Νηστεία και μεταβολικό σύνδρομο: Πως συνδέονται; – Τι ανακάλυψαν οι ειδικοί!

Μεταβολικό σύνδρομο είναι η πολύ επικίνδυνη για την υγεία ταυτόχρονη συνύπαρξη τεσσάρων ασθενειών: παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), διαταραχή μεταβολισμού των λιπιδίων και σακχαρώδης διαβήτης.

Καθένα από αυτά αποτελεί παράγοντα κινδύνου για σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο. Η θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου στοχεύει να βοηθήσει τους ασθενείς να χάσουν βάρος και να ομαλοποιήσουν τον μεταβολισμό των λιπιδίων και των υδατανθράκων και την αρτηριακή πίεση. Εκτός από την άσκηση, οι γιατροί συνταγογραφούν μια υγιεινή διατροφή με χαμηλές θερμίδες. Συχνά απαιτείται φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, δεν είναι απολύτως σαφές τι επιπτώσεις έχει η διατροφή στο μικροβίωμα, το ανοσοποιητικό σύστημα και την υγεία.

Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την δρ. Sofia Forslund και τον καθηγητή Dominik N. Müller από το Max Delbrück Center for Molecular Medicine in the Helmholtz Association (MDC) και το Experimental and Clinical Research Center (ECRC) εξέτασαν την επίδραση που έχει μια αλλαγή διατροφής σε άτομα με μεταβολικό σύνδρομο. “Η μετάβαση σε μια υγιεινή διατροφή έχει θετική επίδραση στην αρτηριακή πίεση”, λέει ο Andras Maifeld, συνοψίζοντας τα αποτελέσματα. «Αν πριν από τη δίαιτα προηγείται μία νηστεία, αυτό το αποτέλεσμα εντείνεται”. Ο Maifeld είναι ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Communications.

Νηστεία και μεταβολικό σύνδρομο: Μπρόκολο αντί για ψητό βόειο κρέας

Ο δρ. Andreas Michalsen, ανώτερος σύμβουλος του τμήματος Νευροπαθολογίας στο Immanuel Hospital Berlin και ο καθηγητής Gustav J. Dobos, πρόεδρος του τμήματος Νευροπαθολογίας και Ολοκληρωμένης Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Duisburg-Essen, δέχτηκαν 71 εθελοντές με μεταβολικό σύνδρομο και αυξημένη συστολική αρτηριακή πίεση. Οι ερευνητές τους χώρισαν σε δύο ομάδες τυχαία.

Και οι δύο ομάδες ακολούθησαν τη δίαιτα DASH (Διατροφική Προσέγγιση για τη Διακοπή της Υπέρτασης) για τρεις μήνες. Αυτή η μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει πολλά φρούτα και λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως, ξηρούς καρπούς και όσπρια, ψάρια και άπαχο λευκό κρέας.

Μία από τις δύο ομάδες δεν κατανάλωσε καθόλου στερεά τροφή για πέντε ημέρες πριν ξεκινήσει τη δίαιτα DASH.

Με βάση τον ανοσοφαινότυπο, οι επιστήμονες παρατήρησαν το πώς άλλαξαν τα ανοσοκύτταρα των εθελοντών, όταν άλλαξε και η διατροφή τους. “Το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα παραμένει σταθερό κατά τη διάρκεια της νηστείας, ενώ το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα κλείνει”, εξηγεί ο Maifeld. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ο αριθμός των προφλεγμονωδών Τ κυττάρων μειώνεται, ενώ τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα πολλαπλασιάζονται.

Η μεσογειακή διατροφή είναι καλή, αλλά η νηστεία τη βελτιώνει

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δείγματα κοπράνων για να εξετάσουν τις επιπτώσεις της νηστείας στο μικροβίωμα του εντέρου. Τα βακτήρια του εντέρου συνεργάζονται στενά με το ανοσοποιητικό σύστημα. Μερικά στελέχη βακτηρίων μεταβολίζουν τις διαιτητικές ίνες σε αντιφλεγμονώδη λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, που ωφελούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η σύνθεση του οικοσυστήματος των βακτηρίων του εντέρου αλλάζει δραστικά κατά τη διάρκεια της νηστείας. Τα καλά βακτήρια, που μειώνουν την αρτηριακή πίεση, πολλαπλασιάζονται. Μερικές από αυτές τις αλλαγές παραμένουν ακόμη και μετά την λήξη της νηστείας. Τα ακόλουθα είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα: «Ο δείκτης μάζας σώματος, η αρτηριακή πίεση και η ανάγκη για αντιυπερτασική φαρμακευτική αγωγή μειώθηκαν και παρέμειναν χαμηλά μακροπρόθεσμα μεταξύ των εθελοντών που ξεκίνησαν την υγιεινή διατροφή μετά από νηστεία πέντε ημερών», εξηγεί ο Dominik Müller. Η αρτηριακή πίεση συνήθως ανεβαίνει ξανά όταν ο ασθενής δεν πάρει ακόμα και μια φορά το χάπι για την υπέρταση.

Η αρτηριακή πίεση παραμένει χαμηλότερη μακροπρόθεσμα, ακόμη και τρεις μήνες μετά τη νηστεία

Μαζί με τους επιστήμονες από το Κέντρο Έρευνας για τις Λοιμώξεις Helmholtz και το Πανεπιστήμιο McGill, στο Μόντρεαλ του Καναδάς, η ομάδα εργασίας του Forslund πραγματοποίησε μια στατιστική αξιολόγηση αυτών των αποτελεσμάτων χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη για να διασφαλίσει ότι αυτό το θετικό αποτέλεσμα οφείλεται στην νηστεία και όχι στη φαρμακευτική αγωγή που οι εθελοντές ακολουθούσαν. Χρησιμοποίησαν μεθόδους από προηγούμενη μελέτη στην οποία είχαν εξετάσει την επίδραση της αντιυπερτασικής φαρμακευτικής αγωγής στο μικροβίωμα του εντέρου. “Ήμασταν σε θέση να απομονώσουμε την επίδραση του φαρμάκου και να παρατηρήσουμε ότι αν κάποιος ανταποκρίνεται καλά σε μια αλλαγή διατροφής ή όχι εξαρτάται από την ατομική απόκριση του ανοσοποιητικού και το μικροβίωμα του εντέρου”, είπε ο Forslund.

Εάν μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε ίνες και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά δεν αποφέρει αποτελέσματα, είναι πιθανό ότι δεν υπάρχουν επαρκή βακτήρια του εντέρου στο μικρόβιο του εντέρου που μεταβολίζουν τις ίνες σε προστατευτικά λιπαρά οξέα.

“Όσοι έχουν αυτό το πρόβλημα συχνά αισθάνονται ότι δεν αξίζει τον κόπο η προσπάθεια και επιστρέφουν στις παλιές τους διατροφικές συνήθειες”, εξηγεί ο επιστήμονας. Είναι επομένως καλή ιδέα να συνδυάσετε μια διατροφή με μια νηστεία. «Η νηστεία δρα ως καταλύτης για προστατευτικούς μικροοργανισμούς στο έντερο. Η υγεία βελτιώνεται σαφώς πολύ γρήγορα και οι ασθενείς μπορούν να μειώσουν τη φαρμακευτική αγωγή τους ή ακόμα και να σταματήσουν εντελώς να παίρνουν χαπάκια». Αυτό θα μπορούσε να τους παρακινήσει να διατηρήσουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής μακροπρόθεσμα.