Φάρμακα
Ισραηλινοί ιδιώτες ετοιμάζουν επένδυση 6 εκατ. ευρώ για την παραγωγή αρχικά βιομηχανικής και ακολούθως φαρμακευτικής κάνναβης, στην παραθαλάσσια περιοχή της Επανομής Θεσσαλονίκης.
Η πρώτη φάση της επένδυσης, ύψους 1 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε ήδη και περιλαμβάνει την καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης σε έκταση 40.000 τ.μ. (συμπεριλαμβανομένων χώρων ξήρανσης της πρώτης ύλης και αποθηκών), με προοπτική η πρώτη συγκομιδή να γίνει τον Οκτώβριο-Νοέμβριο του 2021.
Η δεύτερη φάση, ύψους 5 εκατ. ευρώ, αναμένεται να μπει στη γραμμή εκκίνησης το 2022 και προβλέπει τη δημιουργία και μεταποιητικής μονάδας ιατρικής/φαρμακευτικής κάνναβης, όπως γνωστοποιεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Αμίτ Φαχίμα (Αmit Fahima), εταίρος του σχήματος και επικεφαλής επιστήμονας στο πρότζεκτ. Στην τελική της φάση, η επένδυση θα απασχολεί περί τους 40 εργαζομένους, οι οποίοι θα αυξάνονται εποχικά (π.χ. κατά την περίοδο της συγκομιδής).
Φέρνοντας στη Θεσσαλονίκη την ισραηλινή τεχνογνωσία
Το Ισραήλ θεωρείται σήμερα παγκόσμιος ηγέτης στην έρευνα και ανάπτυξη καινοτομίας στον χώρο της φαρμακευτικής κάνναβης (πρωτοποριακές μέθοδοι άρδευσης, στηριγμένες στη γεωργία ακριβείας, θα χρησιμοποιηθούν και στην επένδυση της Θεσσαλονίκης, με στόχο -όπως επισημαίνει ο κ. Φαχίμα- την εξοικονόμηση νερού και λιπασμάτων και τη μεγαλύτερη απόδοση των φυτών).
«Το όλο πρότζεκτ βασίζεται στη συνδρομή των ειδικών. Στο Ισραήλ υπάρχει εκτεταμένη τεχνογνωσία ως προς την καλλιέργεια της κάνναβης και στην ομάδα μας έχουμε κορυφαίους ειδικούς με αυξημένη τεχνογνωσία, γεγονός που μας δίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα», υποστηρίζει ο κ. Φαχίμα, υπενθυμίζοντας ότι Ισραηλινοί επιστήμονες πραγματοποιούν έρευνα πάνω στις ιδιότητες της κάνναβης και τις ιατρικές εφαρμογές της ήδη από τη δεκαετία του 1960.
Μάλιστα, μια μικρή έρευνα του ΑΠΕ-ΜΠΕ έδειξε ότι η έρευνα πάνω στην κάνναβη υποστηρίζεται ποικιλοτρόπως από το ισραηλινό υπουργείο Υγείας: το Ισραήλ είναι μία από τις τρεις χώρες παγκοσμίως, όπου η σχετική, παγκόσμιας κλάσης, έρευνα ενθαρρύνεται από την κυβέρνηση.
Οι δύο φάσεις της επένδυσης
Αυτή ακριβώς η τεχνογνωσία μεταφέρεται -συνοδεία των ισραηλινών κεφαλαίων- στη Θεσσαλονίκη. Στο αγρόκτημα της Επανομής έχει ήδη γίνει η σπορά για την καλλιέργεια δεκάδων στρεμμάτων βιομηχανικής κάνναβης, με περιεκτικότητα τετραϋδροκανναβινόλης (THC) κάτω του 0,2% και υψηλά επίπεδα κανναβιδιόλης (CBD), συνδυασμός που υποστηρίζεται πως μπορεί να συμβάλει θεραπευτικά ή ανακουφιστικά σε διάφορες παθήσεις, όπως η αϋπνία, η επιληψία κι ο αυτισμός.
«Όταν η τιμή του THC είναι κάτω του 0,2%, η κάνναβη δεν έχει ψυχοτρόπο (ψυχοδραστική) επίδραση. Στην Ευρώπη λοιπόν, οι περιορισμοί για την καλλιέργεια και εμπορία κάνναβης με THC κάτω του 0,2% είναι πολύ λιγότεροι, ενώ όταν η τιμή είναι άνω του 0,2% η διαδικασία είναι πολύ δυσκολότερη και χρειάζονται πρόσθετα μέτρα ασφάλειας» εξηγεί.
Στη δεύτερη φάση της επένδυσης, ύψους 5 εκατ. ευρώ, το σχήμα των επενδυτών από το Ισραήλ θα αξιοποιήσει τις πρόνοιες του νέου νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για την πώληση τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, περιεκτικότητας THC άνω του 0,2%.
«Στη δεύτερη φάση, στόχος είναι η παραγωγή προϊόντων με επίπεδα THC άνω του 0,2%. Θα παράγονται δύο τελικά προϊόντα: άνθη κάνναβης και λάδι. Η δεύτερη φάση αναμένεται να ξεκινήσει το 2022 και θα απαιτήσει περίπου έναν χρόνο για να ολοκληρωθεί, καθώς οι διαδικασίες είναι πιο σύνθετες. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής θα εξάγεται σε άλλες χώρες της Ευρώπης και στο Ισραήλ. Η ελληνική αγορά είναι προς το παρόν μικρή, αλλά αναμένουμε ότι θα αναπτυχθεί στα επόμενα χρόνια», εκτιμά.
Γιατί επιλέχθηκε η Θεσσαλονίκη
Γιατί επιλέχθηκε η Ελλάδα για την επένδυση; «Η αγορά του Καναδά είναι μεν η μεγαλύτερη σήμερα, αλλά έχει πάρα πολύ ανταγωνισμό. Η αμερικανική αγορά είναι επίσης ανεπτυγμένη, αλλά υπάρχει χάσμα μεταξύ της ομοσπονδιακής και της πολιτειακής νομοθεσίας, που προκαλεί κάποια προβλήματα. Γι’ αυτό επιλέξαμε να επενδύσουμε στην Ευρώπη. Η τάση για χρήση φαρμακευτικής κάνναβης στην Ευρώπη είναι πλέον ισχυρότερη (1,5%-3% του ευρωπαϊκού πληθυσμού υπολογίζεται πως έχει συνταγή για φαρμακευτική κάνναβη), ενώ δεν υπάρχει εδραιωμένος ανταγωνισμός», υποστηρίζει.
Γρήγορα το επενδυτικό σχήμα κατέληξε στην Ελλάδα, για λόγους γεωγραφικούς (είναι πιο κοντά στο Ισραήλ), κλιματικούς (κατάλληλες θερμοκρασίες και συνθήκες υγρασίας για την καλλιέργεια κάνναβης), οικονομικούς (χαμηλότερο κόστος γης και εργατικό κόστος σε σχέση με άλλα κράτη-μέλη) και πρακτικούς (με ορμητήριο την Ελλάδα γίνονται εύκολα εξαγωγές σε άλλες κοινοτικές χώρες).
«Διερωτώμενοι “πού ακριβώς στην Ελλάδα;” καταλήξαμε στη Θεσσαλονίκη, γιατί στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν ήδη πολλές ισραηλινές επενδύσεις, και σε επίπεδο νομικών και λογιστών υπάρχουν εδώ άνθρωποι με τους οποίους έχουμε συνεργαστεί και τους εμπιστευόμαστε ως προς την ποιότητα της δουλειάς τους», λέει.
Ο δαίμονας της γραφειοκρατίας
Στο ερώτημα ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις, που αντιμετώπισε η επένδυση, ο κ.Φαχίμα απαντά άμεσα: «η γραφειοκρατία. Πιστεύω ότι περισσότεροι θα επένδυαν στην Ελλάδα, αν υπήρχε λιγότερη γραφειοκρατία. Μια σημαντική δυσκολία που αντιμετωπίσαμε, π.χ., ήταν ότι, για να πάρουμε την άδεια καλλιέργειας χρειαζόταν πρώτα να πάρουμε άδεια χρήσης νερού και για να πάρουμε αυτή την άδεια απαιτήθηκαν έξι μήνες». Όπως λέει, οι εργαζόμενοι στις διάφορες υπηρεσίες ήταν πολύ πρόθυμοι να βοηθήσουν, «αλλά το σύστημα είναι έτσι φτιαγμένο, που δεν είχαν τα εργαλεία για να το κάνουν».
Ιδιαίτερη μνεία κάνει ο κ. Φαχίμα και στον υψηλό, όπως λέει, ΦΠΑ: «η επένδυσή μας έχει ΦΠΑ 24%. Θεωρώ πως αν ο ΦΠΑ ήταν χαμηλότερος, θα αυξάνονταν οι ξένες επενδύσεις, οι άνθρωποι θα πλήρωναν προθυμότερα φόρους και τα φορολογικά έσοδα του κράτους θα αυξάνονταν».
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο διευκολύνει τις επενδύσεις
Πάντως, το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τη φαρμακευτική κάνναβη φαίνεται ότι θα διευκολύνει σημαντικά τους επενδυτές. «Η πρόσφατη τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για την καλλιέργεια και παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης επιτρέπει να ξεκινήσει πρακτικά η παραγωγή τους με σκοπό την εξαγωγή, ακόμη και αν δεν έχουν διασφαλίσει έγκριση κυκλοφορίας στην Ελλάδα», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δικηγόρος Αλκίνοος Κωνής, της δικηγορικής εταιρείας NEXUS, που ανέλαβε την αδειοδότηση της ισραηλινής επένδυσης.
Μέχρι σήμερα, προσθέτει, έχουν δοθεί στην Ελλάδα 94 άδειες εγκατάστασης μονάδων καλλιέργειας φαρμακευτικής κάνναβης και περίπου 90 καλλιέργειας βιομηχανικής κάνναβης.
«Αν και το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις δύο μορφές κάνναβης ήταν ιδιαίτερα υψηλό τα τελευταία χρόνια, η υλοποίηση επενδύσεων στη φαρμακευτική κάνναβη ερχόταν αντιμέτωπη με τη γραφειοκρατία. Ωστόσο, η ψήφιση μόλις προ ολίγων ημερών σχετικού νόμου απλοποίησε σημαντικά τη διαδικασία», καταλήγει ο κ. Κωνής.
