Ουρικό οξύ: Αιτίες, συμπτώματα και αντιμετώπιση

Όπως θα έχετε ακουστά το ουρικό οξύ παράγεται όταν το σώμα διασπά μια χημική ουσία που ονομάζεται πουρίνη.

Μάλιστα, η πουρίνη υπάρχει φυσικά στο σώμα σας, αλλά εμπεριέχεται επίσης σε ορισμένες τροφές. Το ουρικό οξύ αποβάλλεται από το σώμα με τα ούρα.

Το αυξημένο ουρικό οξύ (υπερουριχαιμία) μπορεί να οδηγήσει σε ουρική αρθρίτιδα (φλεγμονή των αρθρώσεων) και παθήσεις των νεφρών, όπως πέτρες στα νεφρά και νεφρική ανεπάρκεια. Τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί να μην διαγνωστούν εύκολα, επειδή κάποιοι άνθρωποι μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι με υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος εμφανίζουν συμπτώματα που οφείλονται σε αυτό.

Το μεγαλύτερο ποσοστό του ουρικού οξέος διαλύεται στο αίμα και ταξιδεύει προς τα νεφρά. Από εκεί, αποβάλλεται με τα ούρα. Αν το σώμα σας παράγει πάρα πολύ ουρικό οξύ, ή δεν αφαιρεί αρκετό, μπορεί να είναι σημάδι προβλήματος. Το υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος στο αίμα ονομάζεται υπερουριχαιμία.

Με ένα τεστ αίματος, ο γιατρός σας βλέπει το επίπεδο ουρικού οξέος. Τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί επίσης να προκαλέσουν ουρική αρθρίτιδα, ή νεφρική νόσο.

​Ουρικό οξύ: Ποιες είναι οι κανονικές τιμές στο αίμα

Οι κανονικές τιμές κυμαίνονται μεταξύ 3,5 και 7,2 mg / dL.

Αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς από εργαστήριο σε εργαστήριο που πραγματοποιεί την ανάλυση.

Τι σημαίνουν τα μη φυσιολογικά αποτελέσματα

Ένα έχετε υπερουριχαιμία, τότε η αιτία μπορεί να είναι:

• Οξέωση
• Αλκοολισμός
• Διαβήτης
• Υπερβολική άσκηση
• Ποδάγρα
• Υποπαραθυρεοειδισμός
• Δηλητηρίαση από μόλυβδο
• Λευχαιμία
• Κυστική μυελική νόσος των νεφρών
• Νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά)
• Διατροφή πλούσια σε πουρίνες
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Τοξιναιμία εγκυμοσύνης

Αν τα επίπεδα ουρικού οξέος είναι κάτω από το κανονικό, αυτό μπορεί να οφείλεται σε:

• Σύνδρομο Fanconi
• Διατροφή χαμηλή σε πουρίνες
• Σύνδρομο έκκρισης ακατάλληλης αντιδιουρητικής ορμόνης (Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone – SIADH)
• Νόσος του Wilson
• Άλλες αιτίες:
• Χρόνια ουρική αρθρίτιδα
• Χρόνια νεφρική νόσος
• Τραυματισμός του νεφρού και του ουρητήρα

Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν το ουρικό οξύ είναι:

• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Λήψη διουρητικών φαρμάκων
• Λήψη ανοσο-κατασταλτικών φαρμάκων
• Παχυσαρκία
• Προβλήματα στον θυρεοειδή
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Ψωρίαση
• Κοινός παρονομαστής στα προβλήματα ουρικού οξέος είναι η διατροφή που είναι πλούσια σε πουρίνες.
  

Αυξημένο ουρικό οξύ: Τα πιο κοινά συμπτώματα

Η ουρική αρθρίτιδα οφείλεται σε μια ανοσολογική αντίδραση στην συσσώρευση των κρυστάλλων ουρικού οξέος στις αρθρώσεις. Η ουρική αρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από οξύ πόνο στην άρθρωση που επιδεινώνεται ακόμα και στην ελάχιστη πίεση, από φλεγμονή της άρθρωσης, από πυρετό και από ξεφλούδισμα του δέρματος γύρω από την άρθρωση. Όταν τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα υπερβαίνουν 10 mg/dL, τότε αυξάνεται κατακόρυφα ο κίνδυνος ανάπτυξης ουρικής αρθρίτιδας.

• Πέτρες στα νεφρά μπορεί να αναπτυχθούν σε άτομα που πάσχουν με υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος και αυτές οι πέτρες μπορεί να περάσουν απαρατήρητες μέχρις ότου να κολλήσουν στον ουρητήρα. Τότε προκαλούν οξύ πόνο, επώδυνη και συχνότερη ούρηση, αίμα στα ούρα, ή ναυτία και έμετο. Περίπου το 10% των λίθων των νεφρών αποτελούνται από ουρικό οξύ. Αν και οι πέτρες στα νεφρά βρίσκονται συνήθως σε ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα, εντοπίζονται επίσης σε περίπου το 20% των ασθενών που έχουν υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος, αλλά όχι ουρική αρθρίτιδα. Τα κλασικά συμπτώματα των λίθων των νεφρών είναι ο ξαφνικός και έντονος πόνος στην κοιλιά, τα πλευρά, και τη βουβωνική χώρα, η οποία τείνει να “έρχεται και να φεύγει”. Πρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνουν αίμα στα ούρα και επώδυνη ούρηση και, εάν υπάρχει μια δευτερεύουσα μόλυνση, μπορεί να εκδηλωθεί και πυρετός.
• Νεφρική ανεπάρκεια. Το πιο σοβαρό σύμπτωμα που συνδέεται με τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος είναι η νεφρική ανεπάρκεια, η οποία εκδηλώνεται ως μειωμένη ούρηση, δύσπνοια, οίδημα στα άκρα, σύγχυση και υπνηλία, κόπωση, ή πόνο στο στήθος. Η νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να αναπτυχθεί σε ασθενείς με λευχαιμία, λέμφωμα Hodgkin και λέμφωμα μη-Hodgkin, λόγω των αυξημένων επιπέδων ουρικού οξέος. Αυτό είναι συνήθως ένα επακόλουθο της χημειοθεραπείας, η οποία σκοτώνει τα κακοήθη κύτταρα και απελευθερώνει ουρικό οξύ.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για μια διατροφή που μειώνει το ουρικό οξύ

Οι γενικές αρχές μιας διατροφής για το ουρικό οξύ είναι ουσιαστικά το ίδιο με προτάσεις για μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή:

• Απώλεια βάρους: Το υπερβολικό σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας και η απώλεια βάρους μειώνει τον κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας. Η απώλεια βάρους μειώνει επίσης τη συνολική πίεση στις αρθρώσεις.
• Σύνθετοι υδατάνθρακες: Τρώτε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες. Αποφύγετε τροφές όπως άσπρο ψωμί, κέικ, γλυκά, ζαχαρούχα ποτά και προϊόντα με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης.
• Νερό: Κρατήστε τον εαυτό σας ενυδατωμένο με άφθονο πόσιμο νερό. Η αύξηση στην κατανάλωση νερού έχει συνδεθεί με λιγότερες εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας. Στόχος είναι τα 8-16 ποτήρια υγρών την ημέρα με τουλάχιστον τα μισά από αυτά να είναι καθαρό νερό.
• Λίπη: Μειώστε τα κορεσμένα λίπη από το κόκκινο κρέας, τα λιπαρά πουλερικά και τα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα.
• Πρωτεΐνες: Περιορίστε τις πρωτεΐνες που παίρνετε από άπαχο κρέας, ψάρια και πουλερικά στα 113-170 γραμμάρια ημερησίως. Αυξήστε ταυτόχρονα την λήψη πρωτεΐνης από τροφές με χαμηλά λιπαρά ή χωρίς λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γιαούρτι ή άπαχο γάλα, τα οποία συνδέονται με μειωμένα επίπεδα ουρικού οξέος.

Συγκεκριμένες τροφές που πρέπει να έχετε υπόψη σας

• Λαχανικά: Μελέτες έχουν δείξει ότι τα λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες ΔΕΝ αυξάνουν τον κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας ή τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας. Επιλέξτε λαχανικά όπως σπαράγγια, σπανάκι, μπιζέλια, κουνουπίδι και μανιτάρια.
• Κρέατα: Αποφύγετε κρέατα, όπως το συκώτι, τα νεφρά και τα γλυκάδια, τα οποία έχουν υψηλά επίπεδα πουρίνης και συμβάλλουν στην αύξηση ουρικού οξέος στο αίμα.
• Θαλασσινά: Αποφύγετε τα παρακάτω είδη θαλασσινών, τα οποία είναι υψηλότερα σε πουρίνες από τα υπόλοιπα: γαύρος, ρέγγα, σαρδέλα, μύδια, χτένια, πέστροφα, μπακαλιάρο, σκουμπρί και τόνο.
• Αλκοόλ: Ο μεταβολισμός του αλκοόλ στο σώμα σας θεωρείται ότι αυξάνει την παραγωγή ουρικού οξέος, ενώ το αλκοόλ συμβάλλει και στην αφυδάτωση. Η μπύρα, ειδικά, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις της.
• Βιταμίνη C: Η βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με το αν μπορείτε να πάρετε ένα συμπλήρωμα 500 mg βιταμίνης C.
• Καφές: Έρευνες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ μπορεί να συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας, ιδιαίτερα με τον κανονικό καφέ με καφεΐνη. Η κατανάλωση καφέ μπορεί, ωστόσο, να μην είναι κατάλληλη για άλλες ιατρικές παθήσεις. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με το πόσο καφέ επιτρέπεται να πίνετε.
• Κεράσια: Υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις ότι η κατανάλωση κερασιών σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εξάρσεων ουρικής αρθρίτιδας.

Οι γιατροί συστήνουν στα υπέρβαρα άτομα που έχουν τάσεις ουρικής αρθρίτιδας να φτάσουν και να παραμείνουν σε ένα υγιές σωματικό βάρος με μέτρια άσκηση καθημερινά και αυστηρότερο έλεγχο της πρόσληψης λιπαρών και θερμίδων.