Είναι πραγματικά δυνατό να αλλάξετε την προσωπικότητά σας ή τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα σας είναι σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής σας; Ενώ τα βιβλία αυτοβοήθειας και οι ιστότοποι συχνά διατυμπανίζουν μεθόδους που μπορείτε να ακολουθήσετε για να αλλάξετε τις συνήθειες και τις συμπεριφορές σας, υπάρχει μια πεποίθηση ότι οι υποκείμενες προσωπικότητές μας είναι αμετάβλητες.
Ο Αυστριακός ψυχαναλυτής Σίγκμουντ Φρόιντ πίστευε ότι η προσωπικότητα είχε σε μεγάλο βαθμό εδραιωθεί από την τρυφερή ηλικία των 5 ετών. Ακόμη και πολλοί σύγχρονοι ψυχολόγοι εκτιμούν ότι η προσωπικότητα είναι σταθερή καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής.
Τι γίνεται όμως αν θέλετε να αλλάξετε στοιχεία της προσωπικότητά σας; Μπορεί η σωστή προσέγγιση και η σκληρή δουλειά να οδηγήσουν σε πραγματικές και ουσιαστικές αλλαγές του εαυτού μας ή είμαστε κολλημένοι με ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά που μας εμποδίζουν να επιτύχουμε τους στόχους μας;
Παράγοντες που διαμορφώνουν την προσωπικότητα
Για να καταλάβουμε αν η προσωπικότητα μπορεί να αλλάξει, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε τι ακριβώς προκαλεί την προσωπικότητα. Η προσωπικότητα διαμορφώνεται κατά τη γέννησή μας, από την ανατροφή ή τις εμπειρίες και το περιβάλλον μας μέσω της ανατροφής;
Στο παρελθόν, οι θεωρητικοί και οι φιλόσοφοι συχνά υιοθετούσαν μια προσέγγιση μεταξύ των άλλων και υποστήριζαν είτε τη σημασία της φύσης είτε την ανατροφή, αλλά σήμερα οι περισσότεροι στοχαστές θα συμφωνούσαν ότι είναι ένα μείγμα των δύο προσεγγίσεων που τελικά διαμορφώνουν τις προσωπικότητές μας.
«Ενδιάμεσες» ιδιότητες της προσωπικότητας
Ορισμένοι ειδικοί, συμπεριλαμβανομένης της ψυχολόγου Carol Dweck, πιστεύουν ότι η αλλαγή των προτύπων συμπεριφοράς, των συνηθειών και των πεποιθήσεων βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια των ευρέων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας (π.χ. εσωστρέφεια, ευχαρίστηση) και είναι το πραγματικό κλειδί για την αλλαγή της προσωπικότητας.
Τα ευρεία χαρακτηριστικά μπορεί να είναι σταθερά κατά τη διάρκεια της ζωής, αλλά η Dweck πιστεύει ότι είναι οι «ενδιάμεσες» ιδιότητές μας που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια των ευρέων χαρακτηριστικών που είναι τα πιο σημαντικά για να μας διαμορφώσουν ως προσωπικότητες.
Τι ακριβώς είναι λοιπόν αυτά τα «ενδιάμεσα» μέρη της προσωπικότητας;
Πεποιθήσεις: Ενώ η αλλαγή ορισμένων πτυχών της προσωπικότητάς σας μπορεί να είναι δύσκολη, μπορείτε ρεαλιστικά να αντιμετωπίσετε την αλλαγή ορισμένων από τις υποκείμενες πεποιθήσεις που βοηθούν στη διαμόρφωση και τον έλεγχο του τρόπου έκφρασης της προσωπικότητάς σας.
Στόχοι και στρατηγικές αντιμετώπισης: Για παράδειγμα, ενώ μπορεί να έχετε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά μπορείτε να μάθετε νέες δεξιότητες αντιμετώπισης και τεχνικές διαχείρισης άγχους που σας βοηθούν να γίνετε πιο χαλαρό άτομο.
Πεποιθήσεις: Ενώ η αλλαγή πεποιθήσεων μπορεί να μην είναι απαραίτητα εύκολη, προσφέρει ένα καλό σημείο εκκίνησης. Οι πεποιθήσεις μας διαμορφώνουν μεγάλο μέρος της ζωής μας, από το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους μέχρι το πώς λειτουργούμε στην καθημερινή ζωή, πώς αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις της ζωής και πώς συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους.
Εάν μπορούμε να αλλάξουμε πραγματικά τις πεποιθήσεις μας, είναι κάτι που μπορεί να έχει μια έντονη επίδραση στη συμπεριφορά μας και ενδεχομένως σε ορισμένες πτυχές της προσωπικότητάς μας.
Πάρτε, για παράδειγμα, τις πεποιθήσεις για τον εαυτό σας, συμπεριλαμβανομένου του εάν τα προσωπικά χαρακτηριστικά σας είναι αμετάκλητα ή εύπλαστα. Εάν πιστεύετε ότι η νοημοσύνη σας είναι σταθερή, τότε δεν είναι πιθανό να κάνετε βήματα για να εμβαθύνετε τη σκέψη σας. Εάν, ωστόσο, θεωρείτε πως είναι μεταβλητή, πιθανότατα θα καταβάλλετε μεγαλύτερη προσπάθεια να προκαλέσετε τον εαυτό σας και να διευρύνετε το μυαλό σας.
Εν κατακλείδι ενώ τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα ενός ανθρώπου είναι σταθερά με ενδοσκόπηση και προσωπική δουλειά υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης των αρνητικών πτυχών του εαυτού μας, αρκεί να το θέλουμε πραγματικά.
