Φάρμακα
Ακόμα και απαραίτητη μπορεί να είναι στο μέλλον η ανάμιξη εμβολίων ενάντια στον κορωνοϊό, σύμφωνα με τον καθηγητή πολιτικής υγείας στο πανεπιστήμιο του LSE, Ηλίας Μόσιαλος.
Με νέα του ανάρτηση, ο κ. Μόσιαλος κάνει λόγο για μια εντυπωσιακή ταχύτητα απόκρισης της επιστημονική κοινότητας που 14 μήνες μετά την ανακήρυξη του κορωνοϊού σε πανδημία, έχει κατορθώσει να έχουν χορηγηθεί 1,85 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων.
«Αυτό βέβαια, δυστυχώς, δεν σημαίνει πως οι δόσεις κατανέμονται ισόποσα ή πως όλες οι χώρες έχουν ξεκινήσει τους εμβολιασμούς. Ούτε πως έχουμε λύσει τα προβλήματα παραγωγής και διανομής των εμβολίων» λέει.
Ενθαρρυντικά τα στοιχεία για την φυσική ανοσία στον κορωνοϊό
Οι επιστημονικές έρευνες καταγράφουν ενθαρρυντικά στοιχεία τόσο για τη διάρκεια της φυσικής ανοσίας μετά από λοίμωξη, αλλά και της μελλοντικής προστασίας από τα εμβόλια, σημειώνει ο κ. Μόσιαλος.
Όπως ακούμε όμως συχνά, και λαμβάνοντας υπόψιν το πρόβλημα των μελλοντικών αναδυόμενων μεταλλάξεων και του ζητήματος της παραγωγής των εμβολίων, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως στο μέλλον ίσως κάνουμε αναμνηστικές δόσεις.
Και η αναμνηστική δόση που ίσως λάβουμε, ίσως να είναι με διαφορετικό εμβόλιο από αυτό που μας χορηγήθηκε αρχικά, ή με τρίτη δόση του εμβολίου που έχουμε κάνει. (Αυτή ειναι η πρόταση της Pfizer).
Γιατί η ανάμιξη εμβολίων έναντι του κορωνοϊού δεν είναι καινούριο ζήτημα
«Η ανάμιξη εμβολίων για κάποιους ακούγεται περίεργη. Αλλά είναι όντως καινούριο ζήτημα η ανάμιξη διαφορετικών εμβολίων;» διερωτάται ο κ. Μόσιαλος για να απαντήσει κατηγορηματικά «όχι».
Η ανάμιξη διαφορετικών τύπων εμβολίων δοκιμάστηκε και με εμβόλια έναντι άλλων παθογόνων, όπως π.χ. έναντι του ιού Ebola. Αλλά και στην περίπτωση του Covid-19, το ρωσικό εμβόλιο Sputnik-V αποτελείται στην ουσία από 2 διαφορετικά εμβόλια (που και τα 2 φέρουν την πληροφορία για την παραγωγή της πρωτεΐνης ακίδας, αλλά μέσω διαφορετικών ιικών φορέων).
Ίσως να θυμάστε τις αναφορές που είχα κάνει για την πιθανή συνεργασία της AstraZeneca με το ρωσικό ινστιτούτο Gamaleya για ανάμιξη των 2 εμβολίων. Ο καθηγητής εξηγεί πως η σκέψη αυτή υπήρχε γιατί εντοπίζεται μια μικρή πιθανότητα το ανοσοποιητικό μας σύστημα να αναπτύξει μια απόκριση, όχι μόνο έναντι της πρωτεΐνης ακίδας αλλά και του ίδιου του ιικού φορέα (του αδενοϊού δηλαδή, μετά την πρώτη δόση).
Αυτό δεν είναι προφανώς επικίνδυνο, αλλά θα μπορούσε να μειώσει την αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Όποτε, αν κάθε δόση μεταφέρεται στο σώμα μας με διαφορετικό τρόπο συνήθως η αποτελεσματικότητα αυξάνεται.
Ο κ. Μόσιαλος διαπιστώνει πως σε αυτό το πλαίσιο , θα μπορούσε να πει κάποιος, «τότε πρέπει να κάνουμε ένα εμβόλιο αδενοϊού και ένα mRNA. Και θα είχε δίκιο». Ωστόσο, ο καθηγητής υπογραμμίζει πως «αυτά τα εμβόλια που αναμειγνύονται, έχουν ήδη κριθεί για την ασφάλεια τους για χρήση. Αλλά, η ασφάλεια της ανάμιξης των εμβολίων θα αξιολογηθεί επίσης ως νέα στρατηγική εμβολιασμού».
Πότε αναμένουμε νέα στοιχεία για την ανάμιξη εμβολίων
«Παρά ταύτα, και πέραν των κλινικών δοκιμών που διεξάγονται, πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέπουν την ανάμιξη των εμβολίων. Έτσι, στους επόμενους μήνες θα έχουμε αρκετά στοιχεία» σημειώνει ο κ. Μόσιαλος.
Φαίνεται πως θα χρειαστούν επίσης αναλυτικά στοιχεία και για την ασφάλεια και τις ενδεχόμενες παρενέργειες των εμβολίων, σε περίπτωση χορήγησης τρίτης, αναμνηστικής δόσης. «Ίσως, για παράδειγμα, χρειαστεί αντί να κάνουμε το ίδιο εμβόλιο όπως προτείνει η Pfizer, να χρειαστεί να κάνουμε την τρίτη δόση από ένα άλλο εμβόλιο (π.χ., της Moderna ή της Novavax)» λέει ο Ηλίας Μόσιαλος.
Τι δείχνουν οι ως τώρα μελέτες για τα εμβόλια
Στην Αγγλία, για την ακρίβεια, η κλινική μελέτη Com-Cov ξεκίνησε τον Ιανουάριο με στόχο την αξιολόγηση όλων των πιθανών συνδυασμών των εμβολίων AstraZeneca, Pfizer, Moderna, και Novavax (το τελευταίο δεν έχει λάβει έγκριση ακόμη σε καμιά χώρα του κόσμου), για τη μελέτη των ανοσολογικών αντιδράσεων και οποιωνδήποτε παρενεργειών των συνδυασμών. Από αυτά τα αποτελέσματα ελπίζουμε πως θα δούμε πως δεν χρειάζεται να αποκλείσουμε κανέναν συνδυασμό.
Ωστόσο, ο κ. Μόσιαλος σημειώνει πως η ανάμιξη εμβολίων mRNA (Pfizer, Moderna) με εμβόλια με βάση τον αδενοϊό (AstraZeneca, Johnson & Johnson) και αντίστροφα δεν έχει ξαναγίνει, καθότι τα πρώτα mRNA που εγκρίθηκαν ήταν αυτά για τον Covid-19.
Η επόμενη γενιά εμβολίων πιθανότατα θα στρέφεται εναντίον πολλών παραλλαγών του κορωνοϊού. Ίσως τελικά αναμνηστική δόση να κάνουν μόνο κάποιοι από εμάς, οι πιο ευπαθείς. Δεν το γνωρίζουμε ακόμα. Αλλά, κάνοντας αναμνηστική δόση με ένα από τα νέα εμβόλια που στοχεύουν στις νέες παραλλαγές του ιού, ή αναμειγνύοντας υπάρχοντα εμβόλια, να βοηθούσε να αναπτυχθεί πιο ευρεία συλλογική ανοσία και να δυσκόλευε την κυκλοφορία των παραλλαγών ή την εμφάνιση νέων.
Οι συνδυασμοί εμβολίων που εξετάζονται
Ορισμένες επιλογές που τώρα εξετάζονται για την πιθανότητα που θα χρειαστεί τρίτη δόση είναι οι εξής:
- 2 δόσεις AstraZeneca και μια δόση με το νέο εμβόλιο της Moderna.
- Ανάμιξη AstraZeneca με Pfizer ή Moderna: δηλαδή, πρώτη δόση ΑΖ, 2η δόση Pfizer ή Moderna, 3η δόση με τα υπάρχοντα εμβόλια Pfizer ή Moderna ή με το νέο εμβόλιο της Moderna που στοχεύει στις νέες παραλλαγές του κορωνοϊού.
- 3 δόσεις με το εμβόλιο της Pfizer
- 2 δόσεις Moderna και μια δόση με το νέο εμβόλιο της Moderna
- Mια δόση με το εμβόλιο της J&J και μια δόση με το νέο εμβόλιο της Moderna
- 2 δόσεις Pfizer, μια δόση Moderna και το αντίστροφο 2 δόσεις Pfizer ή Moderna και μια δόση με το νέο εμβόλιο της Moderna
- 2 δόσεις Pfizer ή Moderna και μια δόση με το εμβόλιο της Novavax. (Να θυμίσουμε πως το εμβόλιο της Novavax δεν ανήκει στην κατηγορία mRNA ή ιικού φορέα. Αυτό το είδος εμβολίου περιέχει τμήματα πρωτεΐνης που υπάρχει μόνο στον κορωνοϊό).
Η ανάμιξη εμβολίων αναμένεται να εγείρει ευρύτερη ανοσολογική απόκριση και θα μπορούσε να μας βοηθήσει να καταπολεμήσουμε τις αναδυόμενες και τις υπάρχουσες παραλλαγές. Ωστόσο, όπως επίσης ανέφερα, πρέπει να υπάρχει μια πραγματική επιστημονική και κανονιστική αιτιολόγηση για την ασφαλή ανάμιξη.
