Deja vu: Τι είναι και από τι προκαλείται αυτό το φαινόμενο

Déjà vu ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι νιώθουν ότι βιώνουν ξανά μια στιγμή, παρότι πρόκειται για καινούργια κατάσταση, λέγοντας την φράση «αυτό το έχω ξαναζήσει».

Ο όρος είναι γαλλικός και μεταφράζεται σε «αυτό το έχω ήδη δει», ενώ περίπου 60% έως 70% των ατόμων με καλή υγεία βιώνουν κάποια μορφή κατά τη διάρκεια της ζωής τους, όμως πιο έντονο είναι σε ανθρώπους ηλικίας 15-25 ετών.

Έτσι, η συχνότητα των εμπειριών ποικίλλει και ο ψυχολόγος Sanam Hafeez αναφέρει ότι «οι άνθρωποι με περισσότερη εκπαίδευση, όσοι ταξιδεύουν πολύ και αυτοί που μπορούν να θυμηθούν τα όνειρά τους είναι πιο πιθανό να βιώσουν déjà vu».

Ο νευροψυχολόγος και διευθυντής του Comprehensive Consultation Psychological μίλησε σχετικά στην New York Post και είπε ότι υπάρχουν τρεις θεωρίες για τον λόγο που προκαλείται αυτό το φαινόμενο.

«Μερικοί προτείνουν ότι μπορεί να συνδέεται με τον τρόπο με τον οποίο επεξεργάζονται οι αναμνήσεις στον εγκέφαλο, που ενδεχομένως συνεπάγονται καθυστερήσεις ή λάθη στην ανάκτηση μνήμης», είπε χαρακτηριστικά.

Έπειτα, πρότεινε ότι μπορεί να προκύψει από την επεξεργασία πληροφοριών από τον εγκέφαλο, που γίνεται μέσω πολλαπλών οδών ταυτόχρονα.

«Μια άλλη ενδιαφέρουσα θεωρία, προτείνει την ιδέα των αναμνήσεων που αποθηκεύονται με έναν πολύπλοκο, αλληλένδετο τρόπο στον εγκέφαλο», είπε και πρόσθεσε πως «ανεξάρτητα από τον ακριβή μηχανισμό, το déjà vu είναι μια παροδική και κοινή εμπειρία που διαρκεί μόνο για λίγο, επηρεάζοντας ανθρώπους όλων των ηλικιών και δεν θεωρείται παθολογική κατάσταση».

Ιατρικοί λόγοι

Το déjà vu δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη ιατρική ή ψυχολογική πάθηση, όμως έχει παρατηρηθεί να εμφανίζεται σε αλλοιωμένη μορφή, πριν συμβεί κάποια ιατρική πάθηση.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν ορισμένες ιατρικές καταστάσεις και νευρολογικές διαταραχές, οι οποίες πριν εμφανιστούν δίνουν την αίσθηση για déjà vu και είναι οι εξής:

Επιληψία: Το déjà vu μερικές φορές περιγράφεται ως αύρα ή ως σύμπτωμα κρίσης σε άτομα με επιληψία. Μπορεί λοιπόν, να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι ότι θα συμβεί κρίση.

Ημικρανίες: Μερικά άτομα με ημικρανίες μπορεί να εμφανίσουν αισθήσεις τύπου déjà vu πριν από την εμφάνιση πονοκεφάλου.

Επιληψία κροταφικού λοβού: Αυτή η συγκεκριμένη μορφή επιληψίας σχετίζεται με ανωμαλίες στους κροταφικούς λοβούς του εγκεφάλου και μπορεί να οδηγήσει σε συχνές και έντονες εμπειρίες déjà vu.

Σχιζοφρένεια: Το déjà vu μπορεί περιστασιακά να αναφερθεί ως σύμπτωμα σχιζοφρένειας, αν και είναι μόνο ένα από τα πολλά πιθανά συμπτώματα που σχετίζονται με τη διαταραχή.

Άγχος ή στρες: Τα υψηλά επίπεδα άγχους ή στρες μπορεί μερικές φορές να οδηγήσουν σε παραμορφώσεις στην αντίληψη και σε απώλεια αίσθησης της πραγματικότητας, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει συναισθήματα που μοιάζουν με déjà vu.

Ωστόσο, επειδή έχει αποδειχθεί πως δεν σχετίζεται με κάποια ιατρική πάθηση, ο Sanam Hafeez προτείνει σε όσους παθαίνουν déjà vu πριν συμβεί ένας ιατρικός λόγος, να επισκεφθούν τον γιατρό τους για εξετάσεις.