Υγεία
Είναι ήδη ευρέως γνωστό πως οι επιβλαβείς χημικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου επηρεάζουν τον ευαίσθητο πνευμονικό ιστό, οδηγώντας σε σοβαρές καταστάσεις υγείας με την πάροδο του χρόνου.
Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο ή τη σοβαρότητα αυτών των καταστάσεων.
Το κάπνισμα επηρεάζει σχεδόν κάθε όργανο και σύστημα στο σώμα, προκαλώντας φλεγμονή και αποδυναμώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα.
Οι πνεύμονές σας είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε αυτές τις επιπτώσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή οι επιβλαβείς χημικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου, όπως η πίσσα και το μονοξείδιο του άνθρακα, έρχονται σε άμεση επαφή με τους ιστούς και τα κύτταρα των πνευμόνων.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες πνευμονικές παθήσεις, όπως χρόνια βρογχίτιδα, εμφύσημα και καρκίνο του πνεύμονα.
Χρόνια βρογχίτιδα
Η χρόνια βρογχίτιδα είναι ένας τύπος χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), που χαρακτηρίζεται από την επίμονη φλεγμονή των αεραγωγών των πνευμόνων, που ονομάζονται βρόγχοι.
Η φλεγμονή προκαλεί υπερπαραγωγή βλέννας, καθώς και σκλήρυνση και στένωση των αεραγωγών. Αυτό καθιστά δύσκολη τη ροή του αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονές σας.
Έρευνα από το 2016 δείχνει μια στενή σχέση μεταξύ της χρόνιας βρογχίτιδας και του ενεργού καπνίσματος. Το κάπνισμα ερεθίζει και βλάπτει τους πνεύμονες, οδηγώντας σε φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη.
Τα συμπτώματα της χρόνιας βρογχίτιδας είναι:
- βήχας
- υπερβολική παραγωγή βλέννας
- βήχας με βλέννα
- συριγμός
- δυσφορία ή σφίξιμο στο στήθος
- δυσκολία στην αναπνοή
- ήχοι “τριξίματος” κατά την αναπνοή
Πιο σοβαρές επιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν καθώς επιδεινώνεται η κατάσταση. Αυτές είναι:
- μπλε χείλη, νύχια και δέρμα λόγω μειωμένων επιπέδων οξυγόνου
- πρησμένα πόδια
- καρδιακή συγκοπή
Η θεραπεία για τη χρόνια βρογχίτιδα στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, στην πρόληψη των επιπλοκών και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
Μερικές από τις πιο κοινές θεραπείες για τη χρόνια βρογχίτιδα είναι:
- φάρμακα, ιδιαίτερα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή ή βρογχοδιασταλτικά
- πνευμονική αποκατάσταση, όπως ασκήσεις αναπνοής για τη βελτίωση της λειτουργίας των πνευμόνων
- οξυγονοθεραπεία
- χειρουργική επέμβαση
Εμφύσημα
Το εμφύσημα είναι ένας άλλος τύπος ΧΑΠ, που προκαλεί βλάβη στους αερόσακους (κυψελίδες) των πνευμόνων. Οι αερόσακοι χάνουν την ελαστικότητά τους, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να διαστέλλονται και να συστέλλονται.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία στην αναπνοή, ιδιαίτερα σε μειωμένη ικανότητα εκπνοής. Ο αέρας παγιδεύεται στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα συριγμό, δύσπνοια και χρόνιο βήχα.
Το εμφύσημα προκαλείται συχνά από μακροχρόνια έκθεση στον καπνό του τσιγάρου ή σε άλλους ερεθιστικούς παράγοντες. Η συνέχιση του καπνίσματος μετά τη διάγνωση μπορεί να επιδεινώσει πολύ το εμφύσημα αυξάνοντας την φλεγμονή και προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη βλάβη στους αερόσακους.
Τα συμπτώματα του εμφυσήματος αναπτύσσονται αργά με την πάροδο του χρόνου και μπορεί να είναι:
- δυσκολία στην αναπνοή
- επίμονος βήχας
- υπερβολική βλέννα
- συριγμός
- σφίξιμο στο στήθος
- απώλεια βάρους λόγω μειωμένης όρεξης και δυσκολίας στο φαγητό
- κόπωση και αδυναμία
- μπλε απόχρωση στα χείλη ή στα νύχια (σημάδι χαμηλών επιπέδων οξυγόνου στο αίμα)
Η θεραπεία για το εμφύσημα επικεντρώνεται στην επιβράδυνση της επιδείνωσης και στην μεγιστοποίηση της λειτουργίας των πνευμόνων.
Οι θεραπευτικές επιλογές για το εμφύσημα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή
- βρογχοδιασταλτικά
- οξυγονοθεραπεία
- πνευμονική αποκατάσταση
- χειρουργική επέμβαση μείωσης όγκου πνεύμονα για την αφαίρεση τμήματος άρρωστου πνευμονικού ιστού
- βρογχοσκοπική μείωση του όγκου των πνευμόνων, για να μειώσει την ποσότητα του “παγιδευμένου” αέρα στους πνεύμονες
Εάν αυτές οι θεραπείες δεν έχουν αποτέλεσμα, οι γιατροί μπορεί να συστήσουν μεταμόσχευση πνεύμονα.
Καρκίνος του πνεύμονα
Ο καρκίνος του πνεύμονα προκαλείται από ανώμαλη και υπερβολική κυτταρική διαίρεση στους πνεύμονες. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι υπεύθυνος για το 21% όλων των θανάτων από καρκίνο και είναι η κύρια αιτία θανάτων από καρκίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων όπως:
- επίμονος βήχας, ο οποίος μπορεί να περιέχει αίμα
- πόνος στο στήθος
- βραχνάδα
- δυσκολία στην αναπνοή
- συριγμός
- απώλεια όρεξης και απώλεια βάρους
- κόπωση και αδυναμία
- επαναλαμβανόμενες πνευμονικές λοιμώξεις, όπως πνευμονία ή βρογχίτιδα
- επίμονη κόπωση
- αναιμία
Το κάπνισμα είναι ο υπ’ αριθμόν ένα παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα και επιδεινώνει σημαντικά την εξέλιξή του. Το κάπνισμα προκαλεί χρόνιο ερεθισμό και φλεγμονή, καθιστώντας πιο πιθανό τα προκαρκινικά κύτταρα να εξελιχθούν σε καρκίνο.
Επιπλέον, οι χημικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου μπορούν να βλάψουν το DNA στα κύτταρα των πνευμόνων και να αυξήσουν τον κίνδυνο μεταλλάξεων.
Οι θεραπείες για τον καρκίνο του πνεύμονα στοχεύουν στην εξάλειψη του καρκίνου στον οργανισμό, στην επιβράδυνση της ανάπτυξής του, ή στην μείωση του πόνου, ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου.
Οι συνήθεις θεραπείες για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι:
- χειρουργική επέμβαση
- ακτινοθεραπεία
- χημειοθεραπεία
- στοχευμένη θεραπεία
- ανοσοθεραπεία
Άσθμα
Το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση των πνευμόνων που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών, που δυσκολεύει την αναπνοή.
Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν το άσθμα, όπως αλλεργιογόνα, ερεθιστικές ουσίες, άσκηση και ορισμένα φάρμακα. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων του άσθματος μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή και μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση εισπνεόμενων φαρμάκων και με την αποφυγή των ερεθιστικών παραγόντων.
Τα πιο κοινά συμπτώματα του άσθματος είναι:
- συριγμός
- σφίξιμο στο στήθος
- δυσκολία στην αναπνοή
- βήχας, ειδικά τη νύχτα ή νωρίς το πρωί
Το κάπνισμα δεν προκαλεί άσθμα, αλλά μπορεί να το επιδεινώσει πολύ, ερεθίζοντας και καταστρέφοντας τους αεραγωγούς και οδηγώντας σε αυξημένη φλεγμονή και στένωση τους.
Οι θεραπευτικές επιλογές για το άσθμα περιλαμβάνουν:
- εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά, κορτικοστεροειδή και άλλα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στο άνοιγμα των αεραγωγών
- αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων, όπως αλλεργιογόνα, περιβαλλοντικά ερεθιστικά και ορισμένα τρόφιμα
- αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η αύξηση του ύπνου και οι διατροφικές προσαρμογές
Πότε να επικοινωνήσετε με έναν γιατρό
Το κάπνισμα αντιπροσωπεύει περίπου το 80% όλων των περιπτώσεων ΧΑΠ. Τόσο για τη ΧΑΠ όσο και για τον καρκίνο του πνεύμονα, η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία είναι κλειδί, καθώς μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση των ασθενών.
Πηγαίνετε στον γιατρό εάν καπνίζατε παλιότερο ή είστε τώρα ενεργός καπνιστής και έχετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα:
- επίμονος βήχας
- πόνος στο στήθος
- βραχνάδα
- συριγμός
- βήχας με αίμα
- δυσκολία στην αναπνοή
Ο γιατρός θα σας βοηθήσει στη διάγνωση και θα σας συστήσει την κατάλληλη θεραπεία, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, αλλαγές στον τρόπο ζωής ή περαιτέρω εξετάσεις, όπως απεικονιστικές εξετάσεις και βιοψία.
