρολόγο.
