Υγεία
Η μεγάλη ποσότητα λίπους στον οργανισμό μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ορισμένων μορφών καρκίνου.
Συγκεκριμένα είναι πιθανότερο να αναπτυχθούν οι εξής καρκίνοι:
- καρκίνος εντέρου
- καρκίνος νεφρών
- καρκίνος οισοφάγου
- καρκίνος παγκρέατος
- καρκίνος χοληδόχου κύστης
- καρκίνος στήθους (για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση)
- καρκίνος ενδομητρίου και
- καρκίνος ωοθηκών
Το περιττό λίπος έχει περισσότερες πιθανότητες να αυξήσει το ενδεχόμενο εμφάνισης καρκίνου, προκαλώντας φλεγμονές και αυξάνοντας τα επίπεδα διαφόρων αυξητικών παραγόντων και ορμονών, που ευνοούν με τη σειρά τους την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
Παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος αυτός είναι μεγαλύτερος για τα παχύσαρκα άτομα (π.χ. ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου παρατηρείται κατά 15% αυξημένος στα υπέρβαρα και κατά 32% στα παχύσαρκα άτομα, με Δείκτη Μάζας Σώματος μεγαλύτερο του 30 kg/m2), το επίπεδο κινδύνου αυξάνεται σταδιακά ανάλογα με την ποσότητα λίπους του σώματος.
Κατά συνέπεια, προτείνεται να στοχεύουμε σε όσο το δυνατό χαμηλότερες τιμές εύρους (δηλαδή τιμές μέσα στα όρια του υγιούς σωματικού βάρους). Αυτό προφανώς διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με τη διάπλασή του. Ένα άτομο με μικρή σωματική διάπλαση μπορεί να στοχεύει στις χαμηλότερες τιμές εύρους, ενώ ένα πιο σωματώδες άτομο στις μεσαίες ή υψηλότερες τιμές εύρους.
Το εργαλείο του ΔΜΣ
Ορισμένα ιδιαίτερα μυώδη άτομα, παρότι δεν έχουν περιττό λίπος, μπορεί να διαπιστώσουν ότι ο ΔΜΣ τους βρίσκεται στην “υπέρβαρη” ή ακόμα και στην “παχύσαρκη” κατηγορία. Ωστόσο, η πλειονότητα των ατόμων που βρίσκονται σε αυτές τις κατηγορίες έχουν όντως περιττό λίπος.
Επίσης, επειδή τα ψηλότερα άτομα τείνουν να ζυγίζουν περισσότερο, ακόμα και αν δεν έχουν περιττό λίπος, πρέπει να προσαρμόσουμε το βάρος ανάλογα με το ύψος (το βάρος σε κιλά διαιρεμένο με το ύψος σε μέτρα, υψωμένο στο τετράγωνο): αυτό ονομάζεται Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και μετριέται σε kg/m2.
Αν έχετε το ιδανικό βάρος για το ύψος σας, αυτό ενδέχεται να σημαίνει ότι έχετε υγιές βάρος, εκτός εάν είστε ιδιαίτερα ψηλό, κοντό ή μυώδες άτομο. Το παρακάτω σχήμα θα σας βοηθήσει να διακρίνετε αν έχετε υγιές βάρος
Τι σημαίνει υπέρβαρος ή παχύσαρκος
Συχνά χρησιμοποιούνται οι όροι υπέρβαρος ή παχύσαρκος για να περιγράψουμε τη συσσώρευση υπερβολικού λίπους στο σώμα. Το λίπος είναι φυσιολογικό μέρος του σώματος, το οποίο παρέχει μόνωση και προστασία σε ορισμένα εσωτερικά όργανα και παράγει κάποιες πολύ σημαντικές ορμόνες.
Στα φυσιολογικά υγιή άτομα το λίπος αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο ή ένα έκτο του σωματικού τους βάρους (οι γυναίκες συνήθως έχουν περισσότερο αναλογικά με τους άντρες), αλλά όσο μεγαλύτερη είναι η απόκλιση από αυτό προς τα πάνω τόσο περισσότερα προβλήματα υγείας μπορούν να προκληθούν.
Όταν ο ΔΜΣ κυμαίνεται μεταξύ 25 και 30 kg/m2, το άτομο θεωρείται υπέρβαρο, ενώ όταν υπερβαίνει τα 30 kg/m2 θεωρείται παχύσαρκο.
Η πιθανότητα να εμφανιστούν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το βάρος αυξάνεται όταν βρισκόμαστε κάτω ή πάνω από το υγιές εύρος, αλλά δεν υπάρχει κάποιο καθοριστικό σημείο μετάβασης από την μικρή στην μεγάλη επικινδυνότητα: ο κίνδυνος αυξάνεται σταδιακά καθώς αυξάνεται το βάρος.
Δεδομένου ότι στο πλαίσιο του ΔΜΣ δεν γίνεται διαχωρισμός του βάρους σε λίπος και σε μυϊκή μάζα, υπάρχουν ορισμένες ειδικές περιπτώσεις όπου ο ΔΜΣ μπορεί να μην αποτελεί επακριβή ένδειξη του συνολικού λίπους του σώματος, ιδιαίτερα σε άτομα με μεγάλη μυϊκή μάζα, όπως οι αθλητές, ή άτομα με μειωμένη φυσιολογική μυϊκή μάζα, όπως οι ηλικιωμένοι.
Όποιος και αν είναι όμως ο ΔΜΣ, όσο μεγαλύτερη είναι η περιφέρεια της μέσης τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αναπτυχθούν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Πόσο μειώνεται ο κίνδυνος καρκίνου αν είστε εντός πλαισίου υγιούς σωματικού βάρους
Έχει υπολογιστεί ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου είναι περίπου 6% χαμηλότερος στα άτομα που διατηρούν υγιές σωματικό βάρος (ΔΜΣ μεταξύ 18,5 και 25 kg/m2) σε σύγκριση με τα άτομα που είναι παχύσαρκα (ΔΜΣ άνω των 30 kg/m2).
Καθημερινές συνήθειες, όπως η υγιεινή διατροφή, το φυσιολογικό βάρος και η σωματική δραστηριότητα, έχουν την τάση να ακολουθούνται στο σύνολό τους από τα ίδια άτομα, και έτσι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η επίδραση που έχει η κάθε μία στη μείωση του κινδύνου. Τα μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία επιτυγχάνονται μέσω ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
