Υγεία
Το άσθμα είναι μία χρόνια πάθηση που παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες στον έλεγχό του, αλλά για να το αντιμετωπίσει κανείς πρέπει πρώτα να γνωρίζει αν πάσχει από αυτό.
Τα συμπτώματα που προκαλεί μπορεί να είναι χαρακτηριστικά ή και όχι. Έχει όμως σημασία να τα αντιλαμβάνεται εγκαίρως ο ασθενής, ώστε να ξέρει πότε έχει παρόξυνση και να αποφύγει έτσι δυσάρεστες επιπλοκές.
Όπως αναφέρει η Ομάδα Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), το 8,6% του γενικού πληθυσμού στη χώρα μας έχει άσθμα. Η συχνότητα του άσθματος στις διάφορες ηλικιακές ομάδες αυξάνεται με την ηλικία. Κυμαίνεται από 3,79% στις ηλικίες έως 9 ετών μέχρι 11,76% στις ηλικίες άνω των 70 ετών.
Σε αντίθεση, δηλαδή, με ό,τι νομίζουν πολλοί, το άσθμα δεν είναι νόσος της παιδικής ηλικίας. Μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες. Ενδέχεται, όμως, τα κρούσματα στην παιδική ηλικία να είναι κάπως περισσότερα και στην τρίτη ηλικία λιγότερα, εκτιμά η ΕΠΕ. Και αυτό διότι ενδεχομένως στους ηλικιωμένους συγχέεται με την άλλη συχνή πάθηση του αναπνευστικού, την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Το άσθμα χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών. Οι αεραγωγοί (ή βρόγχοι) είναι οι «σωλήνες» που μεταφέρουν αέρα από το ανώτερο αναπνευστικό στους πνεύμονες.
Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα εισπνεύσει κάποιον ερεθιστικό παράγοντα από το περιβάλλον, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων με σύσπαση των λείων μυϊκών ινών των αεραγωγών (βρογχόσπασμος). Ο βρογχόσπασμος οδηγεί σε στένωση του αυλού τους. Η στένωση επιδεινώνεται από την παραγωγή εκκρίσεων που είναι παχύρρευστες και κολλώδεις. Έτσι, περιορίζεται η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.
Οι εκλυτικοί παράγοντες
Οι ασθενείς με άσθμα έχουν γενετική (κληρονομική) προδιάθεση. Τα συμπτώματά τους όμως εμφανίζονται μετά την έκθεση σε ορισμένους εκλυτικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι:
- Οι λοιμώξεις (ιδίως οι ιογενείς)
- Η άσκηση
- Ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον
Στους ερεθιστικούς παράγοντες του περιβάλλοντος συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων:
- Η σκόνη
- Οι γύρεις
- Το τρίχωμα των κατοικιδίων ζώων
- Η υγρασία
- Ο καπνός των τσιγάρων
- Ορισμένα φάρμακα κ.λπ.
Τα συμπτώματα
Το άσθμα εκδηλώνεται με επεισόδια που χαρακτηρίζονται από:
- Δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)
- Βάρος (δυσφορία) στο στήθος
- Βήχα ή/και
- Συριγμό («σφύριγμα» στην αναπνοή, ιδίως κατά την εκπνοή)
Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται επεισοδιακά και μπορεί να περάσουν είτε με την κατάλληλη θεραπεία είτε – μερικές φορές – χωρίς αντιμετώπιση. Επιπλέον, τα συμπτώματα επιδεινώνονται:
- Με την άσκηση
- Στη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί
- Σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου (συνήθως άνοιξη και φθινόπωρο)
- Μετά από ιώσεις
- Μετά από έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες στο περιβάλλον
Οι ασθενείς με άσθμα μπορεί συχνά να ξυπνήσουν τη νύχτα από βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή. Ο βήχας μπορεί να είναι ξηρός (χωρίς πτύελα) ή παραγωγικός (με πτύελα). Όταν οι ασθενείς με άσθμα παράγουν πτύελα, αυτά είναι τυπικά κολλώδη, με χαρακτηριστικό λευκό ή κίτρινο χρώμα.
Όταν το άσθμα ενός ασθενούς, όμως, βρίσκεται σε σταθερή κατάσταση, μπορεί να μην εμφανίζει καθόλου συμπτώματα.
Ο ξερόβηχας
Μερικοί ασθενείς με άσθμα, όμως, εμφανίζουν μόνο βήχα χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα (cough-variant asthma).
Στην περίπτωση αυτή μπορεί να εκδηλώνουν μόνο έναν επίμονο βήχα, που είναι συνήθως ξηρός (χωρίς πτύελα). Δεν έχουν επίσης κανένα άλλο από τα τυπικά συμπτώματα του άσθματος (συριγμό, δύσπνοια, βάρος στο στήθος).
Το άσθμα που εκδηλώνεται με βήχα συνήθως ανταποκρίνεται καλά στη συνήθη θεραπεία, όπως τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή. Ο γιατρός πρέπει να το διακρίνει από τα άλλα αίτια χρόνιου βήχα και να χορηγήσει στον ασθενή την κατάλληλη θεραπεία.
