Διατροφικές διαταραχές: Τα σημάδια που δείχνουν ότι ίσως πάσχετε

Οι αιτίες πίσω από τις διατροφικές διαταραχές “είναι σαν κομμάτια παζλ”, σύμφωνα με εργοθεραπεύτρια στο Πρόγραμμα Εφηβικής Ιατρικής και Διατροφικών Διαταραχών στο Ιατρικό Κέντρο Milton S. Hershey του Penn State.

“Είναι συνήθως μια απόκριση στο άγχος. Το θέμα είναι ότι οι διατροφικές διαταραχές είναι περίπλοκες ιατρικές και ψυχιατρικές καταστάσεις που οι ασθενείς δεν επιλέγουν και οι γονείς δεν προκαλούν”, είπε η ίδια.

Ο συνεχής καταιγισμός διαφημίσεων και τηλεοπτικών προγραμμάτων που εξιδανικεύουν μη ρεαλιστικούς σωματότυπους δεν βοηθά. Το άγχος και η κατάθλιψη μπορεί να είναι παράγοντες για κάποια διατροφική διαταραχή, όπως και η κληρονομικότητα.

Η εργοθεραπεύτρια μαζί με κλινικό ψυχολόγο, διευθυντή του Προγράμματος Διατροφικών Διαταραχών Νέων Ενηλίκων στο ίδιο Ιατρικό Κέντρο, πρόσφεραν κάποιες πληροφορίες σχετικά με τις διατροφικές διαταραχές, τους κινδύνους τους και πώς μπορεί κάποιος να λάβει βοήθεια.

Οι ασθενείς δεν ξυπνούν μια μέρα και ξαφνικά αποφασίζουν να γίνουν ανορεξικοί, για παράδειγμα. Δεν είναι επιλογή, είπαν. Όλες οι ηλικιακές ομάδες και στα δύο και από διάφορα πολιτισμικά στρώματα και υπόβαθρο μπορούν να επηρεαστούν, όχι μόνο τα έφηβα κορίτσια.

Η νευρική ανορεξία είναι μια από τις πιο συχνές διατροφικές διαταραχές.

Με την ανορεξία, ο έντονος φόβος της αύξησης βάρους οδηγεί σε δραστικά όρια στην κατανάλωση θερμίδων. Οι ασθενείς έχουν συχνά παραμορφωμένη εικόνα σώματος. Ανάμεσα στα προειδοποιητικά σημάδια είναι:

• έντονη εστίαση στην εικόνα του σώματος και το βάρος
• έντονη απώλεια βάρους
• άγχος
• αποφυγή τροφών πλούσιων σε θερμίδες ή “μη διαιτητικών”

Στην άτυπη νευρική ανορεξία, τα συμπτώματα είναι παρόμοια εκτός από το ότι το άτομο δεν είναι λιποβαρές.

Τα άτομα που αντιμετωπίζουν διατροφικές διαταραχές μπορεί να έχουν κάθε είδους σχήμα και μέγεθος σώματος.

“Τα άτομα με υψηλότερο βάρος διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για διατροφικές διαταραχές, πιθανότατα επειδή αντιμετωπίζουν έντονη πίεση για να χάσουν βάρος”, είπε ο ψυχολόγος και πρόσθεσε: “Είναι σημαντικό οι γιατροί να ελέγχουν για προειδοποιητικά σημάδια διατροφικών διαταραχών -όπως το άγχος για το φαγητό- σε άτομα που δεν είναι λιποβαρή, καθώς αυτά τα άτομα συχνά μένουν απαρατήρητα λόγω της κατάστασης βάρους τους”.

Σε μια άλλη διατροφική διαταραχή, τη νευρική βουλιμία, οι ασθενείς περιορίζουν επίσης την πρόσληψη τροφής για να προσπαθήσουν να χάσουν βάρος ή να αποτρέψουν την αύξηση βάρους. Έχουν όμως συχνά επεισόδια υπερφαγίας, στα οποία καταναλώνουν γρήγορα μεγάλες ποσότητες φαγητού.

Για να αντισταθμίσουν τις θερμίδες που καταναλώνουν κατά τη διάρκεια της υπερφαγίας, μπορεί να κάνουν επίτηδες εμετό, να παίρνουν καθαρτικά ή να ασκούνται υπερβολικά. Τα άτομα με νευρική βουλιμία υποφέρουν συχνά από κακή εικόνα σώματος.

Τα πρώιμα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• χρόνιος πονόλαιμος
• πρησμένοι σιελογόνοι αδένες
• πεπτικά προβλήματα
• φθαρμένο σμάλτο των δοντιών ( συχνής παρουσίας λόγω οξέων του στομάχου στο στόμα από τους εμετούς)

Η διαταραχή της υπερφαγίας περιλαμβάνει την εκτός ελέγχου κατανάλωση φαγητού, συχνά ως απόκριση στην ακραία δίαιτα. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή τρώνε μερικές φορές όταν δεν πεινάνε, συχνά κρυφά. Δεν εμπλέκονται σε συμπεριφορές όπως ο εμετός για να αντισταθμίσουν την κατανάλωση θερμίδων.

Η διαταραχή αποφυγής/περιοριστικής πρόσληψης τροφής είναι ένας άλλος τύπος διατροφικής διαταραχής.

Σε αυτήν, οι ασθενείς περιορίζουν και αποφεύγουν το φαγητό για λόγους που δεν σχετίζονται με την εικόνα του σώματος. Μπορεί να οφείλεται σε:

• πολύ επιλεκτική κατανάλωση τροφών
• φόβο πνιγμού ή εμετού
• χαμηλή όρεξη

Η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη ανάπτυξης στα παιδιά.

Αν και μόνο ένας ιατρός κάνει υπεύθυνη διάγνωση κάποιας διατροφικής διαταραχής, υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια.

Μπορεί να παρατηρήσετε ότι:

• ασκείται υπερβολικά
• υπερβολική ενασχόληση με το φαγητό και τη δίαιτα
• άγχος για το τι θα παραγγείλει σε ένα εστιατόριο

Η άρνηση να φάει ορισμένα είδη τροφών (εκτός κι αν είναι αλλεργικός φυσικά) θα μπορούσε να είναι ένα ακόμα σημάδι. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τον περιορισμό μιας ολόκληρης κατηγορίας τροφίμων για απώλεια βάρους, όπως κάθε παραμικρό είδος υδατάνθρακα.

Τα αυστηρά τελετουργικά με το φαγητό, η υπερβολική μάσηση ή η εμμονή να μην αφήνει δύο τροφές να έρθουν σε επαφή στο πιάτο μπορεί να είναι σημάδια διαταραχής αποφυγής/περιοριστικής πρόσληψης τροφής. Το ίδιο μπορεί να υποδεικνύει η επιμονή να γευματίζει μόνος, να παραλείπει γεύματα ή να παίρνει μικρές μερίδες.

Είναι φυσιολογικό να εκφράζει κανείς μια γενική ανησυχία για το μέγεθος και το σχήμα του σώματός του. Αλλά, αν η αντίληψή του είναι παραμορφωμένη και έχει γίνει εμμονή, αυτό μπορεί είναι σημάδι για διατροφικές διαταραχές.

Επίσης, οι πολύ συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα και η οδοντική διάβρωση μπορεί επίσης να είναι δείκτες.

Η εργοθεραπεύτρια συνιστά να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με το άτομο που σας ενδιαφέρει και δείχνει να έχει διατροφικές διαταραχές:

“Ο καλύτερος τρόπος είναι να εκφράσεις την ανησυχία σου για τη συμπεριφορά του. Συζητήστε τι έχετε παρατηρήσει ότι έχει αλλάξει ή έχει γίνει δύσκολο. Αποφύγετε να απλοποιήσετε την κατάσταση με παροτρύνσεις του στυλ ‘απλώς φάε περισσότερο’. Να είστε προετοιμασμένοι για αρνητικές αντιδράσεις ακόμα και για πλήρη άρνηση του προβλήματος. Ο σκοπός δεν είναι να το διαγνώσουμε, αλλά να τους βοηθήσουμε να φτάσουν στη θεραπεία ξεκινώντας με ιατρική αξιολόγηση”.